Προληπτικός έλεγχος: Η μεγάλη πρόκληση στην Υγεία

Υγεία, ένας όρος, μία λέξη, μία ευχή που αποτελεί τη θεμελιώδη αξία της ζωής, θεωρείται από πολλούς ως δεδομένη.

Η εντατικοποίηση του ρυθμού ζωής έχει οδηγήσει στην αμέλεια των ανθρώπων ως προς την ενασχόληση με την πρόληψη της υγείας τους.

Οι περισσότεροι θα ασχοληθούν με την υγεία τους αφού βρεθούν αντιμέτωποι με κάποιο σύμπτωμα με σκοπό την περαιτέρω διαχείρισή του ενώ ήδη κάποιοι μπορεί να βρίσκονται σε εγκατεστημένη νόσο. Πόσοι όμως πραγματικά προβαίνουν στη διενέργεια των απαραίτητων εξετάσεων (κλινικών και παρακλινικών) έχοντας ως στόχο το προγενέστερο βήμα, δηλαδή την πρόληψη, με απώτερο σκοπό τη μακροζωία αλλά και την ποιότητα ζωής;

Η σημασία της πρόληψης θεωρείται αδιαμφισβήτητη από αρχαιοτάτων χρόνων. Ο Ιπποκράτης πρώτος διατύπωσε με σαφήνεια ότι η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία, «κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν».

Βασικός στόχος της πρόληψης είναι η αναίρεση ή η αποφυγή έναρξης παθογενετικών διαδικασιών που μπορεί να οδηγήσουν σε έκδηλη νόσο και τελικά σε μη αντιρροπούμενη κατάσταση.

Διακρίνεται σε πρωτογενή πρόληψη ελέγχοντας τους παράγοντες κινδύνους που μπορεί τελικά να οδηγήσουν σε νόσηση, σε δευτερογενή πρόληψη αποσκοπώντας στη μείωση των συνεπειών του νοσήματος μέσω έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας και τέλος σε τριτογενή πρόληψη στην οποία περιλαμβάνονται θεραπευτικές παρεμβάσεις με σκοπό την αποκατάσταση των βλαβών ή και αποφυγή των υποτροπών μιας ήδη εγκατεστημένης νόσου.

Δυστυχώς, ο προληπτικός έλεγχος παραμένει ακόμη και σήμερα υποβαθμισμένος στη συνείδηση των ανθρώπων. Σε ατομικό επίπεδο, η αξιολόγηση της πρόληψης είναι δύσκολη γιατί οι περισσότεροι αντιλαμβάνονται ότι «νόσησαν και τελικά  θεραπεύτηκαν» αλλά ελάχιστοι μπορούν να συνειδητοποιήσουν ότι «επρόκειτο να νοσήσουν αλλά τελικά δε νόσησαν».

Δεδομένου ότι περίπου το 75% των παραγόντων κινδύνου που οδηγούν σε χρόνια νόσο μπορούν να ελεγχθούν και να αντιμετωπιστούν σε σημαντικό βαθμό μέσω του προληπτικού ελέγχου (check up) και της τακτικής παρακολούθησης, η πρόληψη θεωρείται η μεγαλύτερη πρόκληση στον τομέα της υγείας.

Κρίνεται επιτακτική η ανάγκη υπενθύμισης, ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης των ατόμων στον προληπτικό έλεγχο συμμετέχοντας σε αυτόν αρχικά μέσω των βασικών προληπτικών εξετάσεων, η συχνότητα και το είδος των οποίων, καθορίζονται από την ηλικία, το φύλο, το ατομικό και κληρονομικό ιστορικό.

Η προάσπιση και η θωράκιση της υγείας αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης αλλά και του ευ ζην.

Θωμαή Γκαραβέλα, MD, MSc, Ειδικός Παθολόγος, Υπεύθυνη Εξωτερικού Παθολογικού Ιατρείου, ΙΑΣΩ Γενική Κλινική