Τι είναι η αναφυλαξία και πως αντιμετωπίζεται

Η αναφυλαξία είναι σοβαρή αλλεργική αντίδραση με κακή δυνητικά κατάληξη. Εξελίσσεται πολύ γρήγορα μετά την έκθεση στον υπεύθυνο παράγοντα και χαρακτηρίζεται ως επείγουσα κατάσταση, ενώ μπορεί να εμφανιστεί και σε άτομο χωρίς γνωστό αλλεργικό ιστορικό.

Αίτια αναφυλαξίας

Τροφές
Φάρμακα
Τσίμπημα σφήκας ή μέλισσας

Σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί αναφυλαξία μετά από έκθεση σε κρύο νερό ή ένα άτομο να εμφανίσει σοβαρή αλλεργική αντίδραση όταν έχει εκτεθεί σε 2 παράγοντες ταυτόχρονα όπως για παράδειγμα να έχει καταναλώσει σιτηρά και να κάνει μέσα στις επόμενες ώρες έντονη άσκηση.

Κάποιες φορές παρά την επίμονη αναζήτηση δεν ανακαλύπτουμε τον υπεύθυνο παράγοντα.

Συμπτώματα Αναφυλαξίας

Η αντίδραση έχει χαρακτηριστικά αναφυλαξίας όταν υπάρχουν συμπτώματα από 2 ή περισσότερα συστήματα ταυτόχρονα (όπως περιγράφονται παρακάτω και εμφανίζονται αιφνίδια χωρίς να μπορούν να αποδοθούν σε άλλη αιτία). Προσοχή στα συμπτώματα από το αναπνευστικό και το κυκλοφορικό που είναι και τα πιο επικίνδυνα.

Αιφνίδια αλλαγή διάθεσης (κακοδιαθεσία, ανησυχία, υπνηλία, κλάμα)
Δέρματική αναφυλαξία (εξάνθημα, ερυθρότητα, κνησμός, οίδημα χειλιών, ματιών, γλώσσας)
Αναπνευστικό (βήχας, δυσκολία στην αναπνοή, σφύριγμα στην αναπνοή, βράχος φωνής, κόκκινα μάτια, ρινικά συμπτώματα)
Πεπτικό (πόνος, κράμπες στην κοιλιά, ναυτία, έμετος, διάρροια)
Κυκλοφορικό (ζάλη, αδυναμία αίσθημα λιποθυμίας ή απώλεια αισθήσεων)

Αντιμετώπιση αναφυλαξίας

Καλέστε άμεσα βοήθεια και ενημερώστε τους γύρω σας για την οξεία αλλεργική αντίδραση
Χορηγήστε Αδρεναλίνη ενδομυϊκά κυκλοφορεί σε προγεμισμένη σύριγγα για εύκολη χρήση (autoinjector) αλλά αυτό προϋποθέτει ότι το άτομο έχει γνωστή αλλεργία και έχει προμηθευτεί αδρεναλίνη και εκπαιδευτεί πότε και πως την χρησιμοποιεί. Σύντομα αναμένουμε και την αδρεναλίνη σε μορφή ρινικού spray
Το άτομο με αναφυλαξία πρέπει να βρίσκεται σε ξαπλωτή θέση (ύπτια) ή σε μισοκαθιστή θέση δηλαδή ξαπλωμένο στο έδαφος με τον θώρακα σε 45 μοίρες κλίση όταν εμφανίζει δύσπνοια εν αναμονή του ασθενοφόρου. Ανασηκώνοντας τα πόδια ψηλά βοηθάμε την κυκλοφορία του αίματος στο παιδί που η πίεση είναι χαμηλή.
Όταν το άτομο που εμφάνισε αναφυλαξία έχει χάσει τις αισθήσεις του πρέπει να κάνουμε άμεσα καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση

Επόμενα βήματα για την πρόληψη της αναφυλαξίας

Παιδιά με προηγούμενη αλλεργική αντίδραση, έστω και ήπια, πρέπει να εκτιμηθούν από παιδοαλλεργιολόγο για αναζήτηση/επιβεβαίωση του υπεύθυνου παράγοντα και να λάβουν όταν κριθεί απαραίτητο:

Οδηγίες σε γονείς και παιδιά για την πρόληψη επόμενης αναφυλαξίας και χρήση ενημερωτικού βραχιολιού
Συνταγή αδρεναλίνης
Εκπαίδευση για την αναγνώριση της αναφυλαξίας
Σχέδιο δράσης επί αναφυλαξίας
(πρέπει ΠΑΝΤΑ να υπάρχει ΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗ, έστω και αν οι προηγούμενες αντιδράσεις ήταν πιο ήπιες εφόσον το κρίνει ο παιδοαλλεργιολόγος). Το σχέδιο δράσης και όλες οι οι οδηγίες πρέπει να δοθούν και στο σχολείο και να ενημερωθούν και να εκπαιδευτούν όλοι όσοι βρίσκονται κοντά στο παιδί.)

Μάριος Παπαδόπουλος, Παιδοπνευμονολόγος - Παιδοαλλεργιολόγος, Διευθυντής Πνευμονολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων και Διευθυντής Αλλεργιολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων