Σπαστικότητα: Τι είναι και πως αντιμετωπίζεται

Ευθύμιος Κουλούλας, MD, PhD
Φυσιάτρος, SFEBPRM, ISMST Certified
Επιστημονικά υπεύθυνος, Τμήμα Φυσικής Ιατρικής & Αποκατάστασης, ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Τι είναι Σπαστικότητα;

Η σπαστικότητα είναι μία επιπλοκή που προκαλεί συνεχή ακούσια σύσπαση συγκεκριμένων μυικών ομάδων των άνω ή κάτω άκρων, συνεπεία βλάβης του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος.

Όλοι μας έχουμε αντικρίσει ασθενείς με σπαστικότητα μετά από Κάκωση ή Βλάβη του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος όπως Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο, Κρανιοεγκεφαλική Κάκωση, Κάκωση Νωτιαίου Μυελού, Σκλήρυνση κατά πλάκας, Μυική Δυστονία, Εγκεφαλικη Παράλυση κ.α.

Ποιες οι επιπτώσεις της

Η επιπλοκή αυτή είναι βασανιστική καθώς προκαλεί πόνο, διαταραχές στην κινητικότητα, στην ένδυση και την καθημερινή υγιεινή του ασθενή. Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα είναι ότι δυσκολεύει την συμμετοχή των ασθενών σε πρόγραμμα αποκατάστασης.

Είδη σπαστικότητας

Η σπαστικότητα διακρίνεται σε εστιακή όταν εμπλέκει μύικές ομάδες ενός άκρου, περιοχική όταν εμπλέκει μυικές ομάδες των δύο άνω ή δύο κάτω άκρων και γενικευμένη όταν εμπλέκει μυικές ομάδες τριών ή όλων των άκρων.

Αντιμετώπιση σπαστικότητας

Η γενικευμένη σπαστικότητα αντιμετώπιζεται με χρήση από του στόματος μυοχαλαρωτικών φαρμάκων που προκαλούν όμως σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως γενικευμένη κόπωση, μείωση του επιπέδου συνείδησης, γαστρεντερικές διαταραχές κλπ.

Η περιοχική σπαστικότητα αντιμετωπίζεται με με την τοποθέτηση αντλίας συνεχούς ενδοραχιαίας έγχυσης μπακλοφένης από νευροχειρουργούς.

Η εστιακή και η περιοχική σπαστικότητα αντιμετωπίζεται με την ενδομυική έγχυση αλλαντικής τοξίνης από εξειδικευμένο ιατρό (φυσίατρο ή νευρολόγο) με ηλεκτρομυογραφική καθοδήγηση, η οποία προκαλεί τοπική, προσωρινή χήμειο-απονεύρωση και χαλάρωση των μυών.

Τελευταία έχουν ανακοινωθεί μελέτες για εξωσωματική διαχείριση της εστιακής σπαστικότητας με συσκευή ωστικών κυμάτων αλλά και συσκευή ισχυρής περιφερικής μαγνητικής διέγερσης, που καταδεικνύουν σημαντική βελτίωση της, καινοτόμες μεθόδοι που παρέχονται αποκλειστικά στους ασθενείς μας στον χώρο μας.

Στόχοι διαχείρισης της Σπαστικότητας

• Βελτίωση λειτουργικότητας στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, την βελτίωση της κινητικότητας, την μείωση του φορτίου φροντίδας του ασθενούς από τον φροντιστή του, βελτίωση του ύπνου, την βελτίωση του σωματικού ειδώλου και την εν γένει λειτουργική ανεξαρτησία.
• Πρόληψη συγκάμψεων, κατακλίσεων, και της ανάγκης διορθωτικών επεμβάσεων.
• Μείωση του άλγους
• Διευκόλυνση της διάτασης βραχυθέντων μυών και την σωστή τοποθέτηση και εφαρμογή ορθοτικών βοηθημάτων

Διαχείριση Σπαστικότητας σε Εξειδικευμένη Κλινική /Ιατρείο

Η Διαχείριση της Σπαστικότητας στηρίζεται στην πολυεπιστημονική προσέγγιση ιατρών διαφόρων ιατρικών ειδικοτήτων και στο ολοκληρωμένο και εξατομικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης σε ειδική κλινική ή ιατρείο νοσοκομείου.