28η Ιουλίου - Παγκόσμια Ημέρα Ηπατίτιδας

Νικόλαος Ανυφαντής
Γαστρεντερολόγος – Ηπατολόγος
Διευθυντής Β’ Γαστρεντερολογικής – Ηπατολογικής Κλινικής ΙΑΣΩ Γενική Κλινική

O στόχος της συγκεκριμένης ημέρας είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού για τις ιογενείς ηπατίτιδες, η ενημέρωση για τους τρόπους μετάδοσης, πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας των ατόμων που έχουν προσβληθεί, αλλά και η ευαισθητοποίηση των αρμόδιων φορέων για την υλοποίηση δράσεων που θα οδηγήσουν στην εξάλειψη των σοβαρών αυτών λοιμώξεων.

Η χρόνια ιογενής ηπατίτιδα εξακολουθεί να μαστίζει εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη και να αποτελεί τεράστιο πρόβλημα δημόσιας υγείας.

Οφείλεται σε δύο διαφορετικούς ιούς: τον ιό της ηπατίτιδας Β (HBV) και τον ιό της ηπατίτιδας C (HCV).

Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι 200.000 άνθρωποι είναι φορείς της ηπατίτιδας Β.

Όσον αφορά στην ηπατίτιδα C εκτιμάται ότι περισσότερα από 100.000 άτομα πάσχουν στη χώρα μας, εκ των οποίων 75.000 δεν το γνωρίζουν.

Οι κύριες επιπτώσεις στη δημόσια υγεία είναι η αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα των ασθενών από την ηπατική νόσο και η διασπορά των ιών αυτών στο κοινωνικό τους περιβάλλον.

Είναι γνωστό ότι σημαντικό ποσοστό των ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα B ή C καταλήγουν από επιπλοκές της χρόνια λοίμωξης, όπως κίρρωση του ήπατος, ηπατοκυτταρικό καρκίνο (HCC), ηπατική ανεπάρκεια και θάνατο, εφόσον δεν τεθούν σε παρακολούθηση και δεν λάβουν ειδική αντιϊκή αγωγή.

Ο ιός της ηπατίτιδας Β μεταδίδεται:

με σεξουαλική επαφή, χωρίς χρήση προφυλακτικού, με άτομο που έχει μολυνθεί με τον ιό
με την κοινή χρήση συριγγών ή άλλων εργαλείων για την προετοιμασία υλικού για τη χρήση ενδοφλεβίων ναρκωτικών
από μολυσμένη μητέρα σε παιδί κατά τον τοκετό (κάθετη μετάδοση)
με την κοινή χρήση προσωπικών αντικειμένων (ξυραφάκια, οδοντόβουρτσα, νυχοκόπτες)
χρήση ενδοφλεβίων ναρκωτικών
με τρύπημα με μολυσμένη βελόνα ή αιχμηρό αντικείμενο (π.χ. συνήθης τρόπος μετάδοσης σε προσωπικό νοσοκομείου ή κατά την εκτέλεση τατουάζ)
με μεταγγίσεις αίματος ή παραγώγων του (εξαιρετικά σπάνια πια λόγω του συστηματικού ελέγχου στις αιμοδοσίες)

Ο ιός της ηπατίτιδας Β δεν μεταδίδεται με:

νερό, τροφή
σκεύη μαγειρικά ή εστιάσεως
τουαλέτες
την κοινωνική επαφή (χειραψία, αγκαλιά, φιλί, βήχας, φτέρνισμα)

Άτομα που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για ηπατίτιδα Β, είναι:

τα άτομα που έχουν σεξουαλική επαφή με πάσχοντες
ομοφυλόφιλοι άνδρες
όσοι έχουν πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους ή έχουν άλλο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα
νεογνά μολυσμένων μητέρων
χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών
επαγγελματίες υγείας
ασθενείς σε μονάδες τεχνητού νεφρού
μέλη οικογένειας χρόνιων πασχόντων από ηπατίτιδα Β που δεν έχουν εμβολιαστεί

Αν ανήκετε στα άτομα που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο, ρωτήστε τον ιατρό σας σχετικά με το εμβόλιο για την ηπατίτιδα Β.

Ο ιός της ηπατίτιδας C μεταδίδεται κυρίως με την παρεντερική επαφή και σπανιότερα με τη σεξουαλική επαφή ή κάθετη μετάδοση από μητέρα σε παιδί. Ο ιός της ηπατίτιδας C μεταδίδεται κυρίως εάν έρθετε σε επαφή με μολυσμένο αίμα. Μπορεί κάποιοι να έχουν μολυνθεί εάν:

κάνατε ή κάνετε χρήση ενδοφλεβίων ναρκωτικών (50-70% των χρηστών μολύνονται με τον ιό της ηπατίτιδας C μέσα στα πρώτα 5 χρόνια από την έναρξη χρήσης),
λάβατε μετάγγιση αίματος ή παραγώγων αίματος πριν από το 1992. Η πιθανότητα μόλυνσης με μετάγγιση, είναι εξαιρετικά σπάνια πια, λόγω του συστηματικού ελέγχου στις αιμοδοσίες,
κάνετε για μακρύ χρονικό διάστημα αιμοκάθαρση (τεχνητό νεφρό),
είστε επαγγελματίας υγείας και τρυπηθήκατε με βελόνα ή μολυσμένο εργαλείο
γεννηθήκατε από μητέρα μολυσμένη με ηπατίτιδα C. Η μετάδοση συμβαίνει σπάνια (2-5%), αλλά η πιθανότητα αυξάνει σημαντικά (30%) όταν η μητέρα έχει και λοίμωξη με τον ιό HIV ή της ηπατίτιδας Β,
είχατε ή έχετε ερωτικές σχέσεις με άτομο μολυσμένο με ηπατίτιδα C. Η μετάδοση είναι σπάνια σε άτομα με σταθερούς ερωτικούς συντρόφους (1%), αλλά αυξάνει σε άτομα με πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους, κατά τη διάρκεια οξείας νόσησης και σε συνύπαρξη ερπητικής λοίμωξης των γεννητικών οργάνων,
κάνατε τατουάζ ή τρύπημα σημείων του σώματος με μη αποστειρωμένα εργαλεία μολυσμένα με τον ιό της ηπατίτιδας C,
ζήσατε ή ζείτε με άτομο με ηπατίτιδα C και μοιράζονταν ξυραφάκια, οδοντόβουρτσες, νυχοκόπτες κτλ.

Ο ιός της ηπατίτιδας C δεν μεταδίδεται:

με νερό, τροφή
σκεύη μαγειρικά ή εστιάσεως
τουαλέτες
με την κοινωνική επαφή (χειραψία, αγκαλιά, φιλί, βήχας, φτέρνισμα)
με το θηλασμό(μητέρες με ηπατίτιδα C θα πρέπει να σταματούν τον θηλασμό μόνο εάν έχουν στις θηλές τους πληγές που αιμορραγούν).

Η χρόνια ηπατίτιδα ευτυχώς σήμερα αντιμετωπίζεται πλήρως και επαρκώς.

Ο εμβολιασμός έναντι της ηπατίτιδας Β έχει συμπεριληφθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού της χώρας μας και είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη της νόσου και των επιπλοκών της.
Επιπλέον, η χρήση των αντι-ιϊκών φαρμάκων έχει συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση της ιογενούς ηπατίτιδας Β.
Η ηπατίτιδα C είναι σήμερα ιάσιμη, δεδομένου ότι τα τελευταία χρόνια τα νέας γενιάς φάρμακα άλλαξαν ριζικά το τοπίο στη θεραπεία των ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα C με χορήγηση πλέον ενός δισκίου ημερησίως για 2-3 μήνες που θεραπεύει τη νόσο σε ποσοστό μέχρι και 99-100%!
Στρατηγικός στόχος στη χώρα μας μέσα από το Εθνικό Σχέδιο Δράσης είναι η εξάλειψη της ηπατίτιδας C μέχρι το έτος 2030 (στρατηγική Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας).
Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης συστήνεται η εξέταση αντισωμάτων του ιού σε όλους όσοι έχουν γεννηθεί μεταξύ 1945 και 1980. Η σύσταση αυτή προτείνεται αυτόματα κατά τη συνταγογράφηση μέσω ΕΟΠΥΥ σε άτομα αυτών των ηλικιακών ορίων, προκειμένου να εντοπισθούν άτομα που έχουν μολυνθεί από τον ιό της ηπατίτιδας C και δεν το γνωρίζουν.
Σήμερα όλοι οι ασθενείς έχουν πρόσβαση στα νέα θεραπευτικά σχήματα που οδηγούν στην πλήρη κάθαρση του ιού και την ίαση της λοίμωξης.