Νευραλγία Τριδύμου: Που οφείλεται και πως αντιμετωπίζεται

Η 7Η Οκτώβρη έχει οριστεί ως ημέρα ευαισθητοποίησης του πληθυσμού για ένα σύνδρομο που δεν είναι μεν τόσο συχνό αλλά όσοι το έχουν βιώσει γνωρίζουν ότι είναι σίγουρα από τα πιο επώδυνα. 

Το τρίδυμο νεύρο είναι ένα από τα εγκεφαλικά νεύρα που ο βασικός του ρόλος είναι η αισθητική νεύρωση του προσώπου μέσω των τριών βασικών κλάδων του: οφθαλμικό, άνω γναθιαίο και κάτω γναθιαίο.

Επίσης δίνει και κινητική νεύρωση στους μασητήρες μύες.  Όλα τα αισθητικά ερεθίσματα που εντοπίζονται στην περιοχή του προσώπου μεταφέρονται μέσω των τριών αυτών κλάδων του νεύρου σε συγκεκριμένες δομές του εγκεφάλου οπού γίνεται η επεξεργασία και αντίληψη τους. 

Το σύνδρομο της νευραλγίας του τριδύμου συγκαταλέγεται στα σύνδρομα χρόνιου νευροπαθητικού πόνου και προκαλείται από προσβολή της δομής ή και της λειτουργίας του νεύρου κατά την πορεία του μέσα στον εγκέφαλο. 

Η συχνότητα εμφάνισης του συνδρόμου είναι περίπου 10/100.000 ασθενείς και προσβάλλει συχνότερα γυναίκες, συνήθως στην μέση ηλικία.

Συνήθως προσβάλλεται η μια πλευρά του προσώπου μόνο και πιο συχνά ο άνω και κάτω γναθιαίος κλάδος με αποτέλεσμα τα συμπτώματα να περιγράφονται στην περιοχή μεταξύ κάτω γνάθου και ζυγωματικού.

Ο ασθενής συνήθως περιγράφει έντονο , διαξιφιστικό άλγος  σαν ηλεκτρικό ρεύμα ή μαχαιριά που διαρκεί δευτερόλεπτα και επαναλαμβάνεται πολλές φορές μέσα στην ημέρα. Μπορεί να εκλύεται από κάποια κίνηση της γνάθου ή μασητική κίνηση καθώς και από ένα χάδι στην σύστοιχη περιοχή ή κάποιο ακόμα και ήπιο αισθητικό ερέθισμα, από το κρύο, το γέλιο, την κίνηση των προσωπικών μυών.

Χαρακτηριστικό της εμφάνισης του είναι ο αιφνίδιος και κεραυνοβόλος τρόπος που εμφανίζεται. Όταν η κατάσταση γίνεται χρόνια , ο ασθενής συχνά περιγράφει ένα συνεχές μουντό πόνο στην περιοχή με περιστασιακές εξάρσεις.  

ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ;

Το συνηθέστερο αίτιο προσβολής του νεύρου και άρα εκδήλωσης των συμπτωμάτων είναι κάποιος μικρός αγγειακός κλάδος στην ενδοεγκεφαλική πορεία του νεύρου που πιέζει το νεύρο και διαταράσσει την φυσιολογική του λειτουργία. 

Άλλες πιεστικές βλάβες που πρέπει να αποκλειστούν είναι όγκοι της περιοχής του στελέχους, μηνιγγιώματα, ανεύρυσμα αρτηρίας, όγκος του ίδιου του περιβλήματος του νεύρου αλλά και προσβολή της μυελίνης του νεύρου όπως συμβαίνει στην πολλαπλή σκλήρυνση.

Μάλιστα αρκετά συχνά σε ασθενείς νέους πρώτο σύμπτωμα της πολλαπλής σκλήρυνσης μπορεί να είναι η νευραλγία του τριδύμου. Συνεπώς η νευρολογική εξέταση του ασθενούς θα προσδιορίσει το πρόβλημα αλλά και θα κατευθύνει τον ασθενή για τις εξετάσεις που χρειάζονται προκειμένου να βρεθεί το αίτιο που προκαλεί την βλάβη.

Αρκετές φορές το σύνδρομο είναι ιδιοπαθές, δηλαδή δεν ανευρίσκεται καμία δομική ή λειτουργική η βλάβη που να το προκαλεί. Σε αυτούς του ασθενείς οι επαναλαμβανόμενες απεικονιστικές εξετάσεις είναι άνευ σημασίας. Η ευαισθητοποίηση του νεύρου απλά συμβαίνει για άγνωστους και απροσδιόριστους λόγους.

ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ;

Η αντιμετώπιση της νευραλγίας στα αρχικά στάδιο είναι φαρμακευτική , στην πορεία όμως και επί μη αντιμετώπισης του προβλήματος προτείνονται και παρεμβατικές – χειρουργικές μέθοδοι. 

Φαρμακευτική αντιμετώπιση: Tα φάρμακα που συνήθως προτείνουμε ανήκουν στην κατηγορία των αντιεπιληπτικών (καρβαμαζεπίνη, οξυκαρβαμαζεπίνη, γκαμπαμπεντίνη, πρεγκαμπαλίνη κ.α).

Η χορήγηση και η σταδιακή αύξηση της δοσολογίας μέχρι να ανταποκριθεί ο ασθενής πρέπει να γίνεται με τακτική παρακολούθηση από τον νευρολόγο και εξετάσεις αίματος καθώς και αυτά τα φάρμακα μπορεί να κάνουν παρενέργειες.

Άλλες κατηγορίες φαρμάκων που χορηγούνται μόνα τους ή σε συνδιασμό με τα παραπάνω είναι τα οποιοειδή και  τα σπασμολυτικά. Ο βελονισμός επίσης πολλές φορές βοηθάει στο να μειωθεί μακροπρόθεσμα ο πόνος στην περιοχή.  

Χειρουργική αντιμετώπιση: Εφόσον διαπιστωθεί πίεση του νεύρου από αγγειακό κλάδο συνήθως προτείνεται η τεχνική της νευροαγγειακής αποσυμπίεσης, με μεγάλο ποσοστό επιτυχίας (>90%)  που γίνεται με κρανιοτομή. Άλλες μέθοδοι που προτείνονται είναι η νευρόλυση του γαγγλίου του τριδύμου νεύρου ( με τοπική έγχυση γλυκερόλης, θερμοπηξία ή ραδιοσυχνότητες) και η στερεοτακτική ακτινοβολία (cyber-knife).

Όλες οι παραπάνω επεμβατικές τεχνικές γίνονται από εξειδικευμένη νευροχειρουργική ομάδα. Πρέπει όμως πριν επιλεγεί η κατάλληλη τεχνική να γνωρίζει ο ασθενής ότι η αντιμετώπιση του προβλήματος δεν σημαίνει απαραίτητα και οριστική λύση αυτού. Πολλές φορές κάποια χρόνια μετά μπορεί να υπάρχει υποτροπή του συνδρόμου.

Εύα Σωτηρίου, Νευρολόγος
Αν. Διευθύντρια Νευρολογικής Κλινικής ΙΑΣΩ Γενική Κλινική