Επεμβατικός (θεραπευτικός) καθετηριασμός καρδιάς σε παιδιά με συγγενή καρδιοπάθεια

Η ανάπτυξη την τελευταία δεκαπενταετία των διαφόρων μεθόδων θεραπευτικού καθετηριασμού καρδιάς έχει προκαλέσει επανάσταση στην παιδοκαρδιολογία γιατί επιτρέπει τη μη χειρουργική θεραπεία ενός σημαντικού αριθμού παιδιών με συγγενή καρδιοπάθεια στο Αιμοδυναμικό Εργαστήριο από τον επεμβατικό παιδίατρο καρδιολόγο. Τα πλεονεκτήματα του θεραπευτικού καρδιακού καθετηριασμού είναι σημαντικά. Με τη μέθοδο αυτή αποφεύγονται οι κίνδυνοι και ο πόνος της χειρουργικής επέμβασης, που συχνά είναι εγχείρηση ανοικτής καρδιάς. Περιορίζεται στο ελάχιστο ο χρόνος παραμονής του αρρώστου στο νοσοκομείο (πηγαίνει σπίτι του ελεύθερος για κάθε δραστηριότητα, την επόμενη ημέρα του καθετηριασμού) και δεν υπάρχει χειρουργική ουλή, που είναι δυσάρεστη ψυχολογικά για τον άρρωστο και την οικογένεια.

Ο επεμβατικός καθετηριασμός καρδιάς διακρίνεται σε 5 τύπους επεμβάσεων:  α) κολπική διαφραγματοστομία με μπαλόνι, β) αγγειοπλαστική ή βαλβιδοπλαστική με μπαλόνι, γ) τοποθέτηση stents 4) απόφραξη ή σύγκλειση με μικροσυσκευή και 5) διαφλεβική εμφύτευση πνευμονικής βαλβίδων προσαρμοσμένων σε ειδικά stents.

Κολπική διαφραγματοστομία με μπαλόνι: Η επέμβαση αυτή αποσκοπεί στη διεύρυνση του ωοειδούς τρήματος υποξαιμικών νεογνών με μετάθεση των μεγάλων αρτηριών και γίνεται με τη χρησιμοποίηση καθετήρα, που καταλήγει σε ένα μικρό μπαλόνι (καθετήρας Rashkind).  

Αγγειοπλαστική ή Βαλβιδοπλαστική με μπαλόνι: Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη διάνοιξη στενώσεων των βαλβίδων της καρδιάς (π.χ. στένωση της πνευμονικής ή αορτικής βαλβίδας ) ή στενώσεων των μεγάλων αγγείων (π.χ. στένωση του ισθμού της αορτής). Η τεχνική της αγγειοπλαστικής ή βαλβιδοπλαστικής με μπαλόνι είναι σχετικά απλή. Μετά την εκτίμηση της σοβαρότητας της στένωσης, με καθετηριασμό καρδιάς, ένας ειδικός καθετήρας που καταλήγει σε μπαλόνι προωθείται με τη βοήθεια οθόνης ειδικής τηλεόρασης μέσα από τη μηριαία φλέβα ή αρτηρία (όπως και στο διαγνωστικό καθετηριασμό) στην καρδιά και τοποθετείται έτσι ώστε το μπαλόνι να ευρίσκεται μέσα στη στένωση. Στη συνέχεια, φουσκώνεται το μπαλόνι με αραιωμένη χρωστική ουσία μέχρι να εξαφανισθεί η εντομή, που προκαλείται σ’ αυτό από τη στένωση.

Τοποθέτηση stents: Οι  μεταλλικές ενδοπροσθέσεις (stents) που τοποθετούνται πάνω στο μπαλόνι-καθετήρα της αγγειοπλαστικής, χρησιμοποιούνται  για  την αντιμετώπιση  ασθενών με περιφερική στένωση της πνευμονικής αρτηρίας ή στένωση του ισθμού της αορτής. Οι ενδοπροσθέσεις αυτές εκπτύσσονται με τη διαστολή του μπαλονιού και πρακτικά εξαφανίζουν τη στένωση. Επίσης, φαίνεται ότι ελαττώνουν σημαντικά τη συχνότητα επαναστένωσης που παρατηρείται με την απλή αγγειοπλαστική.

Σύγκλειση με μικροσυσκευή: Στη μέθοδο αυτή χρησιμοποιούνται ειδικοί καθετήρες, με τη βοήθεια των οποίων μεταλλικές μικροκατασκευές (μικροσυσκευές), καλυμμένες με ειδικό πλαστικό υλικό (π.χ. διπλές ομπρέλες, μικροσπειράματα), μεταφέρονται μέσα στην καρδιά από τα μηριαία αγγεία. Εκεί με κατάλληλους χειρισμούς, τοποθετούνται από τη μία και την άλλη πλευρά μίας επικοινωνίας (“τρύπα της καρδιάς’’), όπως ο ανοικτός Βοτάλειος πόρος, η μεσοκολπική επικοινωνία και η μεσοκοιλιακή επικοινωνία, με σκοπό την σύγκλεισή της  

Διαφλεβική εμφύτευση πνευμονικής βαλβίδας προσαρμοσμένης σε ειδικά stents: H τεχνική αυτή χρησιμοποιείται συνήθως σε ασθενείς με μετεγχειρητική τετραλογία Fallot και ανεπάρκεια της πνευμονικής βαλβίδας για την αντιμετώπιση της οποίας έχει τοποθετηθεί σωληνωτό βαλβιδοφόρο ομοιομόσχευμα μεταξύ της δεξιάς κοιλίας και πνευμονικής αρτηρίας, Τα ομοιομοσχεύματα αυτά μετά ορισμένα χρόνια δυσλειτουργούν (ανεπάρκεια της βαλβίδας, στένωση) και μέχρι πρόσφατα έπρεπε να αντικατασταθούν με καινούργια καρδιοχειρουργική επέμβαση. Με την διαδερμική τοποθέτηση πνευμονικής βαλβίδας αποφεύγονται οι επανειλημμένες εγχειρήσεις κατά την διάρκεια της ζωής των  ασθενών  και διατηρείται η επανέρχεται στο φυσιολογικό η λειτουργία της δεξιάς κοιλίας, που συνήθως επιβαρύνεται σημαντικά στις περιπτώσεις αυτές.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι όλες οι τεχνικές του επεμβατικού καθετηριασμού συγγενών καρδιοπάθειων, ακόμη και πιο πολύπλοκες, διενεργούνται στο παιδοκαρδιολογικό τμήμα του ΙΑΣΩ Παίδων με αποτελέσματα παρόμοια με εκείνα των μεγάλων κέντρων του εξωτερικού. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να αναφερθεί ότι το ΙΑΣΩ Παίδων διαθέτει παιδοκαρδιοχειρουγικό τμήμαυψηλού επιπέδου με δυνατότητα άμεσης επέμβασης σε περίπτωση πιθανών επιπλοκών κατά την διάρκεια επεμβατικού καθετηριασμού.