Κήλη Αυχενικού Δίσκου - Αυχενική Μυελοπάθεια και το περίφημο «Αυχενικό Σύνδρομο»

Το περίφημο «Αυχενικό Σύνδρομο» το οποίο ταλανίζει ανθρώπους όλων των ηλικιών αποτελεί μια γενική και αόριστη αναφορά εις μια πολυπαραγοντική κλινική συνδρομή/συμπτωματολογία που προέρχεται από την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Με τον ελληνικό όρο «αυχενικό σύνδρομο» πολλοί αναφέρονται συλλήβδην σε σοβαρές, εξειδικευμένες και άκρως επικίνδυνες παθολογίες των οποίων η μη ορθή αντιμετώπισή μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη αναπηρία. Οι πιο σοβαρές από αυτές τις παθολογίες είναι η κήλη αυχενικού μεσοσπονδυλίου δίσκου και η αυχενική μυελοπάθεια.

1. ΚΗΛΗ ΑΥΧΕΝΙΚΟΥ ΔΙΣΚΟΥ

Πρόκειται για δομική βλάβη του μεσοσπονδυλίου δίσκου, όπου λόγω φθοράς του ινώδους δακτυλίου (περιφέρεια του δίσκου) προπίπτει στο νωτιαίο χώρο (σπονδυλικός σωλήνας) ο πηκτοειδής πυρήνας του δίσκου (κέντρο του δίσκου) πιέζοντας τον νωτιαίο μυελό και τις αυχενικές νευρικές ρίζες.

Αίτια και εκλυτικοί παράγοντες

Το αίτιο της δισκοκήλης του αυχένος είναι πολυπαραγοντικό (καταπόνηση, φθορά, γενετική προδιάθεση κλπ.).

Κατηγοριοποίηση

1. Προβολή
2. Πρόπτωση
3. Έκθλιψη
4. Έκθλιψη με κατάδυση ή ανάδυση
5. Στένωση - εκφύλιση
6. Πλήρης εκφύλιση-εξαφάνιση

Κλινική εικόνα: συμπτώματα

• Πόνος στον αυχένα, ο οποίος συχνά αντανακλά στο κεφάλι (ινιακή ή οπισθο-ωτιαία κεφαλαλγία), στη ράχη, στις ωμοπλάτες στον ώμο, στο βραχίονα και την άκρα χείρα και τους δακτύλους.
• Δυσκαμψία του αυχένα.
• Αισθητικές διαταραχές στα άνω άκρα: μούδιασμα, ψευδές αίσθημα κρύου, ή ζεστού, ή «βελόνια», ή κνησμό στην ωμοπλάτη στον βραχίονα αλλά και στην άκρα χείρα και τους δακτύλους. Μερικοί ασθενείς νιώθουν ψευδώς ότι "το χέρι τους είναι φουσκωμένο ή πρησμένο".
• Μυϊκή αδυναμία στα άνω άκρα, στην απαγωγή του ώμου, στην κάμψη του αγκώνος, στο σφίξιμο της γροθιας ή στην έκταση των δακτύλων ή στο άνοιγμα των Δακτύλων.
• Συνοδά συμπτώματα από την παρεγκεφαλίδα και τον εγκέφαλο: ζάλη, αστάθεια, καρηβαρία, πονοκέφαλο και ίλιγγο με έμετο.

Για το ριζιτικό άλγος (πόνο) που σε οξεία φάση είναι διαξιφιστικός, συνήθως σε πρώτη φάση εφαρμόζονται με μεγάλο ποσοστό επιτυχίας (άνω του 90%) διαδερμικές επεμβάσεις (ενδοσπονδυλικές εγχύσεις, νευρικές απελευθερώσεις) υπό τοπική αναισθησία και χωρίς νοσηλεία, επεμβάσεις οι οποίες βελτιώνουν την κλινική εικόνα του ασθενούς. Σε περίπτωση εμμένουσας παθολογίας το χειρουργείο καθίσταται απαραίτητο.

2. ΑΥΧΕΝΙΚΗ ΜΥΕΛΟΠΑΘΕΙΑ

Η αυχενική μυελοπάθεια η οποία πολλές φορές λανθασμένα αναφέρεται/αποδίδεται με τον όρο «αυχενικό σύνδρομο» είναι μία προοδευτική και «ύπουλη νόσος» με εμφάνιση και σε οξεία μορφή, η οποία οδηγεί σε βέβαιη αναπηρία και είναι άκρως επείγουσα, ως ιατρικό περιστατικό. Απαιτεί άμεσα επέμβαση αποσυμπίεσης.

Αιτίες της νόσου:

• Οι κήλες μεσοσπονδυλίου δίσκου
• Η συγγενής στένωση,
• Η οστεοποίηση του οπίσθιου επιμήκους συνδέσμου,
• Η εκφυλιστική στένωση που προκαλείται από την σπονδύλωση (εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα).
• Οι φλεγμονώδεις παθήσεις όπως η Ρευματοειδής αρθρίτιδα,
• Ο τραυματισμός του αυχένα
• Όγκοι

Βασικά συμπτώματα:

• Αυχεναλγία, δυσκαμψία.
• Αισθητικές διαταραχές άνω άκρων: Αιμωδίες σε ώμους και βραχίονες, καυσαλγίες στα χέρια, διάχυτα "καρφιά και βελόνια".
• Αισθητικές διαταραχές στα κάτω άκρα: Αιμωδίες, αίσθημα "καρφιά και βελόνια
• Μυϊκή αδυναμία άνω άκρων.
• Μυϊκή αδυναμία κάτω άκρων, αδυναμία ορθοστάτησης και βαδίσματος.
• Στα άνω άκρα έχουμε ελάττωση των αντανακλαστικών στο επίπεδο της βλάβης και αύξηση των αντανακλαστικών κάτω από το επίπεδο της βλάβης.
• Σπαστικότητα άνω και κάτω άκρων, κλόνος.
• Οι ορθοκυστικές διαταραχές είναι ενδεχόμενες, απώλεια ούρων και κοπράνων, διαταραχές ούρησης, και αφόδευσης και σεξουαλικές διαταραχές.
• Παροδικά σοκ σαν ηλεκτρισμός, που διαχέονται στο σώμα προς τα κάτω.
• Σπάνια μπορεί να επέλθει σπαστική παραπάρεση ή και σπαστική τετραπληγία.
• Σπάνια σύνδρομο ημιδιατομής του Νωτιαίου Μυελού (Brοwn Sequard).

Ο Αυχενογενής ίλιγγος και ζάλη

Συνήθως οι ασθενείς παραπονιούνται για διαταραχές ισορροπίας, «νυσταγμό», ίλιγγο, εμβοές, ζάλη και καρηβαρία (=βαρύ κεφάλι, «κούφιο» ή "κουρκούτι" όπως το περιγράφουν οι ασθενείς). Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται στο 15% των ασθενών.

Εξετάσεις

• Κλινική εξέταση από Ορθοπαιδικό Χειρουργό Σπονδυλικής Στήλης
• Μαγνητική τομογραφία
• Ακτινογραφίες δυναμικές σε κάμψη και έκταση
• Αξονική τομογραφία.

3. ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Χειρουργική θεραπεία:

• Οπίσθια ελάχιστα παρεμβατική αυχενική αποσυμπίεση με θυριδωτές ημιπεταλεκτομές με ρομποτική καθοδήγηση. Ο χρόνος της χειρουργικής επέμβασης είναι συνήθως 2 ώρες, οι ασθενείς περπατάνε άμεσα 2 ώρες μετά την επέμβαση ενώ μπορούν να πάρουν εξιτήριο το ίδιο βράδυ ή την επόμενη ημέρα χωρίς αυχενικό κολάρο.
• Οπίσθια αυχενική αποσυμπίεση με πεταλεκτομή και οπίσθια σπονδυλοδεσία με μικρο-κοχλίες και μικρο-ράβδους με ρομποτική καθοδήγηση. Ο χρόνος της χειρουργικής επέμβασης είναι συνήθως 2-3 ώρες, οι ασθενείς περπατάνε άμεσα 2 ώρες μετά την επέμβαση ενώ μπορούν να πάρουν εξιτήριο την επόμενη ημέρα χωρίς αυχενικό κολάρο.
• Δισκεκτομή και σωματεκτομή με πρόσθια προσπέλαση με μόσχευμα συνθετικό ή μεταλλικό ένθεμα και σπονδυλοδεσία με πλάκα και κοχλίες. Ο χρόνος της χειρουργικής επέμβασης είναι συνήθως 3-4 ώρες, οι ασθενείς περπατάνε άμεσα 2 ώρες μετά την επέμβαση ενώ μπορούν να πάρουν εξιτήριο την επόμενη ημέρα.

Ποσοστό άνω του 90% των ασθενών βλέπει άμεση βελτίωση (ειδικά στην δύναμη και αισθητικότητα των άνω άκρων) με πολύ σημαντικό ποσοστό πλήρους αποκατάστασης και αποφυγής του κινδύνου εγκατάστασης μόνιμης νευρολογικής βλάβης/αναπηρίας.

Δρ Θωμάς Α. Παγώνης MD, FRCS, PhD
Ορθοπαιδικός Χειρουργός
Εξειδικευμένος Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης
Συνεργάτης ΙΑΣΩ Θεσσαλίας