Αντισυλληπτικό δισκίο ή το «χάπι»

Τα αντισυλληπτικά δισκία αποτελούν μια αντισυλληπτική μέθοδο με πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχίας όταν λαμβάνονται με το σωστό τρόπο κάθε μέρα.

Περιλαμβάνουν ορμόνες οι οποίες ρυθμίζουν την έμμηνο ρύση, μειώνουν τα συμπτώματα του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου, μειώνουν τον κίνδυνο για καρκίνο στις ωοθήκες και στην μήτρα, βελτιώνουν την ακμή και θεραπεύουν την ενδομητρίωση.

Τι είναι το αντισυλληπτικό δισκίο;

Το αντισυλληπτικό δισκίο είναι μια μέθοδος αντισύλληψης που χρησιμοποιεί ορμόνες προκειμένου να αποφευχθεί μια ανεπιθύμητη κύηση. Λαμβάνεται από το στόμα σε μορφή χαπιού για αυτό και κατ’ ευφημισμόν λέγεται το χάπι. Για πολλές γυναίκες το χάπι αποτελεί μια καθημερινή ρουτίνα.

Έχει πολύ υψηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας που αγγίζουν το 99 % όταν λαμβάνεται καθημερινά σύμφωνα με τις οδηγίες. Δεν προστατεύει από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.

Προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος μολύνσεις από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα θα πρέπει να χρησιμοποιείται  μια επιπλέον μέθοδος προστασίας όπως το προφυλακτικό.

Πόσα είναι τα είδη των αντισυλληπτικών δισκίων;

Υπάρχουν 2 ειδών αντισυλληπτικά δισκία. Και τα 2 περιλαμβάνουν ορμόνες οι οποίες παρεμποδίζουν την επίτευξη μιας εγκυμοσύνης.

1. Τα συνδυασμένα από του στόματος αντισυλληπτικά (COCs = Combined Oral Contraceptives) δισκία περιλαμβάνουν οιστρογόνο και προγεσταγόνο και είναι τα πλέον γνωστά.
2. Τα αντισυλληπτικά δισκία που περιέχουν μόνο προγεσταγόνο (POPs = Progesterone Only Pills) και ονομάζονται minipills. Αυτά προτιμώνται στις γυναίκες που θηλάζουν, στις γυναίκες που έχουν ιστορικό θρομβώσεις / θρομβοεμβολής (στα πόδια ή στους πνεύμονες) ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και δεν πρέπει να λαμβάνουν οιστρογόνα.

Το χάπι της επόμενης μέρας είναι ένα είδος αντισυλληπτικού που λαμβάνεται σε επείγουσες περιπτώσεις όταν δεν χρησιμοποιείται άλλη αντισυλληπτική μέθοδος και υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για εγκυμοσύνη.

Το χάπι της επόμενης μέρας λειτουργεί διαφορετικά από το αντισυλληπτικό δισκίο που λαμβάνεται καθημερινά.

Πόσο αποτελεσματικό είναι το χάπι;

Το χάπι επιτυγχάνει 99% αποφυγή κύησης εφόσον λαμβάνεται καθημερινά. Όταν ξεχνάτε να λάβετε το χάπι στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που πρέπει, τότε αυξάνετε τις πιθανότητες να μείνετε έγκυος, εφόσον είστε σεξουαλικά ενεργές.

Περίπου 9 γυναίκες στις 100 που λαμβάνουν το χάπι, θα βιώσουν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη σε διάστημα ενός χρόνου χρήσης.

Πώς λειτουργεί το αντισυλληπτικό δισκίο;

Οι ορμόνες που περιέχονται στο αντισυλληπτικό δισκίο παρεμποδίζουν την γονιμοποίηση ενός ωαρίου από το σπερματοζωάριο. Προκαλούν επίσης αλλαγές στη μήτρα προκειμένου αυτή να μην μπορεί να υποστηρίξει μια αρχόμενη κύηση ενόσω λαμβάνετε το χάπι.

Τα αντισυλληπτικά δισκία διακόπτουν ή μειώνουν την  ωορηξία (την απελευθέρωση ενός ωαρίου από την ωοθήκη). Προκαλούν πάχυνση της τραχηλικής βλέννης δημιουργούν ένα φραγμό προκειμένου να μην μπορεί να περάσει το σπέρμα μέσα στη μήτρα και άρα παρεμποδίζουν την προσέγγιση του ωαρίου.

Προκαλούν λέπτυνση του ενδομητρίου ούτως ώστε να μην μπορεί να αναπτυχθεί ένα γονιμοποιημένο ωάριο μέσα στην μήτρα.

Πότε πρέπει να λαμβάνεται το αντισυλληπτικό δισκίο;

Το αντισυλληπτικό δισκίο πρέπει να λαμβάνεται σύμφωνα με τις οδηγίες συνταγογράφησης. Οι πλέον δημοφιλείς συσκευασίες αντισυλληπτικών περιλαμβάνουν 21 ή 28 χάπια. Υπάρχουν συσκευασίες με 3 blister των 28 δισκίων. Σε χώρες του εξωτερικού υπάρχουν συσκευασίες με περισσότερα δισκία.

Τα συνδυασμένα αντισυλληπτικά δισκία

Οι συσκευασίες συνδυασμένων αντισυλληπτικών χαπιών με 28 δισκία συνήθως έχουν 21 ή 24 δισκία με ορμόνες ενώ τα υπόλοιπα 7 (21+7=28 ) ή 4 (24+4=28) αντίστοιχα δεν έχουν ορμόνες και λέγονται εικονικά δισκία ή placebo.

Στόχος των εικονικών χαπιών είναι να μην διακόπτεται η καθημερινή λήψη των χαπιών. Χρησιμοποιήστε μία μέθοδο υπενθύμισης όπως ένα ξυπνητήρι ή μια εφαρμογή υπενθύμισης λήψης στο κινητό σας.

Όταν λαμβάνετε τα εικονικά χάπια από τις συσκευασίες των 28 δισκίων, συνηθέστερα θα έχετε μια μικρή ποσότητα αιμόρροιας (δεν είναι έμμηνος ρύση).

Οι συνηθέστερες συσκευασίες με 21 δισκία λαμβάνονται καθημερινά για 3 εβδομάδες (21 ημέρες) και μία εβδομάδα δεν λαμβάνετε τίποτα. Στην εβδομάδα μη λήψης χαπιών θα έχετε μια μικρής συνήθως ποσότητα αιμόρροιας.

Τα αντισυλληπτικά μόνο με προγεσταγόνο (μίνι-χάπι)

Οι συσκευασίες με αυτά συνήθως περιλαμβάνουν 28 δισκία. Πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά χωρίς διακοπή και όσο πιο κοντά σε μία συγκεκριμένη ώρα.

Εάν υπάρξει απόκλιση μεγαλύτερη από 3 ώρες τότε δεν έχουν την μέγιστη δυνατή αντισυλληπτική δράση (παράδειγμα καθημερινά λαμβάνεται 8:00 το πρωί και μια μέρα ελήφθη στις 11:30).

Πότε ξεκινά η αντισυλληπτική δράση των χαπιών;

Προκειμένου να είστε αντισυλληπτικά ασφαλής θα πρέπει να παίρνετε το χάπι επί 7 ημέρες. Τις πρώτες 7 ημέρες θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί μια επικουρική αντισυλληπτική μέθοδος όπως το προφυλακτικό ή να απέχετε από το σεξ.

Τι κάνω άμα ξεχάσω ένα χάπι;

Πάρτε το ξεχασμένο χάπι αμέσως μόλις το θυμηθείτε και συνεχίστε με την συνηθισμένη ώρα που λαμβάνετε τα χάπια. Χρησιμοποιήστε μια επιπρόσθετη αντισυλληπτική μέθοδο (πχ προφυλακτικό) για τις επόμενες 7 ημέρες που θα συνεχίσετε να λαμβάνετε τα χάπια σας.

Στο φυλλάδιο οδηγιών των χαπιών δίνονται συγκεκριμένες οδηγίες αντιμετώπισης.

Εάν ξεχάσετε να πάρετε περισσότερα από 1 χάπια τότε θεωρήστε ότι είστε ακάλυπτες αντισυλληπτικά και καλό θα ήταν να πάρετε κάποια μέτρα επείγουσας αντισύλληψης (χάπι της επόμενης μέρας).

Καλέστε μας στην περίπτωση που ξεχάσετε πολλά χάπια στο ίδιο κουτί, ίσως χρειαστεί να κάνετε και ένα τεστ κύησης.

Ποια φάρμακα δεν πρέπει να λαμβάνονται μαζί με τα αντισυλληπτικά;

Πρέπει πάντα  πριν ξεκινήσετε μια θεραπεία να μας αναφέρεται τα φάρμακα που ήδη λαμβάνετε. Υπάρχουν φάρμακα που μειώνουν την δράση των αντισυλληπτικών και μπορεί να προκύψει ανεπιθύμητη κύηση.

Τέτοια φάρμακα είναι τα αντιεπιληπτικά, τα αντιρετροϊκά φάρμακα κατά του HIV και ορισμένα βότανα όπως το βαλσαμόχορτο.

Μπορώ να πάρω αντισυλληπτικά ενόσω θηλάζω;

Συνιστάται να αποφεύγεται η ταυτόχρονη λήψη συνδυασμένων αντισυλληπτικών (αυτών που περιέχουν οιστρογόνο & προγεσταγόνο) και ο θηλασμός.

Μπορεί να γίνει χρήση των αντισυλληπτικών που περιέχουν μόνο προγεσταγόνο (minipill) στην περίοδο αυτή. Τα πρώτα μπορεί να μειώσουν την παραγωγή του γάλακτος.

Εφόσον έχει εγκατασταθεί ο μητρικός θηλασμός τότε μπορεί να δοκιμαστεί η λήψη συνδυασμένων αντισυλληπτικών.

Ποια είναι τα οφέλη από την λήψη των χαπιών;

Αποτελούν μια από τις δημοφιλέστερες αντισυλληπτικές μεθόδους. Οι γυναίκες λαμβάνουν το χάπι για να αποφύγουν μια ανεπιθύμητη κύηση επειδή:

• Είναι βολικό. Απλώς παίρνετε ένα χάπι κάθε μέρα.
• Είναι αποτελεσματικό. Αποτρέπει την εγκυμοσύνη στο 99% των περιπτώσεων όταν το παίρνετε σωστά.
• Δεν διακόπτει τον αυθορμητισμό του σεξ. Δεν χρειάζεται να βρείτε το προφυλακτικό ή κάποιο άλλο μέσο την στιγμή που η διάθεση έχει φτάσει στο ζενίθ.
• Μπορείτε να μείνετε έγκυος αμέσως μετά τη διακοπή του χαπιού. Οι περισσότερες γυναίκες που αποφασίζουν να προσπαθήσουν για μωρό, μένουν έγκυες μέσα σε ένα χρόνο από τη διακοπή του χαπιού. Αυτό είναι το ίδιο χρονοδιάγραμμα για άτομα που προσπαθούν να μείνουν έγκυες και δεν έχουν πάρει το χάπι.
• Τα αντισυλληπτικά χάπια προσφέρουν οφέλη στην υγεία εκτός από την πρόληψη μιας ανεπιθύμητης κύησης.
• Το χάπι μπορεί:
• Κάνει τον εμμηνορρυσιακό κύκλο (περιόδους) πιο ελαφρύ & πιο τακτικό.
• Διορθώνει ή προλαμβάνει την αναιμία (ελαφρύνοντας την περίοδό σας).
• Μειώνει τις κράμπες της περιόδου και τις εμμηνορροϊκές ημικρανίες.
• Μειώνει τα συμπτώματα του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου (PMS) και της προεμμηνορρυσιακής δυσφορικής διαταραχής (PMDD).
• Μειώνει τις εξάψεις κατά τη μετάβαση στην εμμηνόπαυση (περιεμμηνόπαυση).
• Αντιμετωπίζει το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS).
• Αντιμετωπίζει θεραπευτικά την ενδομητρίωση ή καθυστερεί την αύξηση του μεγέθους των ινομυωμάτων της μήτρας.
• Μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών, καρκίνου της μήτρας και καρκίνου του παχέος εντέρου.
• Σταματά την ανεπιθύμητη τριχοφυΐα (υπερτρίχωση) και καθαρίζει την ακμή.

Προστατεύει το χάπι από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα;

Το χάπι δεν προστατεύει από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Νοσήματα όπως ο έρπητας των γεννητικών οργάνων, τα χλαμύδια και ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) μεταδίδονται μέσω της σεξουαλικής επαφής, διαμέσου των υγρών που υπάρχουν σε αυτήν.

Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων-κονδυλωμάτων (HPV) μεταδίδεται μέσω επαφής του δέρματος ή των βλεννογόνων. Ρωτήστε μας ποια είναι η καλύτερη μέθοδος προστασίας από τα ΣΜΝ ανάλογα με τις σεξουαλικές σας συνήθειες.

Υπάρχουν ανεπιθύμητες ενέργειες από τη λήψη του χαπιού;

Όταν ξεκινήσετε να λαμβάνετε το χάπι μπορεί να αισθανθείτε κάποιες ανεπιθύμητες ενέργειες οι οποίες όμως υποχωρούν μετά από λίγους μήνες λήψης (του χαπιού). Στις ενδεχόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνονται:

• Ναυτία
• Πονοκέφαλοι
• Ευερεθιστότητα ή κυκλοθυμία
• Τάση μαστών ή πρήξιμο
• Μεσοκυκλική σταγονοειδής αιμόρροια

Εάν αυτές οι ανεπιθύμητες ενέργειες δεν υποχωρούν με την πάροδο του χρόνου τότε θα πρέπει να μιλήστε μαζί μας προκειμένου να σας χορηγήσουμε κάποιο άλλο αντισυλληπτικό δισκίο.

Το αντισυλληπτικό χάπι προκαλεί αύξηση βάρους;

Οι περισσότερες κοπέλες κάνουν αυτή την ερώτηση πριν ξεκινήσουν το χαρτί. Πολλαπλές μελέτες έχουν δείξει ότι η λήψη του χαπιού δεν προκαλεί μεταβολή στο βάρος είτε αύξηση ή μείωση.

Υπάρχουν κίνδυνοι για την υγεία από τη λήψη του χαπιού;

Τα αντισυλληπτικά δισκία είναι ασφαλή για την πλειοψηφία των κοριτσιών. Είναι η συνηθέστερη και πλέον δημοφιλής αντισυλληπτική μέθοδος.

Το χάπι κυκλοφορεί και χορηγείται περισσότερα από 60 χρόνια και έχει αποδειχθεί η ασφάλεια του και η αποτελεσματικότητά του στην πρόληψη μιας ανεπιθύμητης κύησης.

Ένα πολύ μικρό ποσοστό ανθρώπων που λαμβάνουν τα συνδυασμένα αντισυλληπτικά δισκία (περιλαμβάνουν οιστρογόνα & προγεσταγόνο) έχουν κίνδυνο να αναπτύξουν μια από αυτές τις σπανιότατες επιπλοκές:

• θρόμβωση εν τω βάθει φλέβας
• πνευμονική εμβολή
• υψηλή αρτηριακή πίεση
• καρδιακή προσβολή
• εγκεφαλικό

Ελάτε να συζητήσουμε τις ανησυχίες σας. Θα σας πάρουμε ένα καλό ιστορικό και θα σας ενημερώσουμε εάν διατρέχετε κίνδυνο να σας συμβεί κάτι από τα παραπάνω.

Εάν χρειαστεί μπορούμε να κάνουμε επιπλέον εξετάσεις, διαφορετικά μπορείτε να λάβετε το χάπι που περιέχει μόνο προγεσταγόνο.

Ποιο χάπι είναι το καλύτερο για αντισύλληψη;

Ανάλογα με το ιστορικό σας θα σας συμβουλεύσουμε να πάρετε είτε το συνδυασμένο αντισυλληπτικό δισκίο ή αυτό που έχει μόνο προγεσταγόνο. Σίγουρα θα σας χορηγήσουμε αυτό που είναι ασφαλέστερο για εσάς.

Επιπλέον το καλύτερο αντισυλληπτικό χάπι  είναι αυτό που θυμάστε να το παίρνετε τακτικά. Οι γυναίκες που έμειναν έγκυες ενόσω έπαιρναν το χάπι,  συνηθέστερα ξεχνούσαν να το λαμβάνουν σύμφωνα με τις οδηγίες που τους είχαν δοθεί.

Διαλέξτε το αντισυλληπτικό δισκίο που ταιριάζει καλύτερα στην καθημερινότητά σας και λάβετε το με συνέπεια.

Υπάρχουν & ποιες είναι οι εναλλακτικές λύσεις αντί για το χάπι;

Εάν δεν είστε σίγουρες ότι μπορείτε να λαμβάνετε καθημερινά το χάπι ελάτε να συζητήσουμε τις εναλλακτικές λύσεις όπως:

• το υποδόριο εμφύτευμα ετονογεστρέλης
• την ενδομητρική συσκευή
• τον αντισυλληπτικό κολπικό δακτύλιο
• το διαδερμικό αντισυλληπτικό
• το ενέσιμο προγεσταγόνο

Συνοψίζοντας

Το αντισυλληπτικό δισκίο είναι αποτελεσματικότατο στην αποφυγή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης εφόσον θυμάστε να το λαμβάνετε καθημερινά. Έχει επιπρόσθετα οφέλη. Βοηθά στη βελτίωση των συμπτωμάτων της εμμήνου ρύσεως όπως στις κράμπες και στην αιμορραγία.

Βελτιώνει την ακμή. Το χάπι επίσης μειώνει τον κίνδυνο για κάποιους καρκίνους. Μπορεί να χρειαστεί να δοκιμάσετε περισσότερα από ένα αντισυλληπτικά δισκία προκειμένου να βρείτε αυτό που ταιριάζει καλύτερα σε εσάς.

Ελάτε να συζητήσουμε τις απορίες σας, πώς μπορείτε να ξεκινήσετε το χάπι, και πώς μπορείτε να το συνδυάσετε με την καθημερινότητά σας.

Παντελής Τσίμαρης MD, PhD, IFEPAG, Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Ειδικός Παιδογυναικολόγος, Διευθυντής Παιδικής Εφηβικής Γυναικολογίας.