Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια

Τα Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια (ΑΕΕ) είναι μία από τις κύριες αιτίες θνησιμότητας και αναπηρίας παγκοσμίως, και ειδικά στις ανεπτυγμένες χώρες αποτελούν την συχνότερη αιτία αναπηρίας. Ο κίνδυνος για την ζωή είναι σημαντικός καθώς περίπου το 30% των ατόμων που παθαίνουν Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια πεθαίνουν εντός 30 ημερών. Οι επιζώντες συχνά αντιμετωπίζουν μακροχρόνια αναπηρία, με το 20-30% από αυτούς να χρειάζονται βοήθεια από φροντιστή στην καθημερινότητά τους. Τα Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια διαχωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες

Αίτια

Τα Ισχαιμικά Εγκεφαλικά Επεισόδια που οφείλονται στην απόφραξη ενός αγγείου, συνήθως λόγω θρόμβωσης ή εμβολής, και τα Αιμορραγικά Εγκεφαλικά Επεισόδια τα οποία οφείλονται σε ρήξη ενός αιμοφόρου αγγείου του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα την αιμορραγία. Τα Ισχαιμικά Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια αποτελούν περίπου το 87% των περιπτώσεων, ενώ τα Αιμορραγικά Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια αποτελούν  περίπου το 13% των περιπτώσεων

Συμπτώματα 

Τα πιο συχνά συμπτώματα των Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων είναι: 

• Η αδυναμία, παράλυση ή το μούδιασμα: σε ένα πλευρό του σώματος (χέρι, πόδι ή πρόσωπο).
• Η δυσκολία στην ομιλία δηλαδή ο ασθενής είναι δύσκολο να εκφραστεί ή να αρθρώσει λόγο ή και να κατανοήσει αυτό που ακούει.
• Διαταραχή της όρασης όπως θολή ή περιορισμένη όραση σε ένα ή και στα δύο μάτια. 
• Δυσκολία στην ισορροπία ή τον συντονισμό των κινήσεων με συνέπεια  προβλήματα στην κίνηση. 
• Σοβαρός πονοκέφαλος επίσης,  χωρίς προφανή αιτία, μπορεί να είναι ένδειξη εγκεφαλικού επεισοδίου. 

Παράγοντες κινδύνου

Για τα ισχαιμικά Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια παράγοντες κινδύνου είναι η υψηλή πίεση, ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα, οι υπερλιπιδαιμίες, η παχυσαρκία, τα καρδιακά νοσήματα και ο καθιστικός τρόπος ζωής.

Για τα Αιμορραγικά Αγγειακά Εγκεφαλικά επεισόδια οι παράγοντες κινδύνου είναι η αρτηριακή υπέρταση, τα ανευρύσματα και οι τραυματισμοί. Η θεραπευτική αντιμετώπιση  εξαρτάται από τον τύπο του Αγγειακού Εγκεφαλικού Επεισοδίου.

Σ’ ότι αφορά τα Ισχαιμικά Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια όταν είναι εφικτό (δηλαδή όταν δεν υπάρχουν αντενδείξεις και  η παρέμβαση γίνει εντός 4,5 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων) ενδείκνυται η Θρομβόλυση μέσω ενδοφλέβιας χορήγηση φαρμάκων που διαλύουν τον θρόμβο (όπως το  rtPA) ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις (από εξήμιση έως και 10 ώρες μετά το επεισόδιο ορισμένες φορές) μπορεί να γίνει Ενδοαγγειακή Θρομβεκτομή (Μηχανική αφαίρεση του θρόμβου μέσω καθετηριασμού).

Για τα Αιμορραγικά Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια ανάλογα με τις περιπτώσεις μπορούν να  γίνουν χειρουργικές επεμβάσεις με σκοπό την αφαίρεση του αίματος ή και την επιδιόρθωση του αιμοφόρου αγγείου, σε περιπτώσεις ανευρύσματος, μπορεί να απαιτείται κλιππάρισμα ή ενδοαγγειακή θεραπεία ενώ η φαρμακευτική αγωγή αποσκοπεί στον έλεγχο της πίεσης και την πρόληψη υποτροπών.

Διάγνωση

Γίνεται μέσω της κλινικής εξέτασης και των απεικονιστικών εξετάσεων όπως η Μαγνητική Τομογραφία και η Αξονική Τομογραφία.

Πρόληψη

Η πρόληψη των Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων γίνεται με φαρμακευτική Θεραπεία όπως π.χ. αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα (ασπιρίνη, κλοπιδογρέλη διπυριδαμόλη). και αντιπηκτικά (για ειδικές περιπτώσεις).

Μεγάλη σημασία στην πρόληψη έχει και η υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής μέσω της διακοπής του καπνίσματος, της αποφυγή κατανάλωσης οινοπνευματωδών και της μείωσης των παραγόντων κινδύνου όπως η σωστή ρύθμιση του σακχάρου στους διαβητικούς ασθενείς, η αντιμετώπιση της υπερλιπιδαιμιίας ή της αρτηριακής υπέρτασης.

Επίσης, μεγάλη σημασία έχει η έγκαιρη διάγνωση των παραγόντων αυτών μέσω εξετάσεων όπως το τρίπλεξ υπερηχογράφημα των καρωτίδων και των σπονδυλικών αρτηριών, το υπερηχογράφημα καρδίας, το Holter ρυθμού, και οι τακτικές αιματολογικές εξετάσεις.

Αποκατάσταση 

Περιλαμβάνει την φυσιοθεραπεία, την λογοθεραπεία, τις θεραπείες μέσω Επαναληπτικής Διακρανιακής Μαγνητικής Διέγερσης (rTMS), την εργασιοθεραπεία και την ψυχολογική υποστήριξη και ενημέρωση του ασθενούς και των οικείων ή των φροντιστών του.

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι παρ’ ότι τα Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια αποτελούν σήμερα ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα υγείας παγκοσμίως και ειδικότερα στις ανεπτυγμένες χώρες, στη διάρκεια της τελευταίας εικοσαετίας έχουν επιτευχθεί ιδιαίτερα σημαντικές πρόοδοι τόσο στην θεραπευτική αντιμετώπιση όσο και στην πρόληψη και την αποκατάσταση τους.

Στην πρόληψη μεγάλη σημασία έχουν ο υγιεινός τρόπος ζωής, η αποφυγή του καπνίσματος και ο τακτικός προληπτικός ιατρικός έλεγχος των παραγόντων κινδύνου μέσω των κλινικών και εργαστηριακών εξετάσεων.

Σ’ ότι αφορά την θεραπευτική αντιμετώπιση πολύ σημαντική είναι η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων και η άμεση μετάβαση σε νοσοκομεία ή κλινικές που διαθέτουν την απαραίτητη ιατρική και τεχνολογική υποδομή για την διάγνωση, θεραπεία και νοσηλεία των ασθενών με Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια.

Κωνσταντίνος Κουμάκης, Νευρολόγος - Ψυχίατρος, Διευθυντής Νευρολογικής Κλινικής, ΙΑΣΩ Γενική Κλινική

Ιωάννης  Βελέντζας, Νευρολόγος - Ψυχίατρος, Διευθυντής Νευρολογικής Κλινικής & Εργαστηρίου Νευροφυσιολογίας, ΙΑΣΩ Γενική Κλινική