Η δυσκοιλιότητα στα παιδιά
Η φυσιολογική κένωση του εντέρου αποτελεί σημείο υγείας για τα παιδιά όλων των ηλικιών.
Ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών της ζωής, οι γονείς παρακολουθούν στενά τη συχνότητα και τα χαρακτηριστικά των κενώσεων του βρέφους. Κάθε παρέκκλιση από αυτό που θεωρούν φυσιολογικό, τους προκαλεί άγχος και ανησυχία.
Η δυσκοιλιότητα ορίζεται με τα κατώτερα κριτήρια:
- Χαμηλή συχνότητα κένωσης του εντέρου, λιγότερες από 2 φορές την εβδομάδα
- Δυσκολία κατά την κένωση
- Μη ολοκληρωμένη κένωση του εντέρου
Όλα τα παραπάνω προκαλούν αντίστοιχα:
- Σκληρά κόπρανα
- Πόνο, κλάμα
- Φούσκωμα, αέρια
Κενώσεις
Σε ηλικία 12-24 μηνών τα παιδιά παρουσιάζουν 1-2 κενώσεις την ημέρα, ενώ σε ηλικία 4 ετών αποκτούν συνήθειες παρόμοιες με αυτές του ενήλικα.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η δυσκοιλιότητα αποτελεί περίπου το 3% των επισκέψεων στον παιδίατρο, και το 25% των επισκέψεων στον παιδογαστρεντερολόγο με μια αναλογία μεταξύ αγοριών και κοριτσιών 6:1 (για ηλικίες άνω των 4 ετών).
Οι παράγοντες
Η παθογένεια της παιδικής δυσκοιλιότητας είναι πολυπαραγοντική (παράγοντες γενετικοί, περιβαλλοντικοί, ψυχολογικοί, διαιτητικοί). Στο 95% περίπου των περιστατικών, η δυσκοιλιότητα είναι λειτουργική (οικειοθελής κατακράτηση των κοπράνων προκειμένου το παιδί να αποφύγει μια ‘δυσάρεστη και επώδυνη’ εμπειρία). Δυστυχώς η κατακράτηση των κοπράνων οδηγεί σε διάταση του εντέρου, ανησυχία, κοιλιακό άλγος, ευερεθιστότητα και ανορεξία. Κατά την εκτίμηση του βρέφους με δυσκοιλιότητα, το λεπτομερές ιστορικό, η φυσική εξέταση και ο κατάλληλος παρακλινικός έλεγχος θα αποκλείσουν οργανικά αίτια. Εφόσον αυτά αποκλειστούν, ο επιτυχής χειρισμός του προβλήματος απαιτεί κατανόηση του άγχους και της ανησυχίας των γονιών, ενημέρωση τους για το λειτουργικό χαρακτήρα της δυσκοιλιότητας και σωστή θεραπευτική προσέγγιση με ασφαλή και αποτελεσματικό τρόπο άμεσα αλλά και μακροπρόθεσμα, χωρίς εμφάνιση υποτροπών.
Συστάσεις για αντιμετώπιση της λειτουργικής δυσκοιλιότητας
Ενθάρρυνση του μητρικού θηλασμού: Η περιεκτικότητα του μητρικού γάλακτος σε πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, λίπος, ολιγοσακχαρίτες με πρεβιοτική δράση και ποικίλες βιοδραστικές ουσίες εξασφαλίζει μοναδική εντερική χλωρίδα και άριστη λειτουργία του εντέρου.
Χορήγηση βρεφικών γαλάτων που περιέχουν:
- Μερικώς υδρολυμένη πρωτεΐνη ορού γάλακτος
- Προβιοτικό μίγμα bifidoβακτηριδίων
- Γαλακτικά ενζυμα
- Πρεβιοτικό μίγμα ολιγοσακχαριτών
- Μίγμα φυτικών ελαιών πλούσιο σε β-παλμιτικό οξύ.
Χορήγηση υγρών:
Ιδιαίτερα χυμών αχλαδιού και δαμάσκηνου, που περιέχουν σορβιτόλη, απορροφήσιμους και μη απορροφήσιμους υδατάνθρακες.
Υιοθέτηση διατροφής πλούσιας σε φυτικές ίνες: όσπρια, φρούτα, λαχανικά.
Η τακτική κένωση του εντέρου σε σταθερές ώρες της ημέρας...
Μετά το πρόγευμα ή μετά το μεσημεριανό ή το δείπνο, αποτελεί ίσως το βασικότερο παράγοντα για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας. Βασική προϋπόθεση είναι η ψυχολογική ενθάρρυνση του παιδιού και η δημιουργία ευχάριστου περιβάλλοντος κατά τη διάρκεια της προσπάθειας αφόδευσης.
Η χρήση υπακτικών φαρμάκων πρέπει να συνιστάται μόνο όταν αποτυγχάνουν οι συστάσεις διαιτητικής αντιμετώπισης.
Ωσμωτικώς δρώντα φάρμακα, όπως η λακτουλόζη καθώς και μαλακτικά κοπράνων όπως το παραφινέλαιο μπορούν να χρησιμοποιούνται. Ο στόχος της θεραπείας της δυσκοιλιότητας είναι η επίτευξη μαλακής κένωσης μια φορά την ημέρα.
Πότε χρειάζεται έλεγχο ένα παιδί με δυσκοιλιότητα;
Η διερεύνηση ενός παιδιού που παρουσιάζει δυσκοιλιότητα μπορεί να βασιστεί στο ατομικό ιστορικό και στην κλινική εξέταση καθώς στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν κρύβεται οργανικό πρόβλημα. Περαιτέρω εργαστηριακό έλεγχο πρέπει να κάνουμε όταν υπάρχει υποψία οργανικής νόσου ή όταν δεν υπάρχει η αναμενόμενη ανταπόκριση στη θεραπευτική αγωγή.