Διεθνής Εβδομάδα Babywearing - Θρέφοντας αγκαλιές

Το “babywearing” είναι το κράτημα ή η μεταφορά ενός μωρού σε υφασμάτινη θήκη που φοριέται  πολύ κοντά στο σώμα  του φροντιστή του, και είναι μία πρακτική που υποστηρίζεται από τη φιλοσοφία του AP (Attachment Parenting) παγκοσμίως, αφού ενθαρρύνει τη συναισθηματική σύνδεση των γονέων  με το παιδί.

Η Διεθνής εβδομάδα Babywearing, είναι μια ετήσια εκδήλωση προβολής και εορτασμού του, στα μέσα ενημέρωσης η οποία χορηγείται από το Babywearing International Inc. Προσφέρεται έτσι  η ευκαιρία να αναδειχθούν τα πολλαπλά οφέλη του , τόσο για το παιδί όσο και για τον φροντιστή, μέσω της εκπαίδευσης και της υποστήριξης.

Πως προέκυψε, το babywearing, όπως το γνωρίζουμε τώρα;

Το μυϊκό σύστημα των νεογνών πολλών πρωτευόντων θηλαστικών είναι αρκετά ισχυρό ώστε να επιτρέπει στο βρέφος να προσκολληθεί εύκολα στη μητέρα του. Σε αντίθεση όμως με τα υπόλοιπα θηλαστικά, επήλθαν σημαντικές αλλαγές στο ανθρώπινο είδος. Το αυξανόμενο μέγεθος του ανθρώπινου εγκεφάλου, κατά την  εξέλιξη του ανθρώπου, προκάλεσε διαφοροποίηση τόσο στο χρόνο διάρκειας της ενδομήτριας ζωής και του τοκετού, όσο και στη μετέπειτα μειωμένη δυνατότητα προσκόλλησης στη μητέρα του.

Μια πρώιμη ανθρώπινη εφεύρεση

Οι πρώτοι άνθρωποι, τουλάχιστον μισό εκατομμύριο χρόνια πριν και πιθανώς νωρίτερα, άρχισαν να κατασκευάζουν μεταφορείς βρεφών-μάρσιπους. Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν φυσικά υλικά, όπως ο φλοιός, τα φύλλα και τα δέρματα ζώων για τη δημιουργία απλών φορέων σε μορφή περιτυλίγματος, που βοηθούσαν στην υποστήριξη μέρους του βάρους του παιδιού. Οι ενήλικες μετακινούνταν από μέρος σε μέρος, καθιστώντας τέτοιες συσκευές μεταφοράς μεταξύ των πρώτων εργαλείων που αναπτύχθηκαν, σύμφωνα με τον James McKenna, καθηγητή ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Notre Dame που μελετά τις σχέσεις μητέρας-βρέφους. Αργότερα, οι άνθρωποι άρχισαν να υφαίνουν ίνες μεταξύ τους για να δημιουργήσουν ύφασμα. Αυτό που ξεκίνησε ως τρόπος δημιουργίας πιο ασφαλών και μακροχρόνιων μάρσιπων, μετατράπηκε σε μορφή τέχνης. Στις ασιατικές χώρες οι μάρσιποι ήταν κεντημένοι με όμορφα περίπλοκα σχέδια. Οι ιαπωνικές οικογένειες χρησιμοποιούσαν μετάξι. Οι Ινδές χρησιμοποιούσαν το Saaris, οι Μεξικανές χρησιμοποιούσαν το ιερό Rebozo και οι Αφρικανές χρησιμοποιούσαν ύφασμα kanga και kitenge.

Η εξέλιξη του να φοράς το μωρό

Η ιδέα δεν είναι πρωτότυπη όπως δεν είναι και η ανάγκη! Πολύ πριν εφευρεθούν τα καρότσια, το babywearing ήταν πολύ συνηθισμένο. Οι μητέρες το έκαναν πάντα, σε όλα τα μέρη του κόσμου, σε όλες τις κοινωνίες. Έδεναν τα παιδιά πάνω τους και δούλευαν στα χωράφια ή στο σπίτι.

Φτάνοντας στην Ευρώπη της βικτωριανής εποχής όταν τα παιδικά καρότσια έγιναν μόδα, η χρήση των μαρσιπων άρχισε να εγκαταλείπεται. Η στάση απέναντι στην ανατροφή των παιδιών άλλαξε και οι γονείς άρχισαν να ανησυχούν μήπως κακομαθαίνουν τα παιδιά τους, βλέποντας τα όλο και περισσότερο ως ανεξάρτητα όντα. Με την αύξηση της χρήσης  των καροτσιών και τις νέες γονεϊκές συμπεριφορές, οι μάρσιποι κατέληξαν να χρησιμοποιούνται μόνο από κατώτερες τάξεις και σε λιγότερο ανεπτυγμένους  πολιτισμούς.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, μια Αμερικανίδα εφηύρε τον μάρσιπο Snugli αφού είδε Αφρικανές να κρατούν τα μωρά τους στην πλάτη τους, όταν εργαζόταν ως εθελόντρια στο Σώμα Ειρήνης στο Τόγκο της Δυτικής Αφρικής. Στη δεκαετία του 1970, ιδρύθηκε η πρώτη γερμανική εταιρεία υφαντού περιτυλίγματος, η Didymos, αφού στον ιδρυτή της δόθηκε ένα μεξικάνικο ρεμπόζο. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, το ring sling εφευρέθηκε από έναν άνδρα στη Χαβάη για τη σύζυγό του. Πούλησε την ιδέα του στον Dr William Sears, ο οποίος εφηύρε τον όρο «attachment parenting» και του οποίου η σύζυγος, Mary εφηύρε τον όρο «babywearing» αφού χρησιμοποίησε ένα «περιτύλιγμα» για τον γιό της και το περιέγραψε σαν ένα ρούχο που φορούσε από το πρωί ως το βράδυ. Στη συνέχεια, ο William και η Martha Sears δημιούργησαν ένα γονεικό κίνημα, το «attachment parenting».

Από τη δεκαετία του 1980 έως σήμερα, υπάρχει μεγάλη ποικιλία στους τύπους των μαρσίπων και των ιμάντων τους, καθώς επίσης έχουν πολλαπλασιαστεί και οι εταιρείες κατασκευής τους.

Φορώντας την αγάπη

Η αγκαλιά είναι η φυσική θέση του μωρού σας κάτι το οποίο έχει απίστευτη ανάγκη ειδικά το πρώτο τρίμηνο της ζωής του. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συνιστά το babywearing ως τρόπο πρόληψης του κλάματος και μέσο προσκόλλησης μητέρας – βρέφους. Έρευνες έδειξαν ότι τα μωρά που οι γονείς τους τα φοράνε κλαίνε (κατά μέσο όρο) 43% λιγότερο συνολικά και 54% λιγότερο τις απογευματινές - βραδυνές ώρες.

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γονείς που εφαρμόζουν babywearing ανταποκρίνονται περισσότερο στις ανάγκες το μωρού τους, οι μητέρες είναι πιο πιθανό να θηλάσουν αποκλειστικά και μειώνονται τα ποσοστά επιλόχειου κατάθλιψης. Επίσης, δίνει ελευθερία κινήσεων για τις καθημερινές τους δραστηριότητες.

Οφέλη για το μωρό

• Σταδιακή προσαρμογή στις αλλαγές και στο νέο τρόπο ζωής 
• Εξασφάλιση ηρεμίας  καθώς η αγκαλιά συνδέεται με κίνηση. Όταν κρατάμε τα παιδιά στην αγκαλιά μας, ενστικτωδώς τα κουνάμε, αναπηδάμε, βρισκόμαστε σε κίνηση μαζί τους. Αυτό διεγείρει το αιθουσαίο σύστημα στον εγκέφαλό τους το οποίο είναι πολύ σημαντικό για την νευρολογική ανάπτυξη
• Ρύθμιση  της  θερμοκρασίας του σώματός του
• Αίσθημα ασφάλειας, καθώς είναι άμεσα συνδεδεμένο με την μητέρα ή τον πατέρα του
• Διέγερση των αισθήσεών του όπως η όσφρηση, γεύση, αφή, ακοή, όραση, κίνηση,  ισορροπία
• Προαγωγή συναισθηματικής και διανοητικής ανάπτυξης
• Υγιής ανάπτυξη των ισχίων του
• Μιμείται τη μήτρα
• Αυξάνει την ορμόνη της αγάπης, την οκυτοκίνη
• Μειώνει κολικούς και παλινδρόμηση

Σε ερευνητικό στάδιο βρίσκονται τα ευεργετικά οφέλη του babywearing για παιδιά με ειδικές ανάγκες. Αν και οι έρευνες είναι περιορισμένες, τα θεραπευτικά οφέλη της «φροντίδας δέρμα με δέρμα επαφή» ή «περιποίησης καγκουρό» έχουν τεκμηριωθεί και φαίνεται ότι δρουν θεραπευτικά σε αυτές τις ομάδες πληθυσμού.

Στα παιδιά που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού, έχει βρεθεί ότι η μέθοδος babywearing μέσω της πίεσης που ασκείται στο σώμα τους από την στενή επαφή με την βοήθεια του υφάσματος, είναι ηρεμιστική και βοηθάει στην μείωση της διέγερσης που εμφανίζουν. Το Babywearing είναι ένας τομέας που προσφέρει πολλές ερευνητικές δυνατότητες. Η συνειδητοποίηση του babywearing ως συμπληρωματική θεραπεία είναι ευεργετική για όλους, τόσο για τα  παιδιά,  τους φροντιστές τους, καθώς  και για την  υγειονομική περίθαλψη στο σύνολό της

Προσοχή στην λανθασμένη χρήση του μαρσίπου

Η λανθασμένη χρήση του μαρσίπου συνήθως μπορεί να προκαλέσει δυσφορία  στο χρήστη, αλλά  μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για το μωρό. Υπάρχουν 2 ακρωνύμια που πρέπει να θυμόμαστε, για τον ασφαλή τρόπο χρήσεως του μαρσίπου:

Ασφάλεια ABC & TICKS

ABC

A: Airway, βεβαιωθείτε ότι οι αεραγωγοί του μωρού σας είναι ανοιχτοί, κρατώντας το πηγούνι του μακριά από το στήθος του, βεβαιωθείτε ότι υπάρχει δυνατότητα ανανέωσης του αέρα γύρω από το πρόσωπο του, κρατήστε πάντα οπτική επαφή με το μωράκι σας και έχετε το σε απόσταση φιλιού.

B: Breathing, βεβαιωθείτε ότι δεν είναι κουλουριασμένο και ότι το πηγούνι του είναι μακριά από το στήθος του .

C: Circulation, βεβαιωθείτε ότι κανένα μέρος του μάρσιπου δεν πιέζει το μωράκι σας ώστε να περιορίσει την κυκλοφορία του αίματος.

TICKS

Τ: Tight, ο μάρσιπος θα πρέπει να είναι "σχετικά" σφιχτά πάνω σας ώστε να αγκαλιάζει το μωράκι και να κινείστε σαν μια μονάδα. Οποιαδήποτε χαλαρότητα στο ύφασμα μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στην αναπνοή του μωρού καθώς μπορεί να βυθιστεί και να χάσει την σωστή του θέση.

I: In view at all times, θα πρέπει να έχετε τη δυνατότητα με μια απλή "ματιά" προς τα κάτω να δείτε το πρόσωπο του μωρού σας, δεν καλύπτουμε ποτέ το πρόσωπο του με ύφασμα ή οτιδήποτε άλλο.

C: Close enough to kiss, το κεφαλάκι του μωρού σας θα πρέπει να είναι τόσο κοντά στο δικό σας ώστε με μια μικρή κάμψη του αυχένα σας να μπορείτε να το φιλήσετε στο μέτωπο ή την κορυφή από το κεφαλάκι του.

K: Keep chin off the chest, το μωρό δεν πρέπει ποτέ να είναι κουλουριασμένο, ώστε το πηγούνι του να πιέζεται στο στήθος του, καθώς αυτό μπορεί να περιορίσει την αναπνοή του. Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει πάντα χώρος τουλάχιστον ενός δακτύλου κάτω από το πηγούνι του μωρού σας.

S: Supported back, το μωρό πρέπει να είναι τοποθετημένο άνετα και κοντά στο χρήστη, έτσι ώστε η πλάτη του να στηρίζεται στη φυσική του θέση και η κοιλιά και το στήθος του να κοιτάζουν εσάς που το φοράτε. Εάν ένας μάρσιπος είναι πολύ χαλαρά φορεμένος, μπορεί να υποχωρήσει και μπορεί να κλείσει μερικώς τον αεραγωγό του. Αυτό μπορεί να ελεγχθεί τοποθετώντας ένα χέρι στην πλάτη του μωρού σας, ενώ το φοράτε σε μάρσιπο, και πατώντας απαλά - δεν πρέπει να χάνει η πλάτη του την καμπυλότητά της ή να πλησιάζει πιο κοντά σας.

Ελένη Τσουκαλά, RM, MSc, Μαία, Προϊσταμένη Προ - Μεταγεννητικής Φροντίδας ΙΑΣΩ

Χαρά Λαζαρακοπούλου, RM, MSc, IBCLC, Μαία ΙΑΣΩ

Κατερίνα Φωτεινοπούλου, RM, MSc, Μαία ΙΑΣΩ

Μέλη Ομάδας Μεταγεννητικής Φροντίδας ΙΑΣΩ