Βabywearing και Μητρική Ανταπόκριση

Babywearing σημαίνει “φοράω το μωρό μου” ή “το μεταφέρω σε έναν μάρσιππο χωρίς να το κρατάω”. Εφαρμόζεται εδώ και χιλιάδες χρόνια όπου ανάλογα με την κουλτούρα και τον πολιτισμό υπάρχουν διάφοροι τρόποι μεταφοράς των μωρών πάνω τους, ώστε να τα προστατεύσουν, να τα ταΐσουν και γενικά να τα φροντίσουν.

Εθνογραφικές μελέτες δείχνουν ότι η επαφή μητέρας - βρέφους προβλέπει υψηλά επίπεδα ανταπόκρισης της μητέρας στα σημάδια του βρέφους.  Ωστόσο, είναι αβέβαιο εάν η ανταπόκριση αυτή των μητέρων προκαλείται από την πράξη της φυσικής επαφής ή από τις απόψεις που έχουν οι μητέρες σε σχέση με τη φυσική επαφή μητέρας-βρέφους. 

Τι είναι η μητρική ανταπόκριση;

Τα ανθρώπινα βρέφη γεννιούνται σε κατάσταση άμεσης εξάρτησης από τη μητέρα που είναι μοναδική μεταξύ των πρωτευόντων θηλαστικών για τη νεογνική επιβίωση. Η μητρική ανταπόκριση ορίζεται ως γρήγορες, κατάλληλες απαντήσεις της μητέρας σε σημάδια του βρέφους και σχετίζεται με μια σειρά από οφέλη για την ανάπτυξη του βρέφους.

Οι εθνογραφικές αναφορές για τη βρεφική φροντίδα δείχνουν ότι η σωματική επαφή μητέρας - βρέφους,  που διευκολύνεται από πολιτισμικά διαμεσολαβούμενες πρακτικές μεταφοράς βρεφών, συνδέεται σταθερά με υψηλά επίπεδα μητρικής ανταπόκρισης. Ωστόσο, ο ρόλος της σωματικής επαφής στη μητρική ανταπόκριση δεν έχει δοκιμαστεί εκτενώς σε δυτικούς πληθυσμούς.

Η ανάγκη για μάρσιππους μεταφοράς βρεφών έχει τη βάση της στην ανθρώπινη εξέλιξη

Η χρήση μάρσιππων για τη διατήρηση των βρεφών σε στενή σωματική επαφή έχει μακρά ιστορία στους ανθρώπινους πληθυσμούς. Οι νεογέννητοι απόγονοι πρωτευόντων οργανισμών πλην του ανθρώπου είναι σε θέση να προσκολλώνται στις μητέρες για να διατηρούν σχεδόν σταθερή σωματική επαφή.

Οι αλλαγές στην τριχοφυΐα του σώματος, στην ανατομία του ποδιού, στην όρθια στάση και στη μεταγεννητική ωριμότητα στους ανθρώπους σχετίζονται με την απώλεια της ικανότητας του βρέφους να πιάσει, ώστε να προσκολληθεί.

Αυτό άφησε τους ενήλικες ανθρώπους να κουβαλούν τα βρέφη στα χέρια αυξάνοντας το ενεργειακό βάρος που οδηγεί σε μια εκτιμώμενη αύξηση του μεταβολικού κόστους κατά 500 χιλιοθερμίδες την ημέρα.

Οι άνθρωποι ανέπτυξαν εργαλεία για να διατηρούν στενή επαφή (π.χ., υφασμάτινοι μάρσιπποι) και να αντισταθμίσουν το υψηλό ενεργειακό κόστος της χρήσης των χεριών για τη μεταφορά βρεφών σε μεγάλες αποστάσεις κατά τη διάρκεια της όρθιας στάσης.

Η χρήση εργαλείων όπως οι μάρσιπποι κάνει τη μεταφορά πιο αποτελεσματική και λιγότερο επίπονη από τη μεταφορά με τα χέρια. Το babywearing εξακολουθεί, λοιπόν, να είναι η κύρια μέθοδος μεταφοράς βρεφών σε πολλές μη δυτικές κοινωνίες σε όλο τον κόσμο.

Αυτή η διαρκής σωματική επαφή κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύκτας έχει αποδειχθεί να έχει επιπτώσεις στη διατροφή των βρεφών και η άμεση επαφή δέρμα με δέρμα έχει τεκμηριωμένα θετικά αποτελέσματα στην υγεία της μητέρας και στην ανάπτυξη του βρέφους. 

Το αποτέλεσμα της χρήσης μάρσιππου στην ανταπόκριση της μητέρας

Μια σύγχρονη εθνογραφική μελέτη στις ΗΠΑ, εξέτασε τις απόψεις και συμπεριφορές μητέρων που σχετίζονται με τη μεταφορά βρέφους (babywearing) και μέτρησαν εμπειρικά το αποτέλεσμα της φυσικής επαφής μητέρας - βρέφους στην ανταπόκριση της μητέρας. Στην πρώτη μελέτη με δείγμα 23 δυάδες μητέρας - βρέφους, οι μητέρες που χρησιμοποίησαν babywearing, φάνηκε ότι ήταν πιο πιθανόν να ανταποκριθούν κατά περίπτωση στα σημάδια του βρέφους σε σχέση με τις μητέρες που δεν χρησιμοποίησαν babywearing.

Στη δεύτερη μελέτη με δείγμα 492 μητέρες, η χρήση babywearing προέβλεψε την ανταποκρισιμότητα της μητέρας. Στην τρίτη μελέτη με δείγμα 20 δυάδες μητέρας - βρέφους, άλλαξαν την φυσική επαφή μητέρας - βρέφους χρησιμοποιώντας ειδικά σχεδιασμένα αντικείμενα που διευκολύνουν το babywearing και βρήκαν ότι το babywearing αύξησε την απτική αλληλεπίδραση μητέρας - βρέφους, μείωσε την επαφή μητέρας και βρέφους με αντικείμενα, και αύξησε την ανταπόκριση της μητέρας σε ακουστικά ερεθίσματα από το βρέφος.

Τα αποτελέσματα των μελετών αυτών συνιστούν περαιτέρω μελέτες που θα εξετάσουν πώς οι διαφορετικές κουλτούρες και πρακτικές μεταφοράς βρεφών (babywearing) διαμορφώνουν το κοινωνικό περιβάλλον και κοινωνική ανάπτυξη των βρεφών στα αρχικά στάδια ανάπτυξής τους.