Ανεξήγητη υπογονιμότητα & εξειδικευμένες βιολογικές εξετάσεις
Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος, MD, MSc
Ιατρός Αναπαραγωγής, Συνεργάτης Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of Life ΙΑΣΩ
Praticien Attaché CHU Cochin, Paris
Ζούμε σε μία εποχή, όπου η εξέλιξη της επιστήμης, εκτός των ευεργετικών λύσεων που προτείνει στον άνθρωπο, δημιουργεί και δυσμενείς επιπτώσεις τόσο στη βιόσφαιρα, όσο και στο περιβάλλον που ζει, μεγαλώνει και τεκνοποιεί. Οι επιδράσεις αυτές επηρεάζουν σε βάθος το μικρόκοσμο που αποτελείται, φτάνοντας στις γενετικές οδηγίες που αποθηκεύονται μέσα στο γενετικό του υλικό, το γνωστό μας DNA.
Η επίδραση που προκύπτει, καθορίζει όχι μόνο τον ίδιο, αλλά και τις επόμενες γενιές, μέσα από μία σαφέστατη προτίμηση της φύσης να δρα λιγότερο προστατευτικά και περισσότερο επιθετικά, με αποτέλεσμα το ξεκάθαρο μήνυμα των βιο-επιστημών: η βιολογική μας ηλικία σήμερα, ανταποκρίνεται σε βιολογική ηλικία ανθρώπων 20 χρόνια μεγαλύτερων από εμάς.
Οι έντονες κυτταρικές οξειδοαναγωγικές ανισορροπίες που πραγματοποιούνται στον οργανισμό μας, πυροδοτούν δυναμικά υπερεκφράσεις των κυτοκινών (ορμονών που καθορίζουν σημαντικά το μεταβολισμό και εκκρίνονται από τα κύτταρα και το ανοσοποιητικό σύστημα, με αποδέκτη κυρίως τον εγκέφαλο). Το αποτέλεσμα είναι σοβαρές μεταβολικές λειτουργίες να διαταράσσονται, η ανοσολογική επιτήρηση του οργανισμού να φθίνει και σε συνδυασμό με την πρόωρη κυτταρική απόπτωση, η δυσκολία στη φυσιολογική σύλληψη να επέρχεται ως φυσικό επακόλουθο.
Οι περιπτώσεις ανεξήγητης υπογονιμότητας (10-15% σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία), καθώς και επαναλαμβανόμενων αποτυχημένων προσπαθειών εξωσωματικής γονιμοποίησης, πρέπει πλέον να αντιμετωπίζονται ως αποτέλεσμα ορμονικών και μεταβολικών διαταραχών που διαταράσσουν την ομοιοστασία του ίδιου του οργανισμού.
Η Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of Life ΙΑΣΩ σε συνεργασία με την εξειδικευμένη εταιρεία Βιομετρήσεων "Eatwalk" και το τμήμα Βιοχημείας - Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, πρωτοπορεί και πραγματοποιεί πακέτα εξειδικευμένων βιολογικών εξετάσεων στις περιπτώσεις ανεξήγητης υπογονιμότητας.
A) Μέτρηση της οξειδοαναγωγικής κατάστασης του οργανισμού
Από την παραπάνω μέτρηση των παραμέτρων εκτιμάται η συνολική κατάσταση του οργανισμού και στη συνέχεια, με κατάλληλους φαρμακευτικούς και διατροφικούς χειρισμούς, καθώς και την κατάλληλη άσκηση, βελτιώνεται ο μηχανισμός που υστερεί.
- Συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα του αίματος στο πλάσμα σε φασματοφωτόμετρο με βάση την απενεργοποίηση της ρίζας 1, 1-diphenyl-2-picrylhydrazyl (DPPH) σύμφωνα με τη μέθοδο των Janaszewska and Bartosz (2002).
- Παραπροϊόντα οξειδωτικού στρες (λιπιδικής υπεροξείδωσης): κυρίως της MDA φασματοφωτομετρικά με τη μέθοδο των TBARS των Keles και συν. (2001).
- Μέτρηση της δραστικότητας της καταλάσης.
- Μέτρηση της συγκέντρωσης της οξειδωμένης και ανοιγμένης γλουταθειόνης φασματοφωτομετρικά.
- Προσδιορισμός των οξειδωμένων πρωτεϊνών με τη μέθοδο των πρωτεϊνικών καρβονυλίων.
B) Μέτρηση 6 κυτταροκινών σχετιζόμενων με μεταβολικές διαταραχές
Προσδιορίζονται εργαστηριακά οι: Λεπτίνη, ΤNF-a, Αδιπονεκτίνη, Ιντερκευκίνη-4, Ιντερλευκίνη-6, Iντερλευκίνη 22. Οι παραπάνω ορμόνες εκκρίνονται από διαφορετικά είδη κυττάρων, όπως ο λιπώδης ιστός, από βασικά μεταβολικά όργανα (πάγκρεας, ήπαρ, μύες, κλπ), καθώς και από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Αποτελούν σημαντικό ρυθμιστή της μεταβολικής ομοιοστασίας, της θερμορύθμισης, της ανοσίας, της γήρανσης, της έκκρισης των ορμονών του φύλου. Συνδυαστικά με τη μελέτη των δεικτών του οξειδωτικού στρες, αποτελούν άριστα εργαλεία διάγνωσης μιας μεταβολικής διαταραχής.
Γ) Μεταβολομική ανάλυση
Προτείνεται στο υπογόνιμο ζευγάρι που η ασθενής παρουσιάζει μεταβολική διαταραχή (π.χ. σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών). Πρόσφατες επιδημιολογικές μελέτες έδειξαν ότι η ανάλυση του μεταβολισμού με την μέθοδο της μεταβολομικής, διακλαδισμένα και αρωματικά αμινοξέα όπως ισολευκίνη, λευκίνη, βαλίνη, τυροσίνη και φαινυλαλαλίνη, μπορούν να προβλέψουν τον επερχόμενο διαβήτη, ανιχνεύοντας 120 μεταβολικές παραμέτρους, οι οποίες σχετίζονται με την ομαλή κυτταρική λειτουργία και αξιολογούνται με βάση τις φυσιολογικές τιμές τους. Από εδώ, σχεδιάζονται ειδικά διαιτολόγια από ομάδα μοριακών και κλινικών διατροφολόγων, σε συνδυασμό με εξατομικευμένα λειτουργικά τρόφιμα και συμπληρωματικά σχήματα διατροφής. Σε συνδυασμό με εργοφυσιολογική εξέταση σε διάφορες καρδιακές συχνότητες μέσω ειδικού πρωτοκόλλου, προσδιορίζεται η ακριβής διαδικασία κυτταρικής αερόβιας απόδοσης και εκπονείται κατάλληλο πρόγραμμα άσκησης.
Δ) Τοξικολογική ανάλυση τρίχας
Τα ιχνοστοιχεία είναι απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία και ανάπτυξη του οργανισμού. Η λήψη ιχνοστοιχείων μέσω της διατροφής, έχει ως κύρια αποτελέσματα τη ρύθμιση του οργανικού ισοζυγίου σε νερό, την ομαλότερη διακίνηση των θρεπτικών συστατικών, την καλύτερη λειτουργία των εξωκρινών και ενδοκρινών αδένων και τη σωστή λειτουργία των ενζύμων. Παρόλα αυτά, παράγοντες όπως το κάπνισμα, η κακή διατροφή, το άγχος, η λήψη φαρμάκων, οι περιβαλλοντικοί ρύποι και τα βαρέα μέταλλα, δημιουργούν ανισορροπία στα ιχνοστοιχεία και συνδέονται άμεσα με προβλήματα ανεξήγητης υπογονιμότητας.
Γιατί η εξέταση πραγματοποιείται στην τρίχα;
- Η τρίχα (δείγμα από 1 έως 4 εκατοστά) παρέχει πληροφορίες για μεγάλο χρονικό διάστημα για την ύπαρξη ιχνοστοιχείων και τοξικών μετάλλων που κυμαίνεται από 4 έως 8 εβδομάδες.
- Σε αντίθεση με τη συλλογή αίματος ή ούρων, η ανάλυση τρίχας δεν επηρεάζεται από αιμοστατικούς μηχανισμούς, όπως η λήψη τροφής πριν τη δειγματοληψία, η ψυχολογική διάθεση του δότη και η χρονική λήψη του δείγματος.
- Η δειγματοληψία είναι γρήγορη και δεν καταστρέφεται το δείγμα ανάλυσης.
Ε) Γενετική εξέταση mi-RNAs
Προτείνεται στο υπογόνιμο ζεύγος (άνδρας ή γυναίκα) που πάσχει από μεταβολικό σύνδρομο. Τα miRNAs είναι μία πρόσφατα ανακαλυφθείσα κατηγορία μικρών RNA, που ρυθμίζουν μεταγραφικά τη γονιδιακή έκφραση. Παίζουν σημαντικό ρυθμιστικό ρόλο σε πολλές κυτταρικές διεργασίες και η παρεκκλίνουσα έκφρασή τους έχει ενοχοποιηθεί για πολλές παθολογικές καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένου της νοσογόνου παχυσαρκίας, του διαβήτη και της αδυναμίας φυσιολογικής σύλληψης. Η ολιστική προσέγγιση στο υπογόνιμο ζευγάρι είναι πλέον μία σύγχρονη αναγκαιότητα σε περιπτώσεις που επαναλαμβανόμενες προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης δεν έχουν αποδώσει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Με βάση τα αποτελέσματα των βιολογικών αυτών εξετάσεων, συστήνεται ειδικό διαιτολόγιο σχεδιασμένο με βιολειτουργικά detox τρόφιμα ενεργοποίησης του υγιούς φαινοτύπου. Στόχος είναι η ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης και η άρση της κυτταρικής δυσλειτουργίας, καθιστώντας εφικτή πλέον ακόμη και τη φυσιολογική σύλληψη.