Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας σε ασθενείς με καρκίνο

Η φυσικοθεραπεία αποτελεί κρίσιμο στοιχείο στη συνολική διαχείριση των ασθενών με καρκίνο, προσφέροντας ουσιαστικά οφέλη στην ποιότητα ζωής και την επιβίωσή τους. Οι ασθενείς με καρκίνο αντιμετωπίζουν ποικίλες προκλήσεις, όπως πόνο, κόπωση, μειωμένη κινητικότητα και ψυχολογικές επιπτώσεις από τη νόσο και τις θεραπείες της. Η φυσικοθεραπεία καλύπτει αυτές τις ανάγκες μέσω εξειδικευμένων παρεμβάσεων βελτιώνοντας τη γενική υγεία των ασθενών. Η φυσικοθεραπευτική παρέμβαση είναι βασική για τη διατήρηση της λειτουργικότητας των ασθενών. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, «το να είναι ένα άτομο λειτουργικά ανεξάρτητο αποτελεί βασική προϋπόθεση για να είναι υγιές».

Ανάγκες των ασθενών με καρκίνο

Ο πόνος είναι ένα από τα κυριότερα συμπτώματα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με καρκίνο. Σύμφωνα με την American Cancer Society , το 70% - 90% των ασθενών με καρκίνο βιώνει πόνο σε κάποιο στάδιο της νόσου του. Εκτός από τον πόνο, η κόπωση είναι, επίσης, συχνό σύμπτωμα με το 80% των ασθενών, που υποβάλλεται σε χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, να αναφέρει έντονη κόπωση.

Αυτά τα συμπτώματα συνδυάζονται με μυϊκή ατροφία και μειωμένη κινητικότητα που προκύπτουν από έλλειψη σωματικής δραστηριότητας και από παρενέργειες των θεραπειών.

Επιπλέον, οι ψυχολογικές επιπτώσεις του καρκίνου, όπως το άγχος, η κατάθλιψη και το ψυχολογικό στρες, είναι σημαντικές και μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα ζωής και την αποτελεσματικότητα των θεραπειών.

Η φυσικοθεραπεία προσφέρει μια σειρά από παρεμβάσεις που στοχεύουν στην ανακούφιση αυτών των συμπτωμάτων και στη βελτίωση της συνολικής υγείας των ασθενών με καρκίνο.

Διαχείριση πόνου: Οι φυσικοθεραπευτές χρησιμοποιούν διάφορες τεχνικές - χειρισμούς όπως κινησιοθεραπεία, θεραπευτική μάλαξη και ηλεκτροθεραπευτικές παρεμβάσεις, για τη μείωση του πόνου και τη βελτίωση της κινητικότητας. Σύμφωνα με έρευνες, αυτές οι τεχνικές μπορούν να μειώσουν τον πόνο και να βελτιώσουν τη λειτουργικότητα των ασθενών. Μία μελέτη που δημοσιεύθηκε στο “ Journal of Clinical Oncology ” διαπίστωσε ότι οι ασθενείς που συμμετείχαν σε προγράμματα φυσικοθεραπείας ανέφεραν σημαντική μείωση του πόνου τους.

Βελτίωση κινητικότητας και δύναμης: Εξατομικευμένα προγράμματα άσκησης λαμβάνουν υπ’ όψιν τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενούς και της θεραπείας που ακολουθεί, τα οποία βοηθούν στην αύξηση της μυϊκής δύναμης προάγοντας την αυτονομία των ασθενών. Έρευνες έχουν δείξει ότι η ενδυνάμωση των μυών και η βελτίωση της κινητικότητας μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο πτώσεων και να βελτιώσουν τη συνολική λειτουργικότητα.

Μείωση κόπωσης: Μέσω ειδικών ασκήσεων, όπως αερόβια άσκηση και ασκήσεις αντίστασης, οι φυσικοθεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της κόπωσης και στην αύξηση της ενέργειας. Μία μελέτη από το JAMA Oncology επεσήμανε τη θετική επίδραση της αερόβιας άσκησης στη μείωση της κόπωσης και στη βελτίωση της καρδιοαναπνευστικής αντοχής.

Αναπνευστικά οφέλη: Οι αναπνευστικές ασκήσεις που εφαρμόζονται στη φυσικοθεραπεία βοηθούν στη βελτίωση της πνευμονικής λειτουργίας, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα ή εκείνους που υποβάλλονται σε χειρουργικές επεμβάσεις .

Ψυχολογική υποστήριξη: Η τακτική άσκηση και η κινησιοθεραπεία συμβάλλουν στη μείωση του άγχους και του στρες, βελτιώνοντας την ψυχική υγεία των ασθενών. Όπως προκύπτει από σχετικές έρευνες, η συμμετοχή σε προγράμματα άσκησης μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση και να μειώσει τα συμπτώματα κατάθλιψης.

Μείωση απώλειας βάρους: Η τακτική σωματική άσκηση βοηθά στη διατήρηση του σωματικού βάρους και της μυϊκής μάζας, κάτι που είναι ζωτικής σημασίας για τους ασθενείς που συχνά υποφέρουν από απώλεια βάρους λόγω της νόσου και των θεραπειών.

Ωστόσο, οι θεραπείες για τον καρκίνο επηρεάζουν πολύ διαφορετικά τον κάθε ασθενή, γι’ αυτό είναι σημαντικό ο εκάστοτε φυσικοθεραπευτής να είναι σε θέση να δημιουργήσει ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο βασισμένο σε σύγχρονα πρωτόκολλα αποκατάστασης ογκολογικών ασθενών και να στοχεύει στις ατομικές ανάγκες του ασθενούς.

Μακροπρόθεσμα οφέλη

Η μακροπρόθεσμη εφαρμογή της φυσικοθεραπείας προσφέρει διαρκή οφέλη στους ασθενείς με καρκίνο. Η συνεχής άσκηση βοηθά στη διατήρηση της λειτουργικότητας και της αυτονομίας, προλαμβάνοντας την επιδείνωση της φυσικής κατάστασης.

Επιπλέον, η βελτίωση της φυσικής κατάστασης μπορεί να συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου υποτροπών και άλλων σοβαρών επιπλοκών, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις.

Μία μελέτη που δημοσιεύθηκε στο “ Journal of Cancer Survivorship ” έδειξε ότι οι ασθενείς που συμμετείχαν σε μακροχρόνια προγράμματα φυσικοθεραπείας παρουσίασαν σημαντική βελτίωση στη φυσική τους κατάσταση και μείωσαν σημαντικά τον κίνδυνο υποτροπών. Επιπλέον, η συνεχής συμμετοχή σε προγράμματα φυσικοθεραπείας βοηθά στη μείωση του άγχους και της κατάθλιψης, βελτιώνοντας συνολικά την ψυχική υγεία.

Τέλος, η φυσικοθεραπεία μπορεί να μειώσει τον αριθμό των νοσηλειών προσφέροντας καλύτερη διαχείριση των συμπτωμάτων και των παρενεργειών των θεραπειών. Αυτό συμβάλλει όχι μόνο στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, αλλά και στη μείωση των ιατρικών εξόδων και της πίεσης στο σύστημα υγείας.

Σάββας Ηλιάδης , Φυσικοθεραπευτής , Συνεργάτης, Τμήμα Φυσικοθεραπείας