Το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα (EUS) στην κλινική πράξη

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για μία δυναμικά εξελισσόμενη ενδοσκοπική - απεικονιστική μέθοδο, η οποία παρουσιάζει διαγνωστικό και θεραπευτικό ενδιαφέρον.

Το Ενδοσκοπικό Υπερηχογράφημα (EUS) αποτελεί μία από τις σημαντικότερες εξελίξεις στον τομέα της ενδοσκόπησης του πεπτικού σωλήνα τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Εισήχθη στην κλινική πράξη στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και, έπειτα από μια αρχική περίοδο αμφισβήτησης, κατέληξε να διαδραματίζει πρωταρχικό ρόλο στη διερεύνηση διαφόρων παθήσεων, κακοηθών ή μη, του πεπτικού σωλήνα. Παρέχει πολύτιμες πληροφορίες, που αφορούν όχι μόνο στον βλεννογόνο, αλλά και σε βαθύτερα στρώματα του τοιχώματος του οισοφάγου, στομάχου, δωδεκαδακτύλου και ορθού, καθώς και του μεσοθωρακίου, του ήπατος, των χοληφόρων, της χοληδόχου κύστεως και του παγκρέατος.

Ο συνδυασμός ενδοσκόπησης και υπερηχογραφήματος, που επιτυγχάνεται με την εισαγωγή του ηχοβολέα μέσω του ενδοσκοπίου και την άμεση επαφή του με το τοίχωμα του γαστρεντερικού συστήματος, έχει σαν αποτέλεσμα τη λεπτομερή και με ακρίβεια απεικόνιση της επέκτασης και του βάθους διήθησής του από νεοπλάσματα.

Το γεγονός αυτό καθιστά το EUS βασική απεικονιστική μέθοδο για τη σταδιοποίηση του καρκίνου του οισοφάγου, του στομάχου και του ορθού, που είναι απαραίτητη για την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας, καθώς και για τη διάγνωση και τη διερεύνηση υποβλεννογονίων βλαβών του ανώτερου πεπτικού συστήματος και του ορθού. Ταυτόχρονα, η υψηλή ευαισθησία (έως και άνω του 90%) του EUS για τη διάγνωση καλοηθών και κακοηθών νόσων των χοληφόρων και του παγκρέατος, σε σχέση με τις υπόλοιπες διαθέσιμες απεικονιστικές μεθόδους, ειδικότερα σε περιπτώσεις βλαβών μεγέθους μικρότερου των δύο εκατοστών, όπου η ευαισθησία του συμβατικού υπερηχογραφήματος και της Υπολογιστικής Tομογραφίας (CT) είναι μικρότερη του 30%, το καθιστά πολύτιμο εργαλείο για την ακριβή διάγνωση νοσημάτων των οργάνων αυτών. Η χρήση του EUS για τη λήψη βιοψιών από λεμφαδένες του μεσοθωρακίου και της κοιλιακής χώρας, καθώς και από μάζες του παγκρέατος, των οποίων η φύση δεν μπορεί να διευκρινιστεί με άλλες απεικονιστικές μεθόδους, όπως η Αξονική (CT) και η Μαγνητική Τομογραφία (MRI), καθώς και τη διαγνωστική και θεραπευτική παροχέτευση κυστικών βλαβών του παγκρέατος, το καθιστά μια ασφαλή -και με σημαντική ακρίβεια διαγνωστική και θεραπευτική- ενδοσκοπική μέθοδο στην κλινική πράξη.

Τα τελευταία χρόνια, με την εξέλιξη των οργάνων (electronic radial και linear) και των scanners και την εισαγωγή των κατευθυνόμενων διά του EUS για τη λήψη διά λεπτής βελόνης κυτταρικού (FNA) ή ιστοτεμαχίων για ιστολογική εξέταση (FNB), καθώς και της εισαγωγής μέσω του EUS καθετήρων και μεταλλικών ενδοπροσθέσεων (stents) παροχέτευσης, ο ρόλος του EUS έχει επεκταθεί και στον επεμβατικό τομέα, πέραν του διαγνωστικού.

Συνοπτικά, οι κυριότερες ενδείξεις του Ενδοσκοπικού Υπερηχογραφήματος είναι οι εξής:

Μελέτη και σταδιοποίηση του καρκίνου οισοφάγου, στομάχου και ορθού/πρωκτού.
Διαφορική διάγνωση υποβλεννογονίων όγκων πεπτικού σωλήνα και λήψη FNA/ FNB από αυτούς, στις περιπτώσεις που αυτή ενδείκνυται.
Μελέτη συμπαγών βλαβών του παγκρεατικού παρεγχύματος και λήψη FNA/FNB από αυτές.
Διαγνωστική και θεραπευτική παροχέτευση ψευδοκύστεων και κυστικών βλαβών παγκρέατος.
Διάγνωση και μελέτη αποστημάτων και συριγγίων ορθού-πρωκτού για τον καθορισμό της χειρουργικής θεραπείας.
Λήψη κατευθυνόμενων διά του EUS βιοψιών από λεμφαδένες μεσοθωρακίου και κοιλιακής χώρας για τη διερεύνηση της φύσης τους.
Διάγνωση δυσδιάγνωστων με το απλό υπερηχογράφημα κοιλίας ή τη CT, καλοηθών (π.χ. μικρολιθίαση) και κακοηθών βλαβών των χοληφόρων (όπως το χολαγγειοκαρκίνωμα).
Μελέτη Πυλαίας Υπέρτασης και διάγνωση αρχόμενων κιρσών οισοφάγου, έκτοπων κιρσών και ανάπτυξης παράπλευρης κυκλοφορίας.
Θεραπεία του χρόνιου πόνου σε ασθενείς με κακοήθη νοσήματα (π.χ. καρκίνο παγκρέατος), με νευρόλυση του κοιλιακού πλέγματος.
Ενδο-ογκική τοποθέτηση χημειοθεραπευτικών και άλλων παραγόντων για την τοπική αντιμετώπιση κακοηθών όγκων.
Καυτηριασμός νεοπλασμάτων με τοπική εφαρμογή ραδιοκυμάτων (RF) με χρήση ειδικών καθετήρων, υπό την καθοδήγηση του ενδοσκοπικού υπερηχογραφήματος.

Τα πολύ χαμηλά ποσοστά επιπλοκών του ΕUS, όπως η διάτρηση, η αιμορραγία και η λοίμωξη (κυρίως στην περίπτωση της παροχέτευσης κυστικών βλαβών παγκρέατος), υποδηλώνουν τον υψηλό βαθμό ασφάλειας της μεθόδου αυτής για τους ασθενείς.

Το διαγνωστικό και επεμβατικό ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα πραγματοποιείται εντελώς ανώδυνα, υπό τη χορήγηση ενδοφλέβιας καταστολής και παρακολούθηση από αναισθησιολόγο. Επιπλέον, με τη χρήση της ελαστογραφίας, η οποία είναι μία μέθοδος χρωματικής απεικόνισης της ελαστικότητας των ιστών, που προσθέτει επιπλέον πληροφορίες στη μελέτη των συμπαγών βλαβών, επιτρέπεται η καλύτερη στοχοποίηση της λήψης FNA/FNB από ύποπτες εστιακές βλάβες των οργάνων του πεπτικού συστήματος.

Συμπερασματικά, το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα αποτελεί μια σχετικά νέα και διαρκώς εξελισσόμενη διαγνωστική και θεραπευτική απεικονιστική μέθοδο, με υψηλή ακρίβεια και ασφάλεια, που κατέχει σημαντική θέση στην καθημερινή κλινική πράξη και εκτελείται εντελώς ανώδυνα με χορήγηση καταστολής από αναισθησιολόγο, με τη χρήση εξοπλισμού τελευταίας τεχνολογίας, σύμφωνα με όλες τις σύγχρονες προδιαγραφές στην Ενδοσκοπική Μονάδα του ΙΑΣΩ Γενική Κλινική.

To EUS είναι μια ασφαλής εξέταση υψηλής ακρίβειας για τη διάγνωση, μελέτη και τον καθορισμό της θεραπευτικής αντιμετώπισης σοβαρών παθήσεων του πεπτικού συστήματος.

«ΤΟ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΟ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ (EUS) ΔΙΑΔΡΑΜΑΤΙΖΕΙ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟ ΡΟΛΟ ΣΤΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ, ΚΑΚΟΗΘΩΝ Ή ΜΗ, ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΩΛΗΝΑ»