Προλαμβάνοντας τον καρκίνο του μαστού

Τι δεν πρέπει να ξεχνάμε για τον ετήσιο έλεγχό μας και ποιες είναι οι θετικές εξελίξεις που δίνουν αισιόδοξα μηνύματα για την εξέλιξη της νόσου.

O καρκίνος μαστού είναι μία νόσος που αφορά σημαντικό αριθμό γυναικών. Στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται ότι 1 στις 9 γυναίκες θα προσβληθούν από καρκίνο μαστού κάποια στιγμή στη ζωή τους. Τα στατιστικά στοιχεία του ελληνικού Υπουργείου Υγείας αναφέρουν περί τα 4.500 νέα περιστατικά καρκίνου μαστού ανά έτος.

Οι θάνατοι από καρκίνο μαστού στη χώρα μας είναι περίπου 1.600 γυναίκες ανά έτος. Ο καρκίνος μαστού, λοιπόν, είναι ο συχνότερος τύπος καρκίνου στις γυναίκες.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ

ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΣΘΕΝΩΝ 4.500/έτος

ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ 1.600/έτος

Παρά την ανησυχητική συχνότητα εμφάνισης της νόσου θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η θνησιμότητα μειώνεται. Οι καλύτερες προοπτικές οφείλονται στις προόδους της ιατρικής στη θεραπεία, αλλά κυρίως στην έγκαιρη διάγνωση. Η πρόληψη του καρκίνου μαστού δεν γίνεται πρωτογενώς.

Δηλαδή δεν γίνεται ΠΡΙΝ την εμφάνιση καρκινικών κυττάρων. Γίνεται δευτερογενής πρόληψη. Γίνεται προσπάθεια διάγνωσης σε πρώιμο (αρχικό) στάδιο. Αναφέραμε ότι δεν υπάρχει πρωτογενής πρόληψη καρκίνου μαστού. Μπορούμε, όμως, να τροποποιήσουμε παράγοντες κινδύνου οι οποίοι ενοχοποιούνται για την εμφάνισή του.

Έχει αποδειχθεί ότι ενώ η παχυσαρκία και η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ αποτελούν παράγοντες κινδύνου, αντιθέτως η καλή διατροφή (ιδιαίτερα η πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και βιταμίνη Α), καθώς και η τακτική αερόβια σωματική άσκηση και ο αποτελεσματικός έλεγχος του σωματικού βάρους προστατεύουν από την εμφάνιση καρκίνου μαστού.

Επιβαρυντικοί παράγοντες

• Παχυσαρκία
• Αλκοόλ

Προστατευτικοί παράγοντες

• Αερόβια σωματική άσκηση
• Έλεγχος βάρους

Η δευτερογενής πρόληψη στοχεύει στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου μαστού. Όταν ο καρκίνος μαστού διαγιγνώσκεται εγκαίρως κι αντιμετωπίζεται κατάλληλα, τότε ελαττώνεται η θνησιμότητα και μπορεί να επιτευχθεί ίαση από τη νόσο.

Η δευτερογενής πρόληψη περιλαμβάνει την κλινική εξέταση του μαστού, τη μαστογραφία και άλλες απεικονιστικές εξετάσεις, καθώς και την αυτοεξέταση μαστού από τη γυναίκα. Επειδή δεν έχουν όλες οι γυναίκες την ίδια πιθανότητα (κίνδυνο) εμφάνισης της νόσου, προσπαθούμε να προσδιορίσουμε τον κίνδυνο αυτό. Το αν μία γυναίκα ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου εμφάνισης καρκίνου μαστού τροποποιεί τη συχνότητα των διαγνωστικών εξετάσεων και την ηλικία έναρξης ελέγχου του μαστού.

Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα ελάττωσης του κινδύνου σε συγκεκριμένες κατηγορίες ασθενών. Το ατομικό ιστορικό παθολογίας μαστού, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου μαστού ή/και ωοθηκών και η παρουσία μεταlλάξεων BRCA είναι παράγοντες που λαμβάνονται υπόψιν στην εκτίμηση κινδύνου εμφάνισης καρκίνου μαστού σε μία γυναίκα.

Στις γυναίκες που είναι χαμηλού κινδύνου (και αποτελούν τη μεγάλη ομάδα γυναικών που ελέγχονται) συστήνεται ετήσιος έλεγχος, ο οποίος περιλαμβάνει κλινική εξέταση και μαστογραφία.

Η ηλικία έναρξης του προληπτικού ελέγχου είναι τα 40 έτη. Μεταξύ της ηλικίας 36-40 συστήνεται να γίνει έλεγχος αναφοράς που περιλαμβάνει κλινική εξέταση και ψηφιακή μαστογραφία. Οι νεότερες γυναίκες έχουν πυκνό μαστό και αυτό δυσχεραίνει τη διάγνωση με μαστογραφία μόνο. Για τον λόγο αυτό, ο έλεγχος συμπληρώνεται με υπερηχογράφημα μαστών το οποίο ολοκληρώνει την εξέταση.

Η προσεκτική και τακτική παρακολούθηση των γυναικών έχει σαν αποτέλεσμα την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου μαστού. Δηλαδή οι ασθενείς θα διαγνωστούν σε πρώιμο στάδιο. Αυτό σημαίνει περισσότερες θεραπευτικές επιλογές στην αντιμετώπιση του καρκίνου μαστού και μειωμένη θνησιμότητα από τη νόσο.

Σάββας Ευκαρπίδης, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, Επιμελητής Α’ Κλινικής Μαστού, Κέντρο Μαστού ΙΑΣΩ