Ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας

Η ωχρά χρειάζεται την προσοχή μας. Η ηλικία δεν έρχεται μόνη, αλλά η εγρήγορση και η γνώση περιορίζουν τις άσχημες συνέπειες της.

Tί είναι η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας;

Η ωχρά είναι μια μικρή περιοχή του ματιού, στην οποία εστιάζονται οι ακτίνες του φωτός δημιουργώντας στον εγκέφαλο  εικόνες με λεπτομέρειες. Η κοντινή όραση και η επαρκής οπτική οξύτητα  χρειάζονται μια υγιή ωχρά.

Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς αποτελεί μια πάθηση της ωχράς που οφείλεται στο γεγονός ότι τα κύτταρα της γερνούν και εκφυλίζονται, δηλαδή καταστρέφονται. Η εκφύλιση της ωχράς λόγω ηλικίας (ΗΕΩ) εμφανίζεται ως δυο ξεχωριστές οντότητες, την ξηρά ΗΕΩ και την υγρή ΗΕΩ, ανάλογα με το εάν μαζεύεται ή όχι υγρό στην ωχρά.

Η διάκριση αυτή είναι σημαντική γιατί η υγρή μορφή απαιτεί θεραπεία με ειδικές ενέσεις διαφόρων ειδών σε συνδυασμό ή όχι με laser.

Η ηλικιακή εκφύλιση ξηράς μορφής έχει σαν χαρακτηριστικό την ύπαρξη των drusen (ντρούζεν). Τα drusen σχηματίζονται κάτω από τον αμφιβληστροειδή και είναι σωροί άχρηστων ουσιών που προέρχονται από τον μεταβολισμό των κυττάρων του ματιού. Όσο αυτοί οι σωροί αυξάνονται, τα φυσιολογικά κύτταρα πιέζονται και ατροφούν, οδηγώντας σε μείωση της όρασης.

Αυτή, υπεραπλουστευμένα, είναι η διαδικασία βλάβης στην ξηρά μορφή ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς (dry AMD) η οποία συνήθως έχει βραδεία εξέλιξη οδηγώντας σε μείωση της όρασης όχι όμως και πλήρη τύφλωση. Στη διάγνωση και παρακολούθηση της ξηράς μορφής είναι απαραίτητη η εξέταση της τομογραφίας (OCT) αμφιβληστροειδούς, η αναίμακτη αγγειογραφία και σε αμφίβολες περιπτώσεις χρειάζεται η αγγειογραφία με φλουροσεϊνη.

Ποια είναι τα συμπτώματα

Κύρια συμπτώματα είναι η θόλωση της όρασης, το κεντρικό σκότωμα, η διαταραχή στην αντίθεση του γκρι, το ξεθώριασμα των χρωμάτων, η παραμόρφωση των αντικειμένων. Σε ένα ποσοστό η ξηρά αυτή μορφή εκφύλισης εξελίσσεται στην υγρή μορφή ΗΕΩ (wet AMD).

Θεραπεία, δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί. Επιβράδυνση της νόσου έχει παρατηρηθεί από την χρήση ειδικών βιταμινών και άλλων ουσιών αλλά και από την σωστή ρύθμιση συστηματικών παθήσεων όπως η υπερλιπιδαιμία, η υπέρταση, η αναιμία.

H υγρή μορφή αποκαλείται υγρή γιατί μαζεύεται υγρό μέσα και κάτω από τον αμφιβληστροειδή προκαλώντας οίδημα στην ωχρά και διαταράσσοντας την όραση. Το υγρό αυτό προέρχεται από κάποια παθολογικά αγγεία. Πρόκειται για νέα αγγεία που σχηματίζονται από τον οργανισμό σε μια προσπάθεια να σώσει τα κύτταρα της ωχράς.

Η προσπάθεια αυτή δυστυχώς είναι και το μεγάλο πρόβλημα στην υγρή ΗΕΩ γιατί τα αγγεία αυτά δεν έχουν καλό τοίχωμα για να κρατήσει το αίμα και τα συστατικά του στο εσωτερικό τους. Έτσι υγρό, λίπη ή και αίμα διαρρέουν στον περιβάλλοντα χώρο στην ωχρά και μειώνουν την όραση.

Θεραπεία της ωχράς κηλίδας

Παλαιότερα δεν υπήρχε θεραπεία γι’ αυτά τα αγγεία. Σήμερα είμαστε σε θέση να πολεμούμε αυτά τα αγγεία με ενέσεις. Στον πόλεμο αυτό ένα σημαντικό μέρος των ασθενών κερδίζει βελτιώνοντας την όρασή του και ένα επιπρόσθετα σημαντικό μέρος των ασθενών κερδίζει σταθεροποιώντας την όρασή του.

Οι ενέσεις μπορεί να συνδυαστούν με ειδικά laser, με άλλα φάρμακα, ακόμα και με ειδικές χειρουργικές επεμβάσεις. Αυτό βέβαια προϋποθέτει ο γιατρός να έχει την ανάλογη εμπειρία στις διάφορες θεραπευτικές μεθόδους. Η στενή συνεργασία του ασθενούς και του γιατρού είναι ο ακρογωνιαίος λίθος στην αντιμετώπιση της ωχράς. Η συνεργασία αυτή πρέπει να βασίζεται στην ενεργή συμμετοχή του ασθενούς αφού βέβαια ο ασθενής κατανοήσει του σκοπούς και την προοπτική της θεραπείας.

Είστε πάνω απο 50 ετών; Μια εκτίμηση της ωχράς στον οφθαλμίατρο μας δίνει ένα προβάδισμα στην αντιμετώπιση αυτής της άδικης πάθησης.

Ιωάννης Θεοχάρης, MD, Msc, Χειρουργός Οφθαλμίατρος