Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια: πώς αντιμετωπίζονται!

Κάθε χρόνο ,την 29^η Οκτώβρη διεξάγεται παγκόσμια εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού για την πρόληψη και αντιμετώπιση των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων (ΑΕΕ). Αποτελεί δυστυχώς στον δυτικό κόσμο τη δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου και την πρώτη αιτία μόνιμης αναπηρίας σε ενήλικες άνω των 50 ετών. Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων και η άμεση αντιμετώπιση του αποτελούν σημαντικά βήματα για την καλύτερη δυνατή αποκατάσταση του ασθενούς. Η αντιμετώπιση του εγκεφαλικού είναι επείγουσα κατάσταση και στην περίπτωση αυτή κάθε λεπτό μετράει.

Τι είναι το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο

Ο ορισμός του ΑΕΕ είναι η αιφνίδια διαταραχή της αιμάτωσης του εγκεφάλου που οδηγεί σε κάποια συγκεκριμένη νευρολογική συμπτωματολογία ανάλογα με το σημείο του εγκεφαλικού ιστού που προσβάλλεται. Τα εγκεφαλικά χωρίζονται σε 2 μεγάλες κατηγορίες: τα ισχαιμικά, οπού έχουμε απόφραξη μίας αρτηρίας του εγκεφάλου και μειωμένη οξυγόνωση της αντίστοιχης εγκεφαλικής περιοχής και τα αιμορραγικά όπου έχουμε ρήξη αρτηρίας και πιεστικά φαινόμενα από το αίμα που διαχέεται μέσα στον εγκέφαλο.

Και στις δυο περιπτώσεις ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει ποικίλη νευρολογική συμπτωματολογία που αφορά τον λόγο, την όραση, την κινητικότητα και την αισθητικότητα του. Συνήθως τα αιμορραγικά επεισόδια συνοδεύονται με έντονη κεφαλαλγία και εμέτους. Αν η αιμορραγία είναι μεγάλη ο ασθενής μπορεί και να χάσει αμέσως τις αισθήσεις του (κωματώδης κατάσταση) με κίνδυνο φυσικά για την ζωή του.

Ποιοι παράγοντες προδιαθέτουν για αγγειακό εγκεφαλικό

Σε γενικές γραμμές οι παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες να πάθει κάποιος ένα ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο χωρίζονται σε μη τροποποιήσιμους και τροποποιήσιμους.

Μη τροποποιήσιμοι είναι η ηλικία, η κληρονομικότητα και το φύλο (είναι πιο συχνό σε άνδρες).

Τροποποιήσιμοι παράγοντες είναι το κάπνισμα, η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η καρδιακή νόσος (αρρυθμίες, πρόσφατο έμφραγμα, κολπική μαρμαρυγή, βαλβιδοπάθεια, ανοικτό ωοειδές τρήμα), η δυσλιπιδαιμία, η χρήση αλκοόλ, η χρήση τοξικών ουσιών, οι διαταραχές της πήξης του αίματος, η παχυσαρκία και η νόσος των μεγάλων αγγείων (στένωση ή διαχωρισμός καρωτίδας, αυτοάνοσες αρτηριίτιδες). Οι πιθανότητες για νέο εγκεφαλικό αυξάνονται βεβαίως σε ασθενή που ήδη έχει περάσει κάποιο επεισόδιο.

Στην περίπτωση των αιμορραγικών επεισοδίων οι κύριοι παράγοντες κινδύνου είναι η υπέρταση, οι διαταραχές πήξης αίματος και η λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων, ο τραυματισμός στο κεφάλι, οι δυσπλασίες και τα ανευρύσματα των αγγείων του εγκεφάλου.

Πολλές φορές τα συμπτώματα των ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων μπορεί να κρατάνε για λεπτά έως ώρες και να παρέρχονται χωρίς θεραπεία. Αυτά τα επεισόδια τα χαρακτηρίζουμε ως «παροδικά» ισχαιμικά εγκεφαλικά. Αποτελούν όμως ένα σημάδι προειδοποίησης που δεν πρέπει να αγνοείται από τον ασθενή καθώς έχει φανεί ότι στο 1/3 των περιπτώσεων θα παρουσιαστεί ένα μόνιμο επεισόδιο αργότερα.

Πώς αντιμετωπίζεται το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο

Τα 2 βασικότερα βήματα που πρέπει να γίνουν άμεσα σε υποψία εγκεφαλικού επεισοδίου είναι ο ασθενής να εξεταστεί από ειδικό Νευρολόγο και να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα απεικονιστική εξέταση εγκεφάλου (αξονική ή/και μαγνητική) ώστε να διαχωρίσουμε με βεβαιότητα αν πρόκειται για ισχαιμικό ή αιμορραγικό επεισόδιο. Αν είναι αιμορραγικό, πιθανότατα ο ασθενής να παραπεμφθεί σε Νευροχειρουργό.

Σε περίπτωση ισχαιμικού επεισοδίου και αναλόγως της έκτασης της βλάβης και του αγγείου που έχει αποφραχθεί ο ειδικός Νευρολόγος αποφασίζει εκείνη την ώρα αν δύναται ο ασθενής να υποβληθεί σε ειδική ενδοφλέβια αγωγή λύσης του θρόμβου (θρομβόλυση) ή αν θα μπορούσε ο ασθενής να υποβληθεί σε μηχανική θρομβεκτομή σε ειδική μονάδα με επεμβατικό ακτινολόγο. Οι παρεμβάσεις αυτές σκοπό έχουν να μειώσουν σημαντικά την πιθανότητα ο ασθενής να πεθάνει από το ισχαιμικό αλλά και να βελτιώσουν σε σημαντικό βαθμό το νευρολογικό έλλειμμα από το ισχαιμικό. Είναι όμως παρεμβάσεις που μπορεί να έχουν εξίσου σημαντικές παρενέργειες, γίνονται μόνο παρουσία ειδικού Νευρολόγου και σε οργανωμένα για τον σκοπό αυτό Νοσοκομεία που να έχουν δυνατότητα για απεικονιστικές εξετάσεις, Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, Νευρολόγο, Νευροχειρουργό και κυρίως δυνατότητα για άμεση αντιμετώπιση μέσα στις πρώτες ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων.

Στις περιπτώσεις που δεν χρειάζεται ή δεν θα προκύψει κάποιο όφελος για τον ασθενή από τις παραπάνω παρεμβάσεις ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο για όσες μέρες χρειαστεί ώστε να σταθεροποιηθεί η κατάσταση του, να προσδιοριστεί με ειδικές εξετάσεις το αίτιο που προκάλεσε το εγκεφαλικό και να ξεκινήσει η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή που σκοπό έχει την πρόληψη ενός μελλοντικού επόμενου επεισοδίου. Στις περιπτώσεις αυτές σημαντικό ρόλο για την όσο το δυνατόν καλύτερη βελτίωση της λειτουργικότητας του ασθενή έχει η άμεση έναρξη κατάλληλης φυσικοθεραπείας ή και λογοθεραπείας/εργοθεραπείας.

Μία επίσκεψη στο Νευρολόγο μπορεί να σας λύσει οποιοδήποτε προβληματισμό και να σας βοηθήσει να μειώσετε την πιθανότητα που υπάρχει να υποστείτε στο μέλλον ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Η πρόληψη σώζει ζωές!