Παραστομιακή κήλη; Κι όμως υπάρχει λύση!
Μάριος Κωνσταντίνος Κόκκαλης MD
Επιμελητής Α’ Χειρουργικής Κλινικής ΙΑΣΩ Θεσσαλίας
Πολλοί συνάνθρωποι μας, κυρίως μετά από ένα χειρουργείο καρκίνου του ορθού ή ελκώδους κολίτιδας, φέρουν μόνιμα μία παρά φύσιν έδρα ή αλλιώς στομία (ειλεοστομία, κολοστομία). Η πλειοψηφία αυτών των ασθενών θα αποκτήσει με τον καιρό μία παραστομιακή κήλη, καθώς θα αρχίσουν να προβάλουν μέσα από το κοιλιακό τοίχωμα έλικες εντέρου κάτω από το δέρμα της περιοχής γύρω από την στομία.
Μια παραστομιακή κήλη μπορεί να πάρει μεγάλες διαστάσεις και να εμφανίσει τα τυπικά συμπτώματα μιας κήλης, όπως πόνος, δυσκολία στην κίνηση και στην εργασία ή και την κλασσική επιπλοκή μιας κήλης, την περίσφιξη, με συνέπεια ειλεό, έως και νέκρωση εντέρου.
Πολύ συχνά δε, οι ασθενείς με παραστομιακή κήλη και ο γιατρός τους καλούνται να αντιμετωπίσουν προβλήματα, που σχετίζονται ειδικά με την λειτουργεία και την περιποίηση της στομίας, με σοβαρές συνέπειες στην ποιότητα ζωής αυτών των ασθενών, όπως:
- Στένωση της έλικας της στομίας.
- Φλεγμονή του παρακείμενου δέρματος.
- Δυσκολία στην τοποθέτηση του σάκου της στομίας.
Για μία παραστομιακή κήλη που μεγαλώνει, εμφανίζει συμπτώματα ή μία επιπλοκή, το χειρουργείο είναι η μοναδική θεραπεία. Ωστόσο ένα τέτοιο χειρουργείο δεν είναι εύκολη υπόθεση και αποτελεί μεγάλη πρόκληση σε σχέση με τις άλλες κήλες του κοιλιακού τοιχώματος για δύο κυρίως λόγους:
- Τον αυξημένο κίνδυνο επιμόλυνσης του πλέγματος
- Τα αυξημένα ποσοστά υποτροπής (επανεμφάνισης) της κήλης.
Συνέπεια αυτών των δυσκολιών είναι συχνά οι ασθενείς με παραστομιακή κήλη να υποβάλλονται σε πολλαπλά επώδυνα χειρουργεία. Οι ασθενείς αυτοί σε περίπτωση υποτροπής, προτιμούν να υποφέρουν από την κήλη τους και να ρισκάρουν μία επιπλοκή, παρά να υποστούν εκ νέου ένα χειρουργείο με αμφίβολα αποτελέσματα, σύμφωνα με την εμπειρία τους. Δεν είναι δε, λίγες οι περιπτώσεις, όπου οι ίδιοι οι γιατροί αποτρέπουν τους ασθενείς τους να χειρουργηθούν, επειδή η εντύπωση που υπάρχει είναι πως οι παραστομιακή κήλη και ειδικά η υποτροπή της δεν έχει λύση.
Και όμως υπάρχει λύση!
Η λαπαροσκοπική χειρουργική με την εφαρμογή της στην αντιμετώπιση των παραστομιακών κηλών, έχει πρακτικά δώσει λύση στο πρόβλημα της επιμόλυνσης του πλέγματος, καθώς αυτό εισάγεται εντός της κοιλιάς (ενδοπεριτοναϊκά) από μία μικρή τομή μακριά από την περιοχή της στομίας και έτσι μειώνεται η πιθανότητα επαφής του πλέγματος με τα μικρόβια της στομίας. Τα επιπλέον οφέλη της λαπαροσκόπησης έναντι των ανοιχτών τεχνικών είναι ο λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος, ο μικρότερος χρόνος νοσηλείας και η γρηγορότερη επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες. Οι παραστομιακές κήλες, εάν δεν υπάρχει αντένδειξη, πρέπει πλέον να χειρουργούνται λαπαροσκοπικά.
Το πρόβλημα των αυξημένων υποτροπών έρχεται να λύσει η προηγμένη χειρουργική τεχνική Σάντουιτς (Sandwich), με τα δύο ενδοπεριτοναϊκά πλέγματα. Εδώ τα ποσοστά υποτροπής πέφτουν κάτω του 3%, σε σχέση με το 35% της τεχνικής με πλέγμα κλειδαρότρυπα (key hole) και το 8% της τεχνικής Sugarbaker. Η τεχνική Σάντουιτς εφαρμόζεται κυρίως λαπαροσκοπικά, ενώ αντενδείκνυται σε ασθενείς, που δεν επιτρέπεται η χρήση πλέγματος ενδοπεριτοναϊκά (π.χ. Νόσος Crohn).
Σε αυτούς τους ασθενείς, αλλά και στις περιπτώσεις μεγάλων παραστομιακών κηλών, που πρέπει να χειρουργήσουμε ανοιχτά ή υβριδικά, τη λύση δίνουν τα νέα 3D-πλέγματα. Αυτά είναι φτιαγμένα από υλικό εξαιρετικά φιλικό στα ενδοκοιλιακά σπλάχνα και είναι κατασκευασμένα, έτσι ώστε να μπορούν να τοποθετηθούν τόσο ενδοπεριτοναϊκά, όσο και εκτός της κοιλιάς, ενώ τα ποσοστά υποτροπής παραμένουν χαμηλά.
Οι νέες τεχνικές χρειάζονται χειρουργούς υψηλής εξειδίκευσης στην χειρουργική των κηλών με αυξημένες δεξιότητες στην λαπαροσκοπική χειρουργική και γνώση των τεχνικών διαχωρισμού των ανατομικών διαμερισμάτων (component separation). Εφαρμόζονται σε ελάχιστα κέντρα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με ένα από αυτά να είναι η Α’ Χειρουργική Κλινική του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας.