Φωνητικές Χορδές και Συχνές Παθήσεις

Πως μπορούμε να προστατεύσουμε τις φωνητικές χορδές και πως μπορούμε να εντοπίσουμε τυχόν προβλήματα που μπορεί να οφείλονται σε άλλες παθήσεις.

Όλοι γνωρίζουμε ότι το όργανο της φώνησης στον άνθρωπο είναι ο λάρυγγας και μάλιστα ότι η φωνή παράγεται κυρίως από την δόνηση των γνήσιων φωνητικών χορδών του λάρυγγα.

Η δόνηση αυτή προκαλείται όταν το προερχόμενο από τους πνεύμονες ρεύμα αέρα, κατά την διάρκεια της εκπνοής περνά ανάμεσα από τις φωνητικές χορδές, που κατά την φώνηση έχουν συμπλησιάσει και βρίσκονται σε επαφή μεταξύ τους.

Ο λάρυγγας λοιπόν και οι φωνητικές χορδές και κατ’ επέκταση η φώνηση μπορούν να επηρεαστούν, είτε από ενδογενείς παθήσεις του λάρυγγα και των φωνητικών χορδών, είτε από παθήσεις άλλων απομακρυσμένων οργάνων.

Κατ’ αρχήν το κατεξοχήν σύμπτωμα διαταραχής της λειτουργίας του λάρυγγα και των φωνητικών χορδών είναι το βράγχος φωνής, η γνωστή σε όλους βραχνάδα κατά την ομιλία ή ακόμα κι η εμφάνιση αφωνίας. Συνήθως αυτή οφείλεται στα κοινά ιογενή κρυολογήματα, που συχνότατα προηγούνται για 2-3 ημέρες με την εμφάνιση των γνωστών συμπτωμάτων (πονόλαιμος, ρινική καταρροή ή και πυρετός) και πρόκειται για φαρυγγολαρυγγίτιδες και σπανιότερα για αυτοτελείς λαρυγγίτιδες.

Οι περισσότερες αντιμετωπίζονται από τον παθολόγο ή τον παιδίατρο, ενώ όταν η βραχνάδα επιμένει για μερικές μέρες κι ιδιαίτερα όταν εμφανίζεται αφωνία, τότε συνήθως ζητείται η συμβολή του ωτορινολαρυγγολόγου για την διάγνωση.

Κατά την ενδοσκόπηση του λάρυγγα που διενεργείται από τον ειδικό, ανευρίσκεται συνήθως υπεραιμία-ερυθρότητα του λάρυγγα, συσσώρευση παχύρευστων εκκρίσεων βλέννας πάνω στις φωνητικές χορδές, ενώ στις βαρύτερες περιπτώσεις με εμφάνιση αφωνίας, τότε παρατηρείται μειωμένη κινητικότητα ή ακινησία των φωνητικών χορδών.

Στις περιπτώσεις αυτές συνήθως αρκεί η καλή ενυδάτωση του ασθενούς μαζί με την προσθήκη κάποιου αντιφλεγμονώδους σκευάσματος. Η εφύγρανση του εισπνεόμενου αέρα, είτε με εισπνοές υδρατμών με προσθήκη αιθέριων ελαίων, είτε με την χρήση υγραντήρα δωματίου, συνήθως βοηθά στις πιο βαριές περιπτώσεις. Αντιβιοτική αγωγή συνιστάται συνήθως στην περίπτωση ύπαρξης παχύρευστων εκκρίσεων.

Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να εξετασθεί κι η πιθανότητα συνύπαρξης ρινίτιδας ή πιθανότατα παραρινοκολπίτιδας (ιγμορίτιδα όπως συχνότερα αποκαλείται από τον ασθενή), καθώς οι βλεννοπυώδεις εκκρίσεις κατεβαίνουν κατά την διάρκεια του ύπνου από την μύτη και κάθονται πάνω στις φωνητικές χορδές, με αποτέλεσμα την εμφάνιση βραχνάδας. Στην περίπτωση αυτή θα δοθεί η κατάλληλη αγωγή για την παραρινοκολπίτιδα.

Δεύτερη κατά σειρά συχνότητας αιτία εμφάνισης βραχνάδας είναι ενδογενείς παθήσεις των φωνητικών χορδών, όπου παρατηρείται η εμφάνιση παχύνσεων σε αυτές με την μορφή, κατ’ αύξουσα σειρά σοβαρότητας, απλών κάλων-τύλων, πολύποδα ή πολυποειδούς πάχυνσης-εκφύλισης της ή των φωνητικών χορδών.

Η εμφάνισή τους οφείλεται σε κακή χρήση του λάρυγγα και των φωνητικών χορδών κατά την φώνηση (απότομη και δυνατή φωνή) και είναι συχνότερη στους επαγγελματίες φωνής (τραγουδιστές κι εκπαιδευτικοί).

Στις βαρύτερες περιπτώσεις της πολυποειδούς εκφύλισης ολόκληρης της φωνητικής χορδής, συνήθως συνυπάρχει σαν αιτιολογικός παράγοντας και η συνήθεια του καπνίσματος. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις η εμφάνιση της βραχνάδας είναι βαθμιαία επιδεινούμενη.

Η διάγνωση τίθεται από τον ωτορινολαρυγγολόγο με την ενδοσκόπηση του λάρυγγα. Θεραπευτικά, στις αρχικές περιπτώσεις ενός αρχόμενου κάλου ή πολύποδα της φωνητικής χορδής συστήνεται συνήθως η καλή χρήση της φωνής μαζί με κάποιες φωνητικές ασκήσεις από κάποιον ειδικό φωνίατρο-λογοθεραπευτή. Στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις, οι μικρές αυτές βλάβες υποστρέφουν κι εξαφανίζονται.

Στην περίπτωση μη ανταπόκρισης στην συντηρητική αυτή θεραπεία ή σε βαρύτερες βλάβες απαιτείται η χειρουργική τους αφαίρεση για την αποκατάσταση της φωνής. Κι εδώ έχει θέση η μετεγχειρητική καλή χρήση της φωνής μαζί με κάποιες φωνητικές ασκήσεις.

Μια παρόμοια καλοήθης αλλά βαρύτερη βλάβη είναι και το κοκκίωμα της φωνητικής χορδής, που συνήθως αναπτύσσεται στο οπίσθιο τμήμα αυτής, κοντά στην αρχή του οισοφάγου, εξαιτίας της ύπαρξης γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.

Εμφανίζεται συνήθως σε άτομα αυξημένου σωματικού βάρους με κακές διαιτητικές συνήθειες και συχνή συνύπαρξη χρήσης καπνού κι αλκοολούχων ποτών. Κι εδώ υπάρχει βαθμιαία επιδείνωση της βραχνάδας, ενώ συχνά προϋπάρχει ή συνυπάρχει επίμονος βήχας και πόνος στην περιοχή του λάρυγγα.

Σε κάποιες περιπτώσεις ο ασθενής μπορεί να περιγράφει κι επεισόδια παλινδρόμησης τροφής από το στομάχι και πνιγμονής κατά τον ύπνο. Η διάγνωση τίθεται από το ιστορικό και την ενδοσκόπηση του λάρυγγα. Θεραπευτικά, η συντηρητική αγωγή με φαρμακευτικά σκευάσματα μείωσης της οξύτητας του περιεχομένου του στομάχου (του τύπου του γνωστού σε όλους LOSEC) και η αλλαγή των διαιτητικών συνηθειών του ασθενή (μείωση σωματικού βάρους, πολλά συχνά και μικρά γεύματα, μεσολάβηση τουλάχιστον δυο ωρών από το γεύμα μέχρι την ανάπαυση στο κρεβάτι, όσο το δυνατόν νωρίτερα λήψη του τελευταίου βραδινού γεύματος) κατέχει την πρώτη θέση στην αντιμετώπιση της βλάβης.

Ηχειρουργική αντιμετώπιση έρχεται σαν δεύτερη εκλογή, επί επιμονής των συμπτωμάτων και διενεργείται από τον γενικό χειρουργό.

Διαταραχές της φωνής μπορεί να προκληθούν κι από κακοήθεις παθήσεις του λάρυγγα και των φωνητικών χορδών (κοινώς: καρκίνος του λάρυγγα). Και στην περίπτωση αυτή υπάρχει βαθμιαία επιδείνωση της βραχνάδας, ενώ μπορεί να συνυπάρχει ή να πρωτοεμφανισθεί ανάλογα με την εντόπιση, με επεισόδιο αιμόπτυσης, με εμφάνιση διογκωμένων τραχηλικών λεμφαδένων ή σπανιότερα με δυσκολία κατάποσης.

Συνήθως ο ασθενής είναι καπνιστής και συχνά συνυπάρχει κατάχρηση αλκοόλ. Η ενδοσκόπηση του λάρυγγα θα αναδείξει την βλάβη και την έκτασή της.

Ανάλογα με το στάδιο της νόσου, η χειρουργική θεραπεία συνεπικουρούμενη από την ακτινοθεραπεία και την χημειοθεραπεία αποτελούν εναλλακτικές επιλογές θεραπευτικής αντιμετώπισης.

Επειδή όπως είναι κατανοητό, ο καρκίνος του λάρυγγα αποτελεί την πιο επικίνδυνη αιτία πάθησης του λάρυγγα για την εμφάνιση διαταραχών λειτουργίας αυτού, θα πρέπει ο καθένας να έχει υπόψη του τον εξής αλγόριθμο: βραχνάδα που επιμένει για έναν μήνα και περισσότερο, θα πρέπει να εξετάζεται από τον ωτορινολαρυγγολόγο, ενώ κάθε «κανονικός» καπνιστής θα πρέπει να υποβάλλεται τακτικά σε ενδοσκόπηση του λάρυγγα μια φορά τον χρόνο.

Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι  κακοήθεις παθήσεις άλλων οργάνων, είτε γειτονικών όπως ο θυρεοειδής αδένας, είτε απομακρυσμένων όπως η κορυφή του αριστερού πνεύμονα, μπορεί να εμφανισθούν κλινικά για πρώτη φορά με βράγχος φωνής, λόγω διήθησης των λαρυγγικών νεύρων από κακοήθεις όγκους των οργάνων αυτών.

Οπότε ο κλινικός παθολόγος που πιθανότατα θα του ζητηθεί η συμβουλή του, σαν ιατρός πρώτης γραμμής-εκλογής, θα πρέπει να ζητήσει την γνώμη του ωτορινολαρυγγολόγου, ώστε να αποκλεισθεί ή να επιβεβαιωθεί οποιαδήποτε τέτοια υποψία, ώστε ν’ αντιμετωπισθεί με τον καταλληλότερο τρόπο και ταχύτερο τρόπο ο ασθενής αυτός.