Ένα όνειρο που εκπληρώνεται. Μια ευχή του πατέρα του, την οποία παίρνει μαζί του στο Παρίσι, εκεί που καταφέρνει να γίνει μόνιμος επεμβατικός καρδιολόγος σε γαλλικά νοσοκομεία, κάτι όχι και τόσο συνηθισμένο για πολίτη άλλης εθνικότητας.

Με εξειδίκευση στην Επεμβατική Καρδιολογία στο Lariboisière CHU και θέση Ειδικού Επεμβατικού Καρδιολόγου στο Centre Chirurgical Marie Lannelongue, έμμισθος επιστημονικός συνεργάτης ως Επεμβατικός Καρδιολόγος στο Νοσοκομείο Centre Hospitalier Sud Francilien στο Αμερικάνικο Νοσοκομείο του Παρισιού, Lariboisière CHU, έχει «φορτωθεί» με χιλιάδες ώρες «πτήσεων» μέσα στα πλέον σύγχρονα ευρωπαϊκά Αιμοδυναμικά Εργαστήρια

Ένας δρόμος, γεμάτος μάχες και ανηφόρες, με κατάληξη τον τόπο του, τη Θεσσαλία: Στο ΙΑΣΩ, με όραμα να γίνουν και στην πατρίδα μας όλα όσα έχει μάθει στη Γαλλία.

Γιατί πεθαίνει κόσμος ξαφνικά από ανακοπή; Και πώς αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί, ώστε να μην θρηνούμε άδικους θανάτους, ειδικά νέων ανθρώπων; Ποιος ο ρόλος ενός επεμβατικού καρδιολόγου και τι γίνεται μέσα στο «γήπεδο» ενός Αιμοδυναμικού εργαστηρίου;

Ένα θλιμμένο φθινοπωρινό απόγευμα στη Λάρισα, που σκεπάζεται από το πέπλο του κορωνοϊού, βρίσκομαι στο γραφείο του Νίκου Μαγκούτη, στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας και πιάνουμε την ιστορία από την αρχή. Μια ιστορία θανάτου και ζωής…

Γιατί αποφασίσατε να γίνετε γιατρός;

Ήταν μια απόφαση που έλαβα πολύ νωρίς, σε ηλικία 10-12 ετών, διαπιστώνοντας ή συνειδητοποιώντας αν θέλετε καλύτερα, την ευγνωμοσύνη που μπορεί να νιώσει κάποιος όταν θα σωθεί ένας δικός του άνθρωπος. Συνειδητοποίησα πόσο μεγάλη χαρά κρύβει όλη αυτή η διαδικασία και για εκείνον που την προσφέρει και για εκείνον που τη δέχεται.

Όταν ο πατέρας μου, που ήθελε να με δει πολιτικό μηχανικό, κατάλαβε πως θα ακολουθήσω τον δρόμο της ιατρικής, με φώναξε και μου είπε: «αν θα γίνεις γιατρός, θα βλέπεις στα μάτια του ασθενή τον πατέρα σου και θα κοιτάζεις να τον σώσεις. Αν αυτό το ακολουθήσεις, τότε έχεις την ευχή μου…» Εκείνη τη στιγμή «κλείδωσε» μέσα μου η επιλογή…

Αυτή ήταν μια συμβουλή η οποία, αν καταλαβαίνω καλά, έχει μείνει βαθιά μέσα σας;

Αυτή είναι μια συμβουλή που έχω κάθε μέρα μέσα στο μυαλό μου, και είναι αυτό που λέω σε όλους τους ασθενείς, όταν προτείνω τον τρόπο  θεραπείας: «αν ήσουν ο πατέρας μου, εγώ θα έκανα αυτό…». Είναι ο μοναδικός τρόπος για να τα έχω καλά με την συνείδησή μου, γνωρίζοντας πως έχω πράξει το σωστό. Επίσης, λόγω της φύσης της δουλειάς, μπορεί να συμβούν και λάθη που ενδεχομένως κοστίζουν. Αν λοιπόν η επιλογή σου βασίζεται σε αυτό που μόλις σας περιέγραψα, και όχι σε κάποια άλλα κίνητρα, τότε μπορείς να αντιμετωπίσεις ακόμα και τη λάθος απόφαση. Έτσι μπορώ και κοιμάμαι ήσυχα τα βράδια, όσο μπορώ και κοιμάμαι δηλαδή… (γελάει)

Πριν έρθω στην ειδικότητά σας, πείτε μου, τελικά σε κάθε δουλειά το σημαντικό είναι για κάποιον να κοιμάται ήσυχος τα βράδια;

Για μένα, ναι. Θεωρώ πως είναι το πλέον απαραίτητο συστατικό ενός επιτυχημένου επαγγελματία, τουλάχιστον όπως ορίζω εγώ την «επιτυχία». Είναι σημαντικό το βράδυ, στον απολογισμό της ημέρας, όταν γυρίζω στα δυο μου παιδιά να ξέρω ότι έχω κάνει αυτό που θεωρώ σωστό.

 Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την καρδιά;

Ήταν μια απόφαση που έλαβα όταν φοιτούσα στην Ιατρική Σχολή της Θεσσαλονίκης. Έλαβα και αυτή την απόφαση νωρίς. Ήθελα να ασχοληθώ με την καρδιά, χωρίς όμως τότε να μπορώ να αποφασίσω αν θα γίνω επεμβατικός καρδιολόγος ή καρδιοχειρουργός.

Η διαφορά των δύο;

Καρδιοχειρουργός είναι αυτός που κάνει χειρουργείο. Αυτός που κάνει εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς, αντικατάσταση βαλβίδας, μεταμόσχευση καρδιάς… Επεμβατικός είναι αυτός που κάνει παρέμβαση, «επέμβαση», με τον ελάχιστο δυνατό τρόπο ή από το πόδι ή από το χέρι, στεφανιογραφία ή αγγειοπλαστική, τοποθέτηση βηματοδότη, αντικατάσταση βαλβίδας κλπ. χωρίς να γίνεται ανοιχτό χειρουργείο.

Τι είναι το Αιμοδυναμικό Εργαστήριο;

Είναι το κατάλληλα εξοπλισμένο εργαστήριο μέσα στο οποίο υπάρχει ο στεφανιογράφος, ο αγγειογράφος, μηχάνημα που μας επιτρέπει να λαμβάνουμε λήψεις των στεφανιαίων αγγείων, ουσιαστικά σκιαγραφώντας τα με ένα ειδικό σκιαγραφικό υγρό, και έχουμε μια ακτινοσκόπηση της κατάστασης. Έτσι γίνεται η πρώτη εκτίμηση της κατάστασης της υγείας του ασθενούς, και, αν για παράδειγμα, φανεί πως υπάρχει μια σημαντική στένωση ενός ή περισσοτέρων αγγείων, προχωράμε κατευθείαν στην τοποθέτηση μιας ειδικής ενδοπρόθεσης, του γνωστού και ως “stent”, ώστε να παραμείνει το αγγείο ανοιχτό και να μην ξανακλείσει. Είναι μια διαδικασία η οποία έχει αντικαταστήσει το λεγόμενο «μπαλονάκι», το οποίο είχε πιθανότητες περίπου 30% να μην κρατήσει ανοιχτό για πάντα το αγγείο. Τώρα πλέον και αυτό έχει ξεπεραστεί.

Αν καταλαβαίνω καλά είστε ο πρώτος γιατρός στον οποίο θα πρέπει να έρθει κάποιος ο οποίος παθαίνει ένα έμφραγμα;

Είμαι για την ακρίβεια ο δεύτερος γιατρός, μετά τον κλινικό καρδιολόγο, ο οποίος άμεσα, αφού διαγνωστεί το έμφραγμα, θα πρέπει να οδηγήσει τον ασθενή στο Αιμοδυναμικό Εργαστήριο έτσι ώστε να διανοιχθεί αυτή η απόφραξη, που προκαλεί το έμφραγμα, στον ελάχιστο δυνατό χρόνο.

Διορθώστε με αν κάνω λάθος… Παλαιότερα το έμφραγμα ισοδυναμούσε με θάνατο…

Δυστυχώς και σήμερα που μιλάμε, το 50% των εμφραγμάτων που συμβαίνουν έξω δεν φτάνουν στο νοσοκομείο. Είναι αυτό που ακούς συχνά να λέγεται: «ενώ ο άνθρωπος ήταν μια χαρά, ξαφνικά έπεσε κάτω και πέθανε». Από τη στιγμή που κάποιος με έμφραγμα φτάσει στο νοσοκομείο, η πιθανότητα αυτή, το να συμβεί δηλαδή το μοιραίο, είναι μικρότερη του 7%. Το έμφραγμα το έχουμε συνδέσει με τον αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, το οποίο δεν είναι λάθος, καθώς σε διεθνείς μελέτες καταγράφεται πως το 40% των αιφνιδίων θανάτων οφείλονται στο οξύ έμφραγμα. Στη Γαλλία λοιπόν, όπου βρέθηκα για σπουδές και δουλειά, όταν ένας ασθενής παθαίνει μια ανακοπή έξω, πάντα σε συνεννόηση με το αντίστοιχο γαλλικό ΕΚΑΒ, οδηγείται, πρώτα, με ασθενοφόρο μέσα στο οποίο έχει διασωληνωθεί από τον γιατρό,  στο αιμοδυναμικό εργαστήριο, και στη συνέχεια πηγαίνει για αξονική εγκεφάλου και καταλήγει στη μονάδα και όχι το αντίστροφο. Κι αυτό συμβαίνει επειδή, όπως έχουν δείξει πολλές μελέτες, αν το έμφραγμα αντιμετωπιστεί άμεσα, διανοιχθεί δηλαδή η στεφανιαία αρτηρία, τότε η υγεία του ασθενούς αλλά και η νευρολογική του κατάσταση θα είναι πολύ καλύτερη.

Αν καταλαβαίνω λοιπόν καλά, απ’ όσα μου περιγράφετε, όσο πιο γρήγορα έρθει σε σας ένας ασθενής με έμφραγμα, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχει να το ξεπεράσει με επιτυχία…

Ακριβώς αυτό. Και να ζήσει αλλά και να ζήσει φυσιολογικά, γιατί κάθε λεπτό που περνάει χάνεται καρδιακή μάζα ανεπιστρεπτί. Οι μελέτες δείχνουν πως για κάθε 30 λεπτά που υπάρχει καθυστέρηση, αυξάνεται η θνητότητα στον χρόνο κατά 7%. Προσοχή, μιλάμε για λεπτά. Παντού στον κόσμο η οδηγία είναι πως μέσα σε 60-90 λεπτά θα πρέπει το έμφραγμα να έχει αντιμετωπιστεί. Σε 30-40 λεπτά, λοιπόν, θα πρέπει να πάω από το σπίτι μου ή απ’ όπου και αν βρίσκομαι, στο αιμοδυναμικό εργαστήριο, από τη στιγμή που θα κληθώ για την εισαγωγή ενός εμφράγματος.

Γιατί επιλέξατε να πάτε στη Γαλλία;

Ήξερα από την αρχή πως στην Ελλάδα δεν υπάρχει η εξειδίκευση στο Αιμοδυναμικό Εργαστήριο. Αυτό που με ενδιέφερε, μπαίνοντας μέσα στο Αιμοδυναμικό, ήταν να μάθω πώς θα αποφεύγω τις επιπλοκές και πώς θα τις αντιμετωπίζω, όταν συμβαίνουν. Δηλαδή, με πιο απλά λόγια να ξέρεις τι να κάνεις, όταν για παράδειγμα είσαι μόνο σου, 3 η ώρα το βράδυ, με ένα περιστατικό. Και αυτό για να το μάθεις θα πρέπει να εξειδικευτείς σε μεγάλα κέντρα του εξωτερικού. Εντελώς τυχαία, μέσω ενός καθηγητή μου, επικοινώνησα με τον καθηγητή Γιώργο Σιδέρη, ο οποίος είναι εκ των κορυφαίων επεμβατικών καρδιολόγων στο Παρίσι και με καταγωγή από τη Λάρισα, με αποτέλεσμα να βρεθώ στη γαλλική πρωτεύουσα και να μάθω απ’ αυτόν το 90% των όσων γνωρίζω σήμερα και στον οποίο οφείλω πάρα πολλά. Βρέθηκα σε ένα μεγάλο νοσοκομείο στο Παρίσι, στο οποίο γίνονται πάνω από 1500 αγγειοπλαστικές τον χρόνο, και εκεί μπόρεσα να εκπαιδευτώ κατάλληλα.

Επιστρέφοντας λοιπόν από το Παρίσι τι ήταν αυτό που κουβαλούσατε στις βαλίτσες σας και αισθανόσασταν σίγουρος για τη δουλειά σας;

Ήξερα ό,τι η δουλειά μου στα μεγάλα κέντρα του Παρισιού, με μόνιμη θέση επεμβατικού καρδιολόγου, κάτι που δεν συμβαίνει εύκολα για ένα ξένο, μου επέτρεπε να κάνω πράγματα στην Ελλάδα που δεν γίνονται. Ήξερα πως μπορούσα πλέον να αντιμετωπίσω οτιδήποτε και αν συνέβαινε μέσα στο Αιμοδυναμικό.

Πώς και γιατί επιλέξατε λοιπόν να βρεθείτε στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας;

Η αλήθεια είναι πως μου είχαν γίνει προτάσεις και από νοσοκομεία των Αθηνών, τις οποίες είχα ευγενικά απορρίψει. Μια συζήτηση του κ. Χαλβατζούλη και της διοίκησης του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας με τον Γιώργο Σιδέρη ήταν αυτή που με οδήγησε τελικά στο να σκεφτώ και να λάβω την απόφαση να έρθω. Είχαμε ένα κοινό όνειρο με τον Γιώργο: Αυτά που κάναμε στο Παρίσι, να τα κάνουμε στον τόπο μας. Αυτό ήταν το μεγαλύτερο κίνητρο για μένα και έτσι έλαβα την οριστική απόφαση να επιστρέψω. Να επιστρέψω για να προσφέρω στον τόπο μου.

Τώρα που μιλάμε μαζί σε τι στάδιο βρισκόμαστε εδώ στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας;

Κοντεύουμε να συμπληρώσουμε τρία χρόνια λειτουργίας του Αιμοδυναμικού Εργαστηρίου, εδώ στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας και έχουμε κάνει πάνω από 2000 στεφανιογραφίες, πάνω από 600 αγγειοπλαστικές και συνεχώς κάνουμε όλο και πιο ενδιαφέροντα πράγματα.

Δουλεύουμε 365 μέρες τον χρόνο, 24 ώρες το 24ωρο, με το πλέον εξειδικευμένο προσωπικό, υπάρχει πάντα καρδιολόγος ο οποίος αν χρειαστεί θα με καλέσει κατευθείαν και μέσα σε 30 λεπτά θα αναλάβω το περιστατικό. Αν κάποιος αισθανθεί έντονο πόνο για ώρα, που τον αισθάνεται για πρώτη φορά, θα πρέπει να έρθει αμέσως. Ακόμα κι αν δεν είναι έμφραγμα, είναι καλύτερο να του το πούμε εμείς.

Συζητάμε συνεργασίες με το εξωτερικό για πρωτοποριακά πράγματα στη Θεσσαλία αλλά το σημαντικότερο είναι πως έχουμε πραγματοποιήσει πολλές πρωτογενείς αγγειοπλαστικές, αυτό που συζητούσαμε νωρίτερα δηλαδή, που αλλάζουν εντελώς τη ζωή κάποιου που παθαίνει οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Αυτός είναι και στόχος μου: να συνεισφέρω όσο γίνεται περισσότερο στην βέλτιστη αγωγή αυτών των ασθενών. Έχουμε πετύχει επίσης, να αντιμετωπίσουμε τεχνικά με επιτυχία πολύ δύσκολα περιστατικά και η ικανοποίηση μου είναι μεγάλη.

Όπως το ακούω, δεν υπάρχει προσωπική ζωή…

Αυτή τη στιγμή η προσωπική μου ζωή πάει πίσω, ωστόσο είναι κάτι για το οποίο δεν μετανιώνω. Αυτή είναι η δουλειά μου και αυτή είναι η δική μου απόφαση. Είναι μεγάλη η ικανοποίηση όταν στις 3 ή στις 4 ο βράδυ είσαι εκεί και καταφέρνεις να σώσεις έναν άνθρωπο. Αυτό άλλωστε είναι κάτι που το έχει αποδεχθεί και η γυναίκα μου, η οποία ήταν ο «βράχος» μου και στο Παρίσι. Τώρα όλοι μαζί οικογενειακώς στα Τρίκαλα, στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, νιώθω πως αυτό που προέχει στη δεδομένη χρονική στιγμή, είναι να κάνουμε κάτι πραγματικά σπουδαίο για ολόκληρη τη Θεσσαλία, για ολόκληρη την Κεντρική Ελλάδα. Ξέρετε… όταν το δικό σου προσωπικό όραμα, είναι και όραμα των ανθρώπων που αγαπάς, τότε όλα γίνονται πολύ πιο εύκολα, παρά τις θυσίες…

Τι άλλα πράγματα έχετε στο μυαλό σας να γίνουν εδώ, στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, ώστε να κάνετε το όραμα σας πραγματικότητα;

Υπάρχουν πάρα πολλά στο μυαλό μας και κάποια ήδη δρομολογούνται. Στόχος η αντιμετώπιση όλων των περιστατικών που παρουσιάζουν χρόνιες αποφράξεις, η διαδερμική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας (TAVI) και άλλες σύμπλοκες επεμβάσεις που ενδεχομένως δεν μπορούν να  πραγματοποιηθούν αλλού.

Και όταν όλα αυτά ολοκληρωθούν;

Ο στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα Κέντρο, στο οποίο να μπορεί όποιος το επισκεφθεί, να κάνει οποιαδήποτε εξέταση αφορά την καρδιά, τους πνεύμονες και τα αγγεία. Αυτός είναι και ο προγραμματισμός μας. Συνεργάτες με εμπειρία από το εξωτερικό, ο καθένας στο αντικείμενο του, με τους οποίους θα δημιουργήσουμε μια ομάδα που θα προσφέρουμε τις πλέον υψηλού επιπέδου υπηρεσίες στον τομέα μας. Όλα αυτά, όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, δεν μπορούν να γίνουν από την μια μέρα στην άλλη, αλλά με σκληρή δουλειά, προγραμματισμό και συνεργασία, θα τα καταφέρουμε. Άλλωστε οι συνθήκες εργασίας εδώ στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας είναι ιδανικές.

Μπορούμε να πούμε όμως πως ο Λαρισαίος, ο Θεσσαλός ή ο κάτοικος άλλης περιοχής, δεν έχει να φοβάται κάτι για την καρδιά του, αν έρθει στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας…

Σε αυτό συμφωνώ απόλυτα. Στο Εργαστήριο μας μπορούμε να αντιμετωπίσουμε όλους τους κινδύνους που σχετίζονται με το έμφραγμα και την ανακοπή της καρδιάς, βασιζόμενοι στα διεθνή πρότυπα και παρέχοντας υψηλού επιπέδου υπηρεσίες.

Θα ήθελα να σας ρωτήσω κάτι πιο προσωπικό… Ποια είναι η αίσθηση του να σου έρχεται ένας άνθρωπος «που έχει πεθάνει» και να φεύγει ζωντανός;

Είναι η αίσθηση της μέγιστης ευθύνης. Όσο πιο βαριά είναι ένας ασθενής, τόσο μεγαλύτερη είναι η ευθύνη σου και επ’ ουδενί δεν πρέπει να θεωρήσεις πως είναι μια «τελειωμένη υπόθεση». Εδώ μέσα δίνεται η μάχη της ζωής. Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχουν οι δυνατότητες που είχαμε στο Παρίσι, δηλαδή το να σου φέρνει το ΕΚΑΒ έναν ασθενή διασωληνωμένο, και με το μηχάνημα που κάνει τις τεχνητές μαλάξεις (LUCAS) στην καρδιά, αλλά ξέρουμε καλά ποιος είναι ο στόχος μας και πώς θα τα καταφέρουμε.

Επιλογή ή τύχη;

Επιλογή στο να έρθω εδώ, επιλογή στους συνεργάτες, αλλά χρειάζεται και τύχη.

Ταλέντο ή δουλειά;

Δουλειά, δουλειά, δουλειά… Μέσα στο Αιμοδυναμικό Εργαστήριο παίζουν σημαντικό ρόλο και κάποια στοιχεία του χαρακτήρα…

Όπως;

Δεν μπορείς να είσαι επιπόλαιος ή απρόσεκτος ή να μην είσαι ψύχραιμος. Ωστόσο αυτό που είναι απαραίτητο είναι η σκληρή δουλειά.

Ποιος είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της καρδιάς;

Το τσιγάρο. Δεν είναι ο βασικός παράγοντας που προκαλεί τη στεφανιαία νόσο, είναι όμως ο βασικός παράγοντας που προκαλεί το έμφραγμα. Είναι ο νούμερο ένα εχθρός της καρδιάς γι’ αυτό και είμαι φανατικός αντικαπνιστής.

Πιστεύετε στον Θεό;

Ναι έχω την ανάγκη να πιστεύω στον Θεό. Ωστόσο δεν πιστεύω πως κάποιος θα ζήσει ή θα πεθάνει  επειδή πιστεύει ή όχι στον Θεό, αντίστοιχα.

Τα χρήματα;

Τα χρήματα παίζουν τον ρόλο τους, ωστόσο είναι σε δεύτερη μοίρα. Τουλάχιστον για μένα. Άλλωστε οι θυσίες που κάνεις κάποιος για να γίνει καλός γιατρός δεν πληρώνονται. Η δική μου «πληρωμή» είναι η καθημερινή χαρά που μου προσφέρει το επάγγελμα αυτό, μέσα στο Αιμοδυναμικό Εργαστήριο.