Ο ιός Coxsackie και η συρροή κρουσμάτων στον παιδιατρικό πληθυσμό

Ο ιός Coxsackie (κοξάκι) βρίσκεται στην επικαιρότητα αυτή την περίοδο, λόγω της συρροής κρουσμάτων κυρίως σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, παιδικούς σταθμούς και σχολεία. Έχει περιγραφεί όμως από το 1920, ενώ απομονώθηκε επίσημα το 1951. Είναι ένας παλιός γνώριμος με διαχρονική παρουσία.

Ανήκει στην ευρύτερη ομάδα των εντεροïών. Οι πιο συχνοί ορότυποι είναι ο Coxsackie A16 και ο Coxsackie A6, αν και οι ορότυποι που εμπλέκονται συνολικά φτάνουν τους 22.

Επιδημιολογία

Είναι χαρακτηριστικό τους η πρόκληση συρροής κρουσμάτων-επιδημιών κυρίως άνοιξη και φθινόπωρο, αν και έχουν περιγραφεί κρούσματα και κατά τη χειμερινή περίοδο. Η εξάπλωση είναι παγκόσμια. Η θερμοκρασία και η υγρασία επηρεάζουν τον πολλαπλασιασμό των ιών και διαφαίνεται ότι η παγκόσμια διασπορά τους μπορεί να συνδέεται με την κλιματική αλλαγή.

Κυρίως πλήττονται παιδιά παιδικών σταθμών-σχολείων, ενώ κρούσματα έχουν περιγραφεί σε κατασκηνώσεις, στρατώνες, νοσοκομειακές μονάδες.

Κλινική εικόνα

Μπορεί να προβάλλει με ποικίλες κλινικές μορφές. Αυτό που κυριαρχεί αυτή την περίοδο είναι η νόσος χεριών-ποδιών-στόματος (hand-foot-mouth disease). Πρόκειται για ένα καλοήθες κλινικό σύνδρομο με πυρετό (όχι πάντα) και ένα τυπικό φυσαλιδώδες εξάνθημα σε πρόσωπο (κυρίως περιστοματικά), κορμό, παλάμες και πατούσες. Ταυτόχρονα μπορεί να υπάρχουν βλάβες στο εσωτερικό της στοματικής κοιλότητας (εξάνθημα) με την μορφή κυρίως ελκών.

Συχνά τα μικρά παιδιά περιγράφουν πόνο στο εσωτερικό της στοματικής κοιλότητας και στο φάρυγγα που συχνά οδηγεί σε άρνηση λήψης τροφής, ακόμα και υγρών. Πρόδρομα συμπτώματα συνήθως δεν υπάρχουν. Αν όμως υπάρξουν μπορεί να είναι πυρετός, κακουχία, κοιλιακό άλγος, εμετός και διάρροια.

Μολυσματικότητα-περίοδος μετάδοσης

Τα βρέφη και μικρά νήπια προσβάλλονται συχνότερα (έως την ηλικία 5-7 ετών), έχουν όμως περιγραφεί και σποραδικά κρούσματα σε μεγαλύτερα παιδιά, εφήβους και ενήλικες. Τα παιδιά είναι μολυσματικά για περίοδο < 7 ημερών, όμως η διασπορά του ιού μπορεί να συμβεί και χωρίς κανένα κλινικό σύμπτωμα. Ο χρόνος επώασης κυμαίνεται σε 3-5 ημέρες.

Η είσοδος του ιού στον οργανισμό γίνεται από άτομο σε άτομο μέσω της κοπρανο-στοματικής οδού και συνηθέστερα από το στόμα με επαφή με σταγονίδια ασθενή ή αναπνευστικές εκκρίσεις.

Αντιμετώπιση

Πρόκειται για ίωση, με συχνή εμφάνιση σε όλες τις εποχές του έτους και οι γονείς καλό είναι να μην αγχώνονται με την παρουσία της. Όμως αν το παιδί δεν τρώει και δείχνει επηρεασμένο συστήνεται να επικοινωνήσουν με τον παιδίατρό του.
Στοχευμένη θεραπεία δεν υπάρχει. Υποστηρικτικά μέτρα μόνο, όπως επαρκής ενυδάτωση του ασθενούς με άφθονα υγρά και η ανάπαυση από σχολικές δραστηριότητες αν δείχνει καταπονημένος.

Μέτρα πρόληψης

Το βασικότερο είναι η εφαρμογή μέτρων επαφής και η σωστή υγιεινή χεριών. Ιδιαίτερη επιμέλεια στο συχνό πλύσιμο χεριών, πριν από κάθε γεύμα.
Στους βρεφονηπιακούς σταθμούς προσοχή κατά την αλλαγή της πάνας, με απαραίτητο το πλύσιμο των χεριών του φροντιστή, γιατί ο ιός μπορεί να αποβάλλεται στα κόπρανα για εβδομάδες.
Ο προληπτικός αποκλεισμός των νηπίων από το σχολείο δεν περιορίζει τη διασπορά, γιατί αυτή μπορεί να γίνει και από ασυμπτωματικά παιδιά ή εκείνα που μόλις έχουν αναρρώσει.
Αποκλεισμός από το σχολικό πλαίσιο επιβάλλεται αν το παιδί έχει πυρετό ή κακουχία ή οροροούσες φυσαλιδώδεις βλάβες ή έντονη σιελόρροια από την προσβολή του στοματικού βλενογόνου.

Βάκη Ίλια MD, PhD, Επιμελήτρια Εξωτερικών Ιατρείων ΙΑΣΩ Παίδων, Υπεύθυνη Λοιμωξιολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων

Λιάκου Χριστίνα MD, PhD, Επιμελήτρια Εξωτερικών Ιατρείων ΙΑΣΩ Παίδων, Υπεύθυνη Λοιμωξιολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων