Αυτοψηλάφηση και Καρκίνος των Όρχεων

Με αφορμή τον ερχομό του Νοεμβρίου, μήνα αφιερωμένου στον προληπτικό έλεγχο των ανδρικών παθήσεων και έχοντας αναλύσει στο έπακρο τη σημασία της πρώιμης διάγνωσης των προστατικών νοσημάτων, έφτασε η ώρα να μιλήσουμε για μία ακόμα ανδρική πάθηση.

Τα νοσήματα των όρχεων, που η μέγιστη πλειοψηφία των ανδρών τα έχει συνδέσει με το άλγος της περιοχής δεν περιορίζονται δυστυχώς στις φλεγμονές των οργάνων, γνωστές ως ορχεοεπιδιδυμίτιδες.

Τα νεοπλάσματα των όρχεων αποτελλούν το 1% του συνόλου των νεοπλασμάτων των ενηλίκων και το 5% του συνόλου των ουρολογικών νεοπλασιών. Mε τη μέγιστη επίπτωσή τους να εμφανίζεται στην 3^η και 4^η δεκαετία της ζωής δικαίως χαρακτηρίζονται ως κακοήθειες της νεαρής ηλικίας.

Η πρόγνωση στη μεγάλη πλειοψηφία των ιστολογικών τύπων θεωρείται άριστη με τα ποσοστά επιβίωσης στα πρώιμα στάδια να φθάνουν ή και να ξεπερνούν το 90%. Το γεγονός αυτό καθιστά την πρώιμη διάγνωση εξαιρετικά σημαντική.

Τι σημαίνει πρώιμη διάγνωση και πως μπορούμε να την επιτύχουμε;

Πρώιμη διάγνωση σημαίνει η ανακάλυψη της νόσου στα αρχικά της στάδια με τον όγκο περιορισμένο εντός του όρχι. Η διάγνωση ενός όγκου στον όρχι θα επικυρωθεί με το υπερηχογράφημα του οσχέου ή σε περίπτωση αμφιβολιών με τη μαγνητική τομογραφία της περιοχής.

Επειδή όμως κάθε προσπάθεια εφαρμογής πρωτοκόλλων προληπτικής ιατρικής που βασίζεται σε κοστοβόρες εξετάσεις έχει αποτύχει παταγωδώς, εμείς οι άνδρες έχουμε στα χέρια μας ένα πολύ ισχυρό όπλο στον τακτικό μας έλεγχο. Και αυτό το όπλο δεν είναι άλλο από τα ίδια μας τα χέρια….

Η σημασία της αυτοψηλάφησης

Οι όρχεις είναι όργανα που λόγω της ιδιαίτερης ανατομικής τους θέσης (εντός του οσχεϊκού σάκου και εκτός του σώματος) είναι άμεσα προσβάσιμοι στην αυτοεξέταση. Οι γυναίκες, εδώ και χρόνια έχουν κάνει ρουτίνα της αυτοεξέτασής τους την ψηλάφηση των μαστών με σκοπό την ανεύρεση ύποπτων περιοχών, οι οποίες θα οδηγήσουν σε επισκεψη στο γιατρό τους με σκοπό την έναρξη του απεικονιστικού διαγνωστικού αλγορίθμου.

Αυτή την τακτική οφείλουν να ακολουθήσουν και οι άνδρες, ιδιαιτέρως των νεότερων ηλικιών όσον αφορά τους όρχεις. Η τακτική αυτοψηλάφηση μία φορά το μήνα κατά τη διάρκεια του ντους είναι μια διαδικασία που δε θα πάρει χρόνο πάνω από δύο λεπτά και θα οδηγήσει στην αναζήτηση ιατρικής συμβουλής και τελικά θεραπείας σε ένα πολύ μεγάλο αριθμό ανδρών παγκοσμίως.

Τι ψηλαφώ; Είναι φυσιολογικό αυτό που πιάνω;

Για να αναγνωρίσεις το παθολογικό οφείλεις να ξέρεις πως είναι το φυσιολογικό, έλεγαν όλοι οι παλιοί δάσκαλοι ανατομίας. Εντός του οσχέου λοιπόν, ο άνδρας οφείλει να ψηλαφά δύο σχεδόν συμμετρικούς όρχεις (μικρές διαφορές στο μέγεθος υπέρ του ενός είναι απολύτως φυσιολογικές).

Οι όρχεις είναι ανώδυνοι στην ελαφρά πίεση (προσοχή στις υπερβολές, αναφερόμαστε σε δύο πολύ ευαίσθητους αδένες), ομοιογενείς στην υφή τους και καλύπτοναι από ένα σκληρό χιτώνα, που ονομάζεται ινώδης.

Ο,τιδήποτε διαταράσσει την ομοιογένεια αυτών των δομών οφείλει να θεωρείται ύποπτο και να μας οδηγήσει άμεσα στην αναζήτηση ιατρικής ουρολογικής συμβουλής. Σκληρίες, εξογκώματα, γρομπαλάκια, ανώμαλες επιφάνειες και επώδυνες περιοχές οφείλουν να διερευνώνται τουλάχιστον με ψηλάφηση από ουρολόγο και απεικόνιση με υπερηχογράφημα ή πιο εξειδικευμένη εξέταση κατά την κρίση του ειδικού.

Εντός του οσχέου ένας άνδρας θα ψηλαφήσει και μια σειρά από άλλες δομές. Την επιδιδυμίδα, η οποία είναι ένα ευρύτατο δίκτυο σωληνίσκων στην οπίσθια επιφάνεια του όρχι, τα αγγεία του όρχι, καθώς και τους σπερματικούς πόρους.

Αυτές οι δομές μπορεί να εμφανίζουν παθολογίες ή ανατομικές παραλλαγές που ένας άνδρας οφείλει να γνωρίζει. Ύπαρξη κιρσοκήλης (διάταση στις έσω σπερματικές φλέβες), υδροκήλης (συλλογή υγρού εντός του οσχέου) ή κύστεων της επιδιδυμίδας μπορούν εύκολα να διαγνωστούν με βάση την προσεκτική ψηλάφηση του οσχέου.

Κλείνοντας αυτόν το συνοπτικό οδηγό αυτοεξέτασης, είναι σημαντικό να τονίσουμε πως η σημασία της τακτικής αυτοψηλάφησης δεν περιορίζεται μόνο στην πρώτη φορά, αλλά βασίζεται σε μία αίσθηση που ονομάζουμε απτική μνήμη.

Οποιαδήποτε διαφορά παρατηρήσουμε στο βάθος του χρόνου πρέπει να μας οδηγήσει στην αναζήτηση της γνώμης του ειδικού. Το νόημα της αυτοεξέτασης είναι ακριβώς η κατάρριψη του μύθου: «Αυτό δε θα συμβεί σε μένα» και η ενίσχυση της αλήθειας « Έγινα καλά διότι το αντιλήφθηκα νωρίς και ζήτησα τη βοήθεια του ειδικού».

Δύο λεπτά, μία φορά το μήνα μπορούν να μας γλιτώσουν από μεγαλύτερες περιπέτειες. Ας αφήσουμε τα ταμπού στην άκρη και ας γνωρίσουμε το σώμα μας για να μπορούμε να καταλάβουμε πότε πραγματικά χρειαζόμαστε βοήθεια.

Η αυτοεξέταση μπορεί να μας σώσει. Είναι στο χέρι μας…..

Σπυρίδων Σκούφιας, Ουρολόγος, Επιμελητής, Α’ Ουρολογική Κλινική, ΙΑΣΩ Γενική Κλινική