Μέτρα προφύλαξης από τα κουνούπια

Γενικά

Η κλιματική αλλαγή, που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μέρος της καθημερινότητάς μας, με τα αποτελέσματά της να επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τη ζωή μας, έχει επιφέρει εκτός των άλλων μία ακόμη σημαντική συνέπεια: οι παρατεταμένοι θερμοί και υγροί μήνες, ο μη σαφής διαχωρισμό των εποχών, έχουν οδηγήσει σε μεγαλύτερη χρονικά κυκλοφορία των κουνουπιών κατά τη διάρκεια του έτους.

Τις 2 τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται εξάπλωση των νοσημάτων που μεταδίδονται με διαβιβαστές (Vector Borne Diseases- VBDs) πέραν των τροπικών περιοχών, λόγω της παγκοσμιοποίησης, της αύξησης του εμπορίου/μετανάστευσης, των κλιματικών/περιβαλλοντικών αλλαγών και των αλλαγών στη χρήση της γης.

Οι διαβιβαστές είναι ζώντες οργανισμοί (π.χ. κουνούπια, σκνίπες, τσιμπούρια, μύγες, ψύλλοι, κ.τ.λ.), που μεταδίδουν παθογόνους μικροοργανισμούς από έναν μολυσμένο άνθρωπο ή ζώο σε άλλον, προκαλώντας λοιμώδη νοσήματα.

Τα κουνούπια αποτελούν τους μεγαλύτερους δολοφόνους του ζωικού βασιλείου, με >800.000 θανάτους το χρόνο να καταγράφονται από τσίμπημα κουνουπιού.

Με τα κουνούπια είναι γνωστό ότι μεταδίδονται ασθένειες που μπορεί να έχουν θανατηφόρες συνέπειες στον άνθρωπο που θα τσιμπήσουν και μπορεί να προκαλέσουν:

Ελονοσία (Malaria)
Ιό του Δυτικού Νείλου (West Nile Virus- WNV)
Δάγκειο πυρετό
Chikungunya
Ιό Zika
Κίτρινο πυρετό

Βέβαια, τα πλέον συνήθη είναι τοπική αντίδραση από το τσίμπημα του κουνουπιού και σπανιότατα επιμόλυνση.

Στη χώρα μας καταγράφονται κάθε χρόνο εγχώρια κρούσματα του Ιού του Δυτικού Νείλου, ενώ έχουν καταγραφεί και περιστατικά Ελονοσίας, κυρίως από εισαγόμενα κρούσματα.

Για να μεταδοθεί μία ασθένεια από ένα κουνούπι, αυτό πρέπει να έχει μολυνθεί από τη συγκεκριμένη ασθένεια. Κατά συνέπεια, δεν είναι όλα τα κουνούπια μολυσμένα. Παρόλα αυτά οφείλουμε να λαμβάνουμε κάποια γενικά μέτρα προφύλαξης από τα τσιμπήματά τους.

Μέτρα Προφύλαξης

A. Περιορισμός των κουνουπιών

Τα κουνούπια αποθέτουν τα αβγά τους σε λιμνάζοντα ύδατα (ακόμη και σε πολύ μικρές συλλογές νερού).
Οφείλουμε να επισημάνουμε αυτές τις περιοχές και να απομακρύνουμε τα στάσιμα νερά.
Αποφεύγουμε να ποτίσουμε το βράδυ και τα ξημερώματα, μιας και το νερό θα παραμείνει και δε θα εξατμιστεί. Ποτίζουμε κατά τη διάρκεια της ημέρας, οπότε και θα στεγνώσει το νερό γρήγορα, χωρίς να δημιουργήσει «λίμνες».
Περιποιούμαστε τα φυτά μας, το γρασίδι, τους κήπους.
Φροντίζουμε να απομακρύνουμε το νερό από τα σημεία που έχουν την τάση να το κατακρατούν: βάζα, πιατάκια γλαστρών, κουβάδες, λεκάνες, δεξαμενές, ποτίστρες ζώων (ακόμη και μικρών κατοικίδιων), κ.τ.λ.
Αν δεν είναι εφικτό να διατηρούμε άδεια από νερό τα παραπάνω σημεία, φροντίζουμε να ανανεώνουμε το νερό τακτικά (τουλάχιστον 1 φορά την εβδομάδα) ή τα σκεπάζουμε για να μην είναι εύκολα προσβάσιμα.
Σκεπάζουμε με σίτα τα φρεάτια των βόθρων.

B. Προφύλαξη από τα κουνούπια

Γνωρίζουμε τις ώρες που κυκλοφορούν τα κουνούπια και λαμβάνουμε μέτρα προστασίας: το «κοινό» κουνούπι, που κυρίως κυκλοφορεί στη χώρα μας και ευθύνεται για τη μετάδοση του Ιού του Δυτικού Νείλου, τσιμπάει από το σούρουπο έως το χάραμα και σε όλη τη διάρκεια της νύχτας, ενώ το κουνούπι- τίγρης είναι επιθετικό και τσιμπάει κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Φοράμε μπλούζες με μακριά μανίκια και παντελόνια.
Χρησιμοποιούμε εντομοαπωθητικά σώματος, εγκεκριμένα στη χώρα, με τις παρακάτω δραστικές ουσίες: DEET, Ικαριδίνη, IR3535, Citriodiol ή Eucalyptus citriodora oil.
Κάνουμε χρήση εντομοκτόνων/εντομοαπωθητικών περιβάλλοντος (π.χ. φιδάκια, ταμπλέτες, κ.τ.λ.)
Πλενόμαστε συχνά, γιατί ο ιδρώτας έλκει τα κουνούπια.
Χρησιμοποιούμε κουνουπιέρες (στα κρεβάτια, στις κούνιες, στα καρότσια των βρεφών), ανεμιστήρες και κλιματιστικά.
Φροντίζουμε τα παράθυρα να καλύπτονται με κουρτίνες ή σίτες.

Μ. Κ. Λαζανάς, Παθολόγος- Λοιμωξιολόγος, Διευθυντής Παθολογικής- Λοιμωξιολογικής Κλινικής ΙΑΣΩ Γενική Κλινική