Δεν είναι και τόσο σύνηθες να κάθεσαι απέναντι σε έναν χειρουργό ο οποίος αντί να σου μιλάει με αυστηρά ιατρικούς όρους, χρησιμοποιεί ορολογία τέχνης. Το σκέφτομαι ασυναίσθητα, κοιτάζοντας έξω από το παράθυρο του γραφείου του κ. Νεκτάριου Γαλάνη, στον δεύτερο όροφο του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, ενώ έξω το κίτρινο του Φθινοπώρου έρχεται ως μια εικαστική συνέχεια στο μουντό των χειρουργικών θαλάμων του νοσοκομείου, δίπλα από τα οποία βρίσκεται το γραφείο του Διευθυντή της Α’ Αγγειοχειρουργικής Κλινικής.

Ένας άνθρωπος που παίζει μουσικά όργανα και συνθέτει μουσικά κομμάτια, που δηλώνει «ευτυχισμένος» γιατί ήρθε σε επαφή με τον ελληνισμό της Νότιας Ιταλίας, περιγράφοντας τις διαφορές ανάμεσα στην ρωμαϊκή και ελληνιστική περίοδο, φαίνεται λογικό στον συνομιλητή του να καταλήγει στο συμπέρασμα πως «οι χειρουργοί είναι καλλιτέχνες».

Γιατί όμως ο επιστήμονας αυτός, μετά από πολλά χρόνια εργασίας στα μεγαλύτερα νοσοκομεία της Γερμανίας και της Ελβετίας, αποφασίζει να επιστρέψει στην Ελλάδα; Και γιατί προτιμά τη Λάρισα και το ΙΑΣΩ Θεσσαλίας;

Ο αγγειοχειρουργός κ. Νεκτάριος Γαλάνης με «ξεναγεί» στον κόσμο των αγγείων και μου αποκαλύπτει το μυστικό της επιτυχίας, μιλώντας διαρκώς για «έμπνευση», «μεθοδικότητα», «γνώση» και σκληρή δουλειά…

Πως ξεκίνησαν όλα;

Θυμάμαι πως ήταν κάτι που ήθελα να κάνω από μικρός, χωρίς ωστόσο να μπορώ να το καθορίσω απόλυτα αυτή τη στιγμή που μιλάμε. Σίγουρα όμως καταστάλαξα στην απόφαση μου αυτή κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε αναμφίβολα και η ρομαντικότητα των χρόνων εκείνων, όπου στη ζωή κάθε νέου δημιουργείται η επιθυμία «να κάνω κάτι για να προσφέρω, για να σώσω τον συνάνθρωπό μου».

«Ρομαντικό κλισέ»;

Ναι, μπορείτε να το πείτε και έτσι. Το μυαλό στην ηλικία εκείνη δεν μπορεί να προσδιορίσει πως μια ανθρώπινη ζωή σώζεται και με μια ορθή απόφαση σε ένα υπουργείο για παράδειγμα. Επίσης, η ιατρική δεν είναι μόνο ζήτημα ζωής και θανάτου, αλλά είναι και τρόπος αντιμετώπισης ενός προβλήματος με στόχο την καλυτέρευση της ποιότητας της ζωής του ασθενούς. Αργότερα, δε, αντιλαμβάνεσαι πως όλοι μας εξαρτόμαστε από τον διπλανό μας…

Επιλογή ή τύχη;

Όλα όσα έχω κάνει μέχρι σήμερα ήταν καθαρά επιλογές μου. Είχα τη δυνατότητα να ασχοληθώ επαγγελματικά και με την μουσική, κάτι που με γοήτευε και εξακολουθεί να με γοητεύει. Ωστόσο έκανα την επιλογή μου και βρέθηκα στον χώρο της ιατρικής, ένα χώρο που εκτός από επιστήμη είναι και χώρος τέχνης.

Το κρατάω αυτό. Η αγγειοχειρουργική πώς προέκυψε;

Κι αυτή ήταν μια συνειδητή επιλογή. Από φοιτητής ακόμα πήγαινα στις κλινικές και παρατηρούσα προσεχτικά. Αυτό που με γοήτευσε ήταν πως ο αγγειοχειρουργός είναι ο πιο παθολόγος στον χώρο της χειρουργικής και δρα σε ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα. Στα τέλη των βασικών μου σπουδών κατάλαβα επίσης πως πέραν του τεράστιου φάσματος που μπορείς να αντιμετωπίσεις ιατρικά μέσω της αγγειοχειρουργικής, μπορείς να συνδυάσεις όλες τις τεχνικές της χειρουργικής. Αυτό ήταν για μένα πολύ γοητευτικό και έτσι έλαβα την απόφαση να ακολουθήσω αυτό τον δρόμο.

Τι είναι η αγγειοχειρουργική;

Θα ξεκινήσω την απάντηση μου με τον Ηράκλειτο: «Τα πάντα ρει…» Η αγγειοχειρουργική είναι μια ειδικότητα που ασχολείται με την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία των ασθενειών που αφορά τα αγγεία του ανθρώπου. Όσο ενδεχομένως και να σας φαίνεται παράξενο εγώ σαν αγγειοχειρουργός θα ήθελα να μπορώ να μην φτάνω στο σημείο να πρέπει να χειρουργήσω. Θα ήθελα να μπορούσα στα πλαίσια της πρόληψης να κρατάμε υγιή τον πληθυσμό.

Τι είναι το αγγείο;

Οι μεταφορείς των απαραίτητων υγρών του σώματός μας. Το αίμα, η λέμφος, τα υγρά δηλαδή που πρέπει να φτάσουν από την καρδιά στα ανθρώπινα όργανα για να τα „θρέψουν“ και τα οποία πρέπει να επιστρέψουν πίσω στους πνεύμονες για να καθαριστούν.

Ο χειρότερος εχθρός του αγγείου;

Το κάπνισμα. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για αυτό. Η ζημιά που προκαλεί το κάπνισμα στα αγγεία μας είναι τεράστια και οι μορφολογικές μεταβολές τέτοιες που δυσχεραίνουν αφάνταστα το δύσκολο έργο τους. Θέλω να σκεφτείτε και να υπολογίσετε κάτι: η καρδιά λειτουργεί με 72 παλμούς το λεπτό. Οι παλμοί αυτοί μεταδίδονται και στα αγγεία. Αυτό πολλαπλασιάστε το με το 60 για να βρείτε την ώρα, με το 24 για να βρείτε την ημέρα, με το 7 για να βρείτε την εβδομάδα, με το 52 για να βρείτε τον χρόνο, με το 82 για να βρείτε το σύνολο της ανθρώπινης ζωής, αν υποθέσουμε πως ένα άνθρωπος ζει 82 έτη. Το τεράστιο αυτό αριθμητικό νούμερο δίνει το σύνολο των παλμών κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής. Η καρδιά λοιπόν θα πρέπει να αντέχει αυτό το ασύλληπτο νούμερο και τα αγγεία μας να είναι πεντακάθαρα για να παίζουν ακριβώς τον ρόλο τους…

Ποιος είναι ο καλός γιατρός;

Ο γιατρός που ενημερώνεται και διαβάζει, αυτός που είναι εμπνευσμένος, που διαθέτει φοβερή αντίληψη και δίψα να δοκιμάζει συνεχώς νέα πράγματα, αυτός που έχει θάρρος και όχι θράσος. Είναι επίσης εκείνος ο γιατρός που φεύγει από την τετριμμένη αντίληψη της ζωής, ως μέρος της καθημερινότητας και, φιλοσοφώντας, αγγίζει τον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης.

Η δική σας η έμπνευση;

Εμπνέομαι από τη μουσική και από την οικογένεια μου. Οι γονείς μου είναι αυτοί που με το παράδειγμά τους με ενέπνευσαν στο να αναζητώ την ευτυχία σε ότι και αν κάνω. Η σύζυγός μου, μου χάρισε αυτή την ευτυχία και με έχει στηρίξει αφάνταστα όλα αυτά τα χρόνια. Μοιραζόμαστε ένα κοινό όραμα ζωής, χωρίς η ίδια να έχει σχέση με τον ιατρικό τομέα –είναι μουσικολόγος η ίδια-. Τα τελευταία 9 χρόνια βιώνω και το υπέρτατο ανθρώπινο συναίσθημα που είναι το να δίνεις άπλετη αγάπη χωρίς να περιμένεις τίποτε για αντάλλαγμα μέσω της κόρης μου Αριάδνης. Κάθε άνθρωπος όμως έχει τη δυνατότητα να ερωτευτεί μικρά πράγματα και μπορεί να ζει γι’ αυτά…

Διαβάζω στο βιογραφικό σας πως οι σπουδές σας ξεκινάνε στην Ιταλία…

Ναι στην Κατάνια, και είμαι πολύ περήφανος γι’ αυτό. Επέλεξα να πάω στη Σικελία, σε ένα πανεπιστήμιο που είναι το γηραιότερο στη Σικελία και ένα από τα πιο παλαιά σε όλη την Ιταλία, λειτουργεί από το 1434, με εγκαταστάσεις που σε έπιανε ρίγος κυριολεκτικά όταν αντιλαμβανόσουν πως εκεί μέσα έχει γραφτεί ιστορία. Εκεί λοιπόν κατάφερα να βρω ένα ακόμα κομμάτι της πατρίδας μας, μια περιοχή που αποπνέει ελληνισμό. Δεν υπάρχει περίπτωση να βρεθείς στο αρχαίο θέατρο των Συρακουσών και να μην δακρύσεις. Που να μην συνειδητοποιήσεις τις διαφορετικές προσεγγίσεις πολιτισμού. Εκεί λοιπόν, σε ένα περιβάλλον εμπνευσμένο, κατάφερα να ολοκληρώσω τις σπουδές μου.

Πόσα χρόνια μείνατε εκεί;

Έμεινα εκεί οχτώ χρόνια.

Εκεί κάνατε και ειδικότητα;

Όχι. Επέλεξα να κάνω την ειδικότητα μου στη Γερμανία επειδή γνώριζα πως εκεί θα μάθω πολύ καλά αυτό που ήδη αγαπούσα. Έτσι βρέθηκα εκεί το 2003 και έμεινα μέχρι το 2016. Ξεκίνησα με τη γενική χειρουργική και ακολούθησε η αγγειοχειρουργική. Τελείωσα εκεί και το διδακτορικό μου, έφτασα μέχρι Επιμελητής Α’ και μετά από πρόταση του πλέον αναγνωρισμένου αγγειοχειρουργού στην Ευρώπη του Prof. Florian Dick, βρέθηκα υποδιευθυντής του στην Ελβετία και διευθυντής ενός μεγάλου παραρτήματος της αγγειοχειρουργικής κλινικής όπου και παρέμεινα δίπλα του μέχρι και πριν από εννιά μήνες…

Και μετά από 25 χρόνια στο εξωτερικό και με μια σταδιοδρομία που εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος πως εξελίσσεται συνεχώς, ξαφνικά επιλέγετε να γυρίσετε στην Ελλάδα…

«Ξαφνικά» δεν ήταν. Ήταν κάτι που το ήθελα πάντα. Στο εξωτερικό είχα όντως μια σπουδαία καριέρα, πολύ καλούς συνεργάτες και άριστες συνθήκες εργασίας. Η νοσταλγία όμως για την πατρίδα ήταν πολύ μεγάλη, σκέψεις άλλες σε βαραίνουν και το πιο σημαντικό ήταν πως κατάλαβα πως είχα φτάσει στο μεταίχμιο. Αν δεν επέστρεφα τώρα, δεν θα επέστρεφα ποτέ.

Και στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας;

Στους δικούς μας κύκλους είναι πλέον γνωστό πως στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας γίνεται μια συστηματική και οργανωμένη δουλειά, που έχει ως αποτέλεσμα πολλοί καταξιωμένοι έλληνες επιστήμονες, από πολλές χώρες του εξωτερικού, να επιστρέφουν για να προσφέρουν τις εξειδικευμένες γνώσεις και την εμπειρία τους εδώ, στη Λάρισα. Γιατροί που μέχρι πρότινος βρίσκονταν στη Γερμανία, στην Ιταλία, στη Γαλλία, στην Ελβετία, κάνουν πράξη το «brain gain», επιστρέφοντας στην πατρίδα. Η δική μου επιστροφή λοιπόν ήταν μια απολύτως συνειδητή επιλογή. Δεν σημαίνει πως φεύγοντας από την Ελβετία και ερχόμενος στη Λάρισα, ήρθα από τα ψηλά στα χαμηλά. Έχω μια πολύ καλή φιλική σχέση με επιστήμονες που δουλεύουν ήδη εδώ στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, και όταν ήρθα να μιλήσω συνάντησα μια διοίκηση εμπνευσμένη και με όραμα για το ίδρυμα. Κι εγώ αυτό που θέλω, σαν αγγειοχειρουργός στα 45 μου πλέον, είναι ακριβώς αυτό: το όραμα. Από τη στιγμή που αποφάσισα να επιστρέψω ήθελα το όραμα. Να μπορέσω να εφαρμόσω και εδώ όλα αυτά που γίνονται στο εξωτερικό. Αυτά που με εμπνέουν και με ενθουσιάζουν.

Ήρθατε δηλαδή με λίγα λόγια για να «χτίσετε»…

Φυσικά! Όταν είσαι ανήσυχο πνεύμα δεν σταματάς ποτέ να χτίζεις… Η ελευθερία που έχω εδώ να σχεδιάσω και να οργανώσω αυτό που μπορώ, με μια ομάδα επιστημόνων με τους οποίους μοιραζόμαστε κοινό όραμα και με μια διοίκηση που βοηθάει και στηρίζει αποτελούν εχέγγυα δημιουργίας και επιτυχίας. Εννοείται φυσικά πως ο «πρωταγωνιστής» είναι πάντα ο ασθενής. Ο χειρουργός είναι ο σημαντικότερος βοηθός του…

Αν επαναλάβουμε αυτή την κουβέντα σε δέκα χρόνια, καλά να είμαστε, στον ίδιο χώρο, τι θα θέλατε να μου παρουσιάσετε, λέγοντάς μου πως «σε μια δεκαετία μέσα καταφέραμε να πετύχουμε εδώ στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας αυτό…»

Αυτό που θα ήθελα πάρα πολύ να έχω καταφέρει σε δέκα χρόνια είναι να μπεις εδώ μέσα και να με δεις ευτυχισμένο. Δεν θα μπω σε ιατρικές λεπτομέρειες γιατί οι στόχοι μου είναι τόσο υψηλοί που αν σας τους πω θα υπάρξουν κάποιοι που μπορεί να γελάσουν. Να γνωρίζετε όμως πως όλα αυτά θα τα καταφέρουμε. Θέλω όμως να με συναντήσετε σε δέκα χρόνια και να είμαι ευτυχισμένος επειδή θα τα έχω καταφέρει…

Θα ήθελα ωστόσο μερικές τεχνικές λεπτομέρειες…

Πρώτα απ’ όλα είναι η εύκολη πρόσβαση του ασθενούς στις σύγχρονες μεθόδους θεραπείας. Ήδη έχουμε ξεκινήσει στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας και πραγματοποιούμε υβριδικά χειρουργεία και ανοιχτά και με στεντ, παρακολουθώντας τις πλέον σύγχρονες μεθόδους ιατρικής. Το πλέον σημαντικό φυσικά είναι η αμεσότητα του χρόνου, το να έρθει δηλαδή ο ασθενής, να γίνει η διάγνωση και χωρίς καμία καθυστέρηση, αν αυτό απαιτείται να γίνει και η ιατρική αποκατάσταση του προβλήματος του. Άριστη ιατρική παροχή, καλή οργάνωση και φιλικότητα με απώτερο στόχο τη δημιουργία τέτοιων δομών όπου δεν θα είναι ταυτισμένες με πρόσωπα γιατρών. Δηλαδή ένα άρτιο σύστημα που να μην είναι προσωποπαγές.

Αυτό που δεν κάνει η χώρα δηλαδή…

Ακριβώς. Επίσης να γνωρίζετε πως ένα τόσο καλά οργανωμένο σύστημα παίζει μεγάλο ρόλο τελικά στην ψυχολογία του ίδιου του ασθενούς.

Επίσης θα ήθελα να σας πω για κάτι που έχουμε ξεκινήσει σε συνεργασία με τους καρδιοχειρουργούς του ΙΑΣΩ. Όταν λοιπόν ένας ασθενής έρχεται στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας για να κάνει μια εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς, τότε, ως γνωστόν, η καρδιά μπαίνει σε εξωσωματική λειτουργία για να γίνει το χειρουργείο και μετά τοποθετείται ξανά σε λειτουργία. Όταν η καρδιά μπει σε εξωσωματική λειτουργία τότε οι ροές του αίματος είναι σταθερές. Όταν υπάρχει μεγάλη στένωση στις καρωτίδες αυτή η σταθερή ροή του αίματος μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο. Άρα στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει πρώτα να αποκατασταθεί η βλάβη στις καρωτίδες και μετά να προχωρήσει η επέμβαση στην καρδιά. Υπάρχουν λοιπόν οι σχολές που πραγματοποιούν και τις δυο επεμβάσεις ταυτόχρονα, με κοιμισμένο ασθενή, και υπάρχει και η σχολή που προτείνει πρώτα να γίνεται η επέμβαση στις καρωτίδες και μετά από λίγες μέρες πραγματοποιείται το χειρουργείο για την καρδιά. Εμείς εδώ έχουμε ξεκινήσει μια μέθοδο με την οποία ξεκινάμε την αποκατάσταση του προβλήματος στις καρωτίδες με τοπική αναισθησία, και με το που τελειώσουμε μετά δίνεται η νάρκωση και συνεχίζει το χειρουργείο της καρδιάς. Έτσι με τον τρόπο αυτό γνωρίζουμε και διασφαλίζουμε πως δεν έχει συμβεί ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Γνωρίζω πως αυτή είναι μια μέθοδος η οποία δεν ακολουθείται σχεδόν πουθενά και μάλιστα μόλις μαζέψουμε λίγα τέτοια περιστατικά ακόμα θα προχωρήσουμε και σε δημοσίευση.

Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, ένας ασθενής από την Θεσσαλία ή την Κεντρική Ελλάδα, που θα χρειαστεί την βοήθεια του αγγειοχειρουργού, μπορεί να καλυφθεί εδώ στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας ή θα πρέπει να πάει στην Αθήνα ή στη Θεσσαλονίκη για να βρει την γιατρειά του;

Μπορεί να καλυφθεί 100% σε περιστατικά τακτικά και γύρω στο 70% σε περιστατικά έκτακτα. Το ποσοστό αυτό που αφορά σε έκτακτα περιστατικά δεν αφορά την ικανότητα την ιατρική αλλά μια σειρά παραγόντων που έχει να κάνει με τη φύση των υλικών που απαιτούνται σε συγκεκριμένες χειρουργικές επεμβάσεις. Αυτό θα λυθεί μόλις θα καταφέρουμε να πετύχουμε τους στόχους που έχουμε θέσει.

Θέτετε πολύ υψηλούς στόχους… Αλήθεια αισθανθήκατε ποτέ «Θεός» μέσα στο χειρουργείο;

(Γελάει) Δεν υπάρχει συνειδητοποιημένος γιατρός ο οποίος να μην αναγνωρίζει και να στέκεται εντυπωσιασμένος μπροστά στα μυστήρια της ζωής. Δεν είναι δυνατόν…

Πιστεύετε στο Θεό;

Πιστεύω στην ανώτερη δύναμη και σαν Έλληνας είμαι γαλουχημένος με τα ήθη και έθιμα της Ορθόδοξης Χριστιανικής μας Πίστης. Δεν δογματίζω όμως, ούτε αποκλείω τους ανθρώπους που πιστεύουν σε άλλους Θεούς.

Φοβάστε τον Θάνατο;

Για μένα όχι. Ο θάνατος δεν είναι προσωπική υπόθεση, είναι υπόθεση αυτών που μένουν πίσω. Αυτό είναι που με φοβίζει. Δεν θέλω να σκέφτομαι την στεναχώρια των δικών μου προσώπων.

Και κάτι τελευταίο: Το εμβόλιο για τον κορωνοϊό θα το κάνετε;

Θα ήθελα απαντώντας στο ερώτημα σας να είμαι όσο το δυνατόν πιο ξεκάθαρος: Φυσικά και θα το κάνω! Και μάλιστα, αν γινόταν, θα ήθελα να το κάνω πρώτος. Έχω υπάρξει ερευνητής στην ανάπτυξη φαρμάκων, γνωρίζω τις διαδικασίες, αυτό λοιπόν που λέω ξεκάθαρα είναι πως οι έρευνες είναι πεντακάθαρες και οφείλουμε όλοι να εμβολιαστούμε για να τελειώσουμε με αυτόν τον εφιάλτη.