Διαταραχές Φώνησης: Αίτια & Τρόποι Προστασίας

Κάθε χρόνο στις 16 Απριλίου οι ωτορινολαρυγγολόγοι χειρουργοί κεφαλής τραχήλου και οι άλλοι επαγγελματίες που ασχολούνται με την παθολογία και θεραπεία διαταραχών της φώνησης, φωνίατροι, λογοθεραπευτές, ενώνονται σε παγκόσμια κλίμακα για να ενθαρρύνουν όλους ανεξάρτητα από ηλικία να εκτιμήσουν την ποιότητα και την υγεία της φωνής τους και να προσπαθήσουν να διατηρήσουν τις καλές φωνητικές τους συνήθειες και να αλλάξουν ό,τι βλάπτει την ποιότητα της φωνής. Για πρώτη φορά καθιερώθηκε στην Βραζιλία το 1999 και σήμερα γιορτάζεται σε 50 χώρες.

Η φωνή παράγεται κατά τη δίοδο του αέρα από το λάρυγγα που θέτει σε δόνηση τις φωνητικές χορδές, δύο πτυχές του λάρυγγα. Τα ηχητικά χαρακτηριστικά της φωνής διαμορφώνονται και από τα άλλα ανατομικά στοιχεία του ανώτερου αναπνευστικού, τη μύτη, τη γλώσσα, τις αμυγδαλές και τα παραρρίνια.

Η καλή κατάσταση και λειτουργία των φωνητικών χορδών προσφέρει ευδιάκριτα φωνήεντα και σύμφωνα για την κατανόηση του προφορικού λόγου από τον ακροατή.

Σε σύγκριση με το γραπτό λόγο ο προφορικός λόγος προσφέρει μια πιο προσωπική και στενή σχέση ανάμεσα σε αυτόν που ομιλεί και στον ακροατή του. Με την επικοινωνία με τον προφορικό λόγο οι άνθρωποι εκφράζουν τις ιδέες και τις απόψεις τους. Τον αξιοποιούν για να πείθουν, να περιγράφουν τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους και να επιτυγχάνουν τους στόχους τους αλλά και για να διασκεδάζουν. Για να εκφράζουν τα συναισθήματα τους και να αποκτούν επικοινωνία με άλλους ανθρώπους.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διατηρούμε την καλή ποιότητα της φωνής μας και να θεραπεύουμε τις παθολογίες.

Τι προκαλεί διαταραχές φώνησης

Οτιδήποτε αλλάζει τον όγκο και τη δόνηση τους. Η αύξηση της μάζας τους από πολύποδες, εκφύλιση από κατάχρηση ομιλίας και το κάπνισμα, η ανάπτυξη όζων από κακή χρήση της φωνής.

Η βραχνάδα είναι το συχνότερο σύμπτωμα για αυτές τις παθολογίες αλλά μπορεί να παρατηρηθεί σπάσιμο της φωνής, τρόμος ή αδύναμη ασθενική φωνή. Η επίμονη βραχνάδα μπορεί και να είναι η εκδήλωση ανάπτυξης κακοήθειας και πρέπει πάντοτε να διερευνάται. Διαταραχή φώνησης μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονές και οιδήματα από ιούς και φάρμακα. Οι φωνητικές χορδές μπορεί να παραλύσουν ή να παρουσιάσουν πάρεση από ιογενή προσβολή ή από τραυματισμό κατά τη διάρκεια επέμβασης και από κάκωση στον τράχηλο. Συστηματικά νευρολογικά νοσήματα και ορμονολογικά προβλήματα συσχετίζονται με αλλαγές στην ομιλία.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η καταπόνηση από κακή χρήση της φωνής ακόμα και όταν είναι απαραίτητη η χειρουργική επέμβαση πρέπει να παραπέμπονται οι ασθενείς ανεξάρτητα από ηλικία σε φωνιάτρους, λογοθεραπευτές για να βελτιώσουν τις φωνητικές τους συνήθειες.

Μέθοδοι διερεύνησης και διάγνωσης

Η λαρυγγοσκόπηση με εύκαμπτα και άκαμπτα ενδοσκόπια σε συνθήκες εξωτερικού ιατρείου είναι ανώδυνη και εύχρηστη μέθοδος για άμεση θέαση των φωνητικών χορδών και εκτίμηση της κινητικότητας τους.

Πρόσθετες πληροφορίες προσφέρει η στροβοσκόπηση και για τη νευρολογική κατάσταση του λάρυγγα η ηλεκτρομυογραφία. Όταν κριθεί σκόπιμο πραγματοποιούμε αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Για διαγνωστικούς και θεραπευτικούς σκοπούς όταν υπάρχει ένδειξη με μικρολαρυγγοσκόπηση στο χειρουργείο είτε με τα κλασικά εργαλεία, είτε με laser, παίρνουμε βιοψίες και αφαιρούμε βλάβες από τις φωνητικές χορδές.

Τρόποι προστασίας

1. Να αποφεύγετε τη φωνητική καταπόνηση. Να μη μιλάτε ή να τραγουδάτε δυνατά και ιδιαίτερα σε θορυβώδες περιβάλλον, να μην παράγετε περίεργους ήχους ή στριγκλιές. Να αποφεύγετε να μιλάτε για πολλή ώρα. Να δίνετε χρόνο ανάπαυσης στις φωνητικές χορδές, ακόμη και η ψιθυριστή ομιλία καταπονεί τις φωνητικές χορδές.
2. Αν μιλάτε γρήγορα με ένταση, με κακή άρθρωση και κακή διαχείριση των αναπνοών, να απευθυνθείτε σε φωνίατρους, λογοθεραπευτές για να το βελτιώσετε ανεξάρτητα από την ηλικία σας και τη χρήση της φωνής σας.
3. Καλή ενυδάτωση, να πίνετε 8 ποτήρια νερό την ημέρα, αποφυγή της ξηρότητας στο χώρο που προκαλούν τα κλιματιστικά.
4. Να μην καπνίζετε, να περιορίσετε την κατανάλωση αλκοόλ και καφεϊνούχων ποτών.
5. Καλή διατροφή και αντιμετώπιση, αν υπάρχει, γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.

Παύλος Μαραγκουδάκης, Χειρουργός ΩΡΛ, Καθηγητής ΕΚΠΑ, Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής ΙΑΣΩ Γενική Κλινική, Συντονιστής Χειρουργικού Τομέα Ιατρικής Υπηρεσίας ΙΑΣΩ