Καρκίνος του προστάτη: Η σημασία του τακτικού προληπτικού ελέγχου
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του καρκίνου του προστάτη στις 15 Σεπτεμβρίου ας εξηγήσουμε τι συμβαίνει με αυτή την ιδιαίτερη αποκλειστικότητα των ανδρών και γιατί ο τακτικός έλεγχος είναι τόσο σημαντικός.
Τι είναι ο προστάτης αδένας
Ο προστάτης αδένας είναι ένα όργανο σε σχήμα κάστανου, το οποίο περιβάλλει την ουρήθρα του άνδρα και βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη. Συμβάλλει στον έλεγχο της ούρησης λόγω τοπογραφίας και εμπλουτίζει το σπέρμα με τα απαραίτητα συστατικά του, ενώ συμμετέχει και στη διαδικασία της εκσπερμάτισης. Είναι, στην ουσία, ένας αδένας και ως τέτοιος έχει τη δυνατότητα κακοήθους εξαλλαγής.
Ο καρκίνος του προστάτη
Το αδενοκαρκίνωμα του προστάτη είναι μια σχετικά συχνή πάθηση των ανδρών άνω των 65 ετών χωρίς αυτό να «αθωώνει» τους νεότερους άνδρες. Αποτελεί τη δεύτερη σε συχνότητα διάγνωσης κακοήθεια των ανδρών με πάνω από 1 εκ. νέες διαγνώσεις ετησίως σε παγκόσμια κλίμακα. Είναι κατά κύριο λόγο κακοήθεια του ανεπτυγμένου κόσμου με τα υψηλότερα ποσοστά να εντοπίζονται στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία, λόγω της ευκολότερης πρόσβασης του πληθυσμού σε υπηρεσίες υγείας, καθώς και του μεγαλύτερου προσδόκιμου επιβίωσης. Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως αν όλοι οι άνδρες ζούσαν πάνω από 100 έτη, θα ανέπτυσσαν καρκίνο του προστάτη σε ποσοστό πάνω από 97%. Αυτή η «υπερβολή» τονίζει το γεγονός πως η συγκεκριμένη νόσος αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της διαδικασίας της φυσιολογικής γήρανσης. Ο καρκίνος του προστάτη παραμένει συνήθως ασυμπτωματικός στα αρχικά του στάδια, όμως λόγω των ευρέως χρησιμοποιούμενων προγραμμάτων πρώιμης διάγνωσης και τη βελτίωση των θεραπευτικών μας επιλογών, θεωρείται μια απόλυτα διαχειρίσιμη νόσος και η θνητότητά του συγκρατείται σε χαμηλά επίπεδα, βαίνοντας συνεχώς μειούμενη σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες.
Η σημασία της πρόληψης
Παρά το γεγονός πως η θεραπευτική μας φαρέτρα περιέχει πολυάριθμα και πανίσχυρα όπλα, ο σημαντικότερος στρατιώτης σε αυτή τη μάχη παραμένει η πρόληψη που θα οδηγήσει στην πρώιμη διάγνωση. Η πρώιμη διάγνωση από μόνη της κάνει τη θεραπεία (ριζική προστατεκτομή ή ριζική ακτινοβολία) αποτελεσματικότερη και με μικρότερο αντίκτυπο στη μετέπειτα ποιότητα ζωής. Η τακτική επίσκεψη στον ουρολόγο από την ηλικία των 50 ετών συστήνεται ισχυρά πλέον ανεξαρτήτως της παρουσίας ή όχι δυσλειτουργικής ούρησης. Η επίσκεψη αυτή οφείλει να γίνει μια πενταετία νωρίτερα στους συγγενείς πρώτου βαθμού ασθενών με καρκίνο, καθώς η νόσος έχει σαφέστατη κληρονομική προδιάθεση. Περιβαλλοντικοί παράγοντες, προς το παρόν, δεν έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να παίξουν ρόλο στην πιθανότητα εμφάνισής του.
Τι περιλαμβάνει η επίσκεψη στον Ουρολόγο
Η επίσκεψη στον ουρολόγο δεν πρέπει να συνοδεύεται από φόβο, αλλά πρέπει να δομηθεί πάνω σε πλαίσια εμπιστοσύνης μεταξύ ιατρού και ασθενούς. Ένα πολύ προσεκτικό ιστορικό με στοχευμένες ερωτήσεις από πλευράς ιατρού μπορεί να βοηθήσει στην εξαγωγή πολύ χρήσιμων συμπερασμάτων όσον αφορά τη λειτουργική κατάσταση του κατώτερου ουροποιητικού. Σημαντικό είναι να αναφερθούν όλα τα συμπτώματα, τόσο από την ούρηση, όσο και από τη στύση, τα οποία θα δώσουν πλήρη εικόνα στο γιατρό σας για την πραγματική λειτουργική σας κατάσταση.
Προχωρώντας στον κλινικοεργαστηριακό έλεγχο, τρεις είναι οι απαραίτητες εξετάσεις που πρέπει να πραγματοποιηθούν για τη συνολική εκτίμηση του προστάτη. Η μέτρηση του Ειδικού Προστατικού Αντιγόνου (PSA) με μία απλή εξέταση αίματος, το υπερηχογράφημα του προστάτη και η δακτυλική εξέταση του αδένα. Καμία από αυτές τις εξετάσεις δεν είναι δυνατόν να υποκαταστήσει πλήρως την άλλη και μόνο ο συνδυασμός και των τριών μπορεί να οδηγήσει σε ασφαλή συμπεράσματα για τον κίνδυνο ύπαρξης ή όχι κακοήθειας.
Σύγχρονες απεικονιστικές μέθοδοι, όπως η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία του προστάτη (mpMRI) μπορούν να δώσουν επιπλέον στοιχεία σε περιπτώσεις που τα αποτελέσματα της αρχικής πλήρους εκτίμησης είναι αμφίβολα. Η διάγνωση όμως είναι πάντα ιστολογική και τίθεται με τη βιοψία του προστάτη, η οποία είναι μία διαδικασία ανώδυνη πλέον με τις ισχύουσες τεχνικές και σίγουρα δεν πρέπει να αποτελεί φόβητρο για τον ασθενή.
Πρώιμη διάγνωση
Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί μία δυνητικά ιάσιμη νόσο, ειδικά στην περίπτωση που διαγνωστεί σε εντοπισμένο στάδιο. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη σχετικά αργή εξέλιξη της νόσου κάνει ακόμα πιο σαφή την ανάγκη για προληπτικό έλεγχο του ανδρικού πληθυσμού στις ηλικίες άνω των 50 ετών. Σε μία κακοήθεια, στην οποία δε μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα για να αποτρέψουμε την εμφάνισή της, παρά μόνον να έχουμε εκσπερμάτιση πάνω από 21 φορές το μήνα(!!!), όπως έδειξαν κάποιες πρόσφατες πολύ ενδιαφέρουσες μελέτες, είναι σημαντικό να την εντοπίσουμε στα πρώτα της στάδια με σκοπό την πλήρη θεραπεία της.
Με αφορμή λοιπόν την παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου του προστάτη, το μήνυμα είναι σαφές: η τακτική επίσκεψη στον ουρολόγο είναι αυτή που θα μας επιτρέψει να αισιοδοξούμε πως έχουμε τον απόλυτο έλεγχο της υγείας του ουροποιητικού μας. Η πιθανή διάγνωση κακοήθειας στον προστάτη μέσα από τον τακτικό έλεγχο παρέχει στον ασθενή πολλές επιλογές θεραπείας. Η ανάπτυξη σχέσης εμπιστοσύνης με τον ουρολόγο σας είναι αυτή που θα διατηρήσει τη νόσο απόλυτα διαχειρίσιμη.