Η ελάχιστα επεμβατική παιδοχειρουργική

Χρήστος Σαλάκος
Παιδοχειρουργός-Παιδοουρολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής ΕΚΠΑ, Praticien Hospitalier
των Νοσοκομείων της Γαλλίας, Διευθυντής Παιδοχειρουργικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων

Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, οι λαπαροσκοπικές επεμβάσεις με μικρές τομές κερδίζουν έδαφος, προσφέροντας μια σειρά από αναμφισβήτητα πλεονεκτήματα έναντι της κλασικής χειρουργικής.

H ιδέα της ελάχιστης επέμβασης στο ανθρώπινο σώμα είναι γνωστή από τους χρόνους του Ιπποκράτη. Στην κλασική χειρουργική, ο χειρουργός ανοίγει το ανθρώπινο σώμα και έρχεται σε άμεση οπτική και απτική επαφή με το πρόβλημα που καλείται να θεραπεύσει, προκαλεί όμως μεγαλύτερες χειρουργικές τομές. Οι μεγάλες χειρουργικές τομές έχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών (λοιμώξεις, διάσπαση του τραύματος, μετεγχειρητικές κήλες) και είναι πολύ επώδυνες, αυξάνοντας τις ανάγκες αναλγητικών φαρμάκων. Δημιουργούν επίσης μεγάλες ουλές, οι οποίες εκτός από ακαλαίσθητες μπορεί να γίνουν υπερτροφικές και επώδυνες.

Είναι προφανής, λοιπόν, η ανάγκη για τον χειρουργό και τους ασθενείς να θεραπεύσει το πρόβλημα με την ελάχιστη δυνατή παρέμβαση και βλάβη στο ανθρώπινο σώμα, ακολουθώντας το ιπποκράτειο πρότυπο «ωφελέειν ή μη βλάπτειν». Η ανάγκη αυτή οδήγησε στη ραγδαία ανάπτυξη και εξέλιξη της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής, πρώτα στους ενήλικες για διαγνωστικούς σκοπούς και στη συνέχεια και στα παιδιά. Στη λαπαροσκοπική ή ενδοσκοπική ή χειρουργική της «κλειδαρότρυπας», όπως αποκαλείται, ο χειρουργός χρησιμοποιεί μικρές τομές για να εντοπίσει το πρόβλημα μέσα στο ανθρώπινο σώμα, με τη βοήθεια ενός ειδικού εξαρτήματος που ονομά- ζεται οπτική, συνδέεται με μία κάμερα και χειρουργεί με τη βοήθεια ειδικών εργαλείων, αντίστοιχων με αυτά που θα χρησιμοποιούσε στην ανάλογη ανοικτή επέμβαση. Η όλη διαδικασία προβάλλεται σε μια οθόνη και καταγράφεται σε βίντεο.  Η αλματώδης τεχνολογική εξέλιξη των τελευταίων ετών επιτρέπει στους παιδοχειρουργούς να πραγματοποιούν λαπαροσκοπικές επεμβάσεις σε όλο το ηλικιακό φάσμα της παιδικής ηλικίας, από τα νεογνά μέχρι τους εφήβους.

Τα πλεονεκτήματα των λαπαροσκοπικών επεμβάσεων στα παιδιά, όπως και στους ενήλικες, είναι πολλά:

• Οι μικρές τομές είναι λιγότερο επώδυνες, περισσότερο καλαίσθητες κι έχουν μικρότερο κίνδυνο επιπλοκών.
• Ελαττώνουν την απώλεια θερμότητας και ύδατος και τον κίνδυνο δημιουργίας συμφύσεων του εντέρου. Επίσης, περιορίζουν την απώλεια της κυτταρικής ανοσίας και τις επιπτώσεις του χειρουργικού στρες.
• Μειώνουν την ανάγκη χρήσης οπιοειδών αναλγητικών ουσιών.
• Επιτρέπουν την ταχύτερη κινητοποίηση των μικρών ασθενών.
• Ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο παραμόρφωσης του σώματος (σκολίωση) που παρατηρείται με τις θωρακοτομές.
• Μειώνεται ο χρόνος νοσηλείας και ανάρρωσης, καθώς και οι περιορισμοί στην κινητοποίηση και την πλήρη δραστηριότητα και παρέχεται στους γονείς η δυνατότητα να επιστρέψουν ταχύτερα στην εργασία τους.
• Υπάρχει η δυνατότητα να πραγματοποιηθούν συγχρόνως περισσότερες από μία χειρουργικές επεμβάσεις, χωρίς να χρειάζεται δεύτερη τομή ή μία μεγαλύτερη.
• Η βιντεο-υποβοήθηση παρέχει καλύτερη λεπτομερή απεικόνιση των ανατομικών

στοιχείων.

Στο ΙΑΣΩ Παίδων υπάρχει ο κατάλληλος, πλέον σύγχρονος εξοπλισμός για την ασφαλή πραγματοποίηση επεμβάσεων ελάχιστα επεμβατικής παιδοχειρουργικής. Αυτός ο εξοπλισμός ανανεώνεται διαρκώς με μηχανήματα και εργαλεία τελευταίας τεχνολογίας και προσαρμόζεται στις ανάγκες των μικρότερων ηλικιακών ομάδων. Η ομάδα μας έχει μακροχρόνια εμπειρία στην Ελλάδα και το εξωτερικό στις επεμβάσεις αυτές, που ξεκινάει από τη δεκαετία του ’90 στη Γαλλία. Επίσης, υπάρχει κατάλληλη αναισθησιολογική κάλυψη για την ασφαλή πραγματοποίησή τους.

Βέβαια, όλοι οι μικροί ασθενείς και όλες οι χειρουργικές παθήσεις δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν λαπαροσκοπικά και θα πρέπει να υπάρχει συζήτηση με τον θεράποντα χειρουργό για τη δυνατότητα και τις ενδείξεις αυτών των επεμβάσεων.

Πρωταρχικής σημασίας είναι η ασφάλεια των μικρών ασθενών και η σωστή και απαρέγκλιτη τήρηση των χειρουργικών ενδείξεων.

Η πολυετής εμπειρία μας και ο άρτιος εξοπλισμός του ΙΑΣΩ Παίδων μας επιτρέπουν να πραγματοποιούμε λαπαροσκοπικές και ενδοσκοπικές επεμβάσεις:

Πεπτικού συστήματος

➔ Ερευνητική λαπαροσκόπηση για υποτροπιάζοντα κοιλιακά άλγη και λύση μετεγχειρητικών συμφύσεων.

➔ Βιοψία, σταδιοποίηση όγκων.

➔ Πυλωρική στένωση.

➔ Λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή.

➔ Αφαίρεση επιπλοϊκών κύστεων.

➔ Λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή για χολολιθίαση.

➔ Διερεύνηση εξω-ηπατικών χοληφόρων επί υποψίας ατρησίας.

➔ Βιοψία ήπατος.

➔ Μερική ή ολική σπληνεκτομή.

➔ Ανάταξη εγκολεασμού.

➔ Συγγενείς διαφραγματοκήλες.

➔ Επινεφριδεκτομές.

➔ Λαπαροσκοπικές θολοπλαστικές για γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

➔ Μυοτομή του οισοφάγου για αχαλασία.

➔ Λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενες επεμβάσεις για ατρησία ορθού, συγγενές μεγάκολο, ορθοπρωκτικές ανωμαλίες, εντερεκτομές λεπτού εντέρου και κολεκτομές.

➔ Διαστολές οισοφάγου.

➔ Ενδοσκοπική τοποθέτηση γαστροστομίας σίτισης.

➔ Αντιμετώπιση της κύστης του κόκκυγος με ενδοσκόπηση και χρήση ακτίνων Laser.

Θωρακοσκοπικές επεμβάσεις

➔ Λοβεκτομές και τμηματεκτομές για συγγενείς ανωμαλίες του πνευμονικού παρεγχύματος, όπως το πνευμονικό απόλυμα και η συγγενής αδενοματοειδής δυσπλασία.

➔ Βιοψίες πνευμονικού παρεγχύματος και μεσοθωρακίου.

➔ Αφαίρεση πνευμονικών μεταστάσεων.

➔ Βιοψία ή αφαίρεση θύμου αδένα.

➔ Εχινόκοκκος κύστη πνεύμονα.

➔ Βρογχογενείς και εντερογενείς κύστεις.

➔ Εμπύημα θώρακος.

➔ Πνευμοθώρακας.

➔ Συγγενείς διαφραγματοκήλες.

Επεμβάσεις του ουροποιογεννητικού συστήματος

➔ Ερευνητικές ενδοσκοπήσεις των έσω γεννητικών οργάνων σε ασθενείς με διαταραχές της διαφοροποίησης του φύλου.

➔ Εκτομές κύστεων της ωοθήκης και ανάταξη συστροφής εξαρτημάτων.

➔ Διόρθωση ενδοκοιλιακής κρυψορχίας.

➔ Διόρθωση κιρσοκήλης.

➔ Λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενες νεφρεκτομές και ημινεφρεκτομές.

➔ Αφαίρεση κύστεων του νεφρικού παρεγχύματος.

➔ Λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενη πυελοπλαστική για στένωση πυελο-ουρητηρικής συμβολής.

➔ Ενδοσκοπική διόρθωση κυστεο-ουρητηρικής παλινδρόμησης.

➔ Εκτομή βαλβίδων οπίσθιας ουρήθρας και σχάση ουρητηροκηλών.

➔ Διεκβολή ουρητηρικών καθετήρων double pig tail.

➔ Ενδοσκοπική αντιμετώπιση της νεφρολιθίασης, με τις πιο εξελιγμένες τεχνολογικά μεθόδους και τη χρήση ακτίνων Laser.

Είναι προφανές ότι, με την πρόοδο της τεχνολογίας, η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική κερδίζει διαρκώς έδαφος στην παιδοχειρουργική και διευρύνονται τα ηλικιακά όρια και οι ενδείξεις των επεμβάσεων που μπορούν να πραγματοποιηθούν. Στο ΙΑΣΩ Παίδων, η προσπάθεια εκτέλεσης ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής είναι διαρκής. Ο εξοπλισμός τελευταίας τεχνολογίας και η πολυετής εμπειρία μάς καθιστούν πρωτοπόρους σε αυτόν τον τομέα, με πολλές από αυτές τις επεμβάσεις να έχουν πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά στην κλινική μας σε νεογνά και βρέφη (λαπαροσκοπική θολοπλαστική, χολοκυστεκτομή, λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενη πυελοπλαστική). Η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική αποτελεί προτεραιότητα, όπου αυτό είναι εφικτό, γι’ αυτό πάντα συζητείται με τους γονείς το ενδεχόμενο αυτής της προσπέλασης, με γνώμονα την ταχύτερη ανάρρωση των μικρών ασθενών με τη λιγότερη δυνατή παραμονή στο νοσοκομείο και τη μικρότερη επίδραση στη φυσική τους δραστηριότητα, με αυστηρή πάντα τήρηση των ενδείξεων της χειρουργικής και των κανόνων ασφαλούς εκτέλεσης των επεμβάσεων.