Check up - Τόσο απαραίτητο για καλή υγεία!

Μαντώ Κυπριανίδου
Γενική Ιατρός, Υπεύθυνη Τμήματος Check-up ΙΑΣΩ

Η χαρτογράφηση των εξετάσεων και του προληπτικού ελέγχου βοηθάει στο να γνωρίζουμε ποιες κινήσεις χρειάζεται να κάνουμε για να είμαστε υγιείς.

H υγεία είναι η μη παθολογική, φυσική, ψυχική και πνευματική κατάσταση του οργανισμού μας. Για να τη διασφαλίσουμε, πέρα από την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, χρειάζεται να κάνουμε ορισμένες διαδικασίες.

Check-Up για πρόληψη

Μπορούμε να προλάβουμε τις ασθένειες ή τις παθολογικές καταστάσεις, κάνοντας ένα check-up, δηλαδή έναν προληπτικό έλεγχο των διαφόρων λειτουργιών του οργανισμού μας (καρδιακής, νεφρικής, εντερικής λειτουργίας, λειτουργίας των πνευμόνων και του μυοσκελετικού συστήματος), ο οποίος μπορεί να νοσεί σιωπηλά χωρίς συμπτώματα.

Το check-up θα πρέπει να περιλαμβάνει:

➔ Αιματολογικό έλεγχο και ανάλυση ούρων.

➔ Καρδιολογικό έλεγχο.

➔ Εξέταση πνευμόνων.

➔ Μια πλήρη κλινική εξέταση, όπου ο ιατρός μπορεί να ανιχνεύσει κάτι για το οποίο χρειάζονται επιπλέον εξετάσεις.

Check-up ανάλογα με την ηλικία

Μπορούμε να ξεκινήσουμε συστηματικά check-up από την ηλικία των 18 ετών, όμως ο προληπτικός έλεγχος ξεκινά από την παιδική ηλικία. Στην προσχολική ηλικία είναι απαραίτητη η ανοσοποίηση των παιδιών, καθώς και ο έλεγχος της βασικής τους ανάπτυξης, της ακοής και της όρασης, ενώ στη σχολική ηλικία θα πρέπει να ελέγχεται η εμφάνιση των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου, ώστε να προλαμβάνονται ορμονικές διαταραχές στα πρώιμα στάδια. Στους εφήβους θα πρέπει να δίνονται συμβουλές για υγιεινή διατροφή και για την πρόληψη σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων.

Στους ενήλικες ο βασικός έλεγχος περιλαμβάνει τουλάχιστον:

➔ Αιματολογικό έλεγχο:

• Βιοχημικές εξετάσεις (π.χ. σάκχαρο, χοληστερίνη).
• Γενική αίματος (αιματοκρίτη, λευκά και ερυθρά αιμοσφαίρια).
• Καθίζηση ερυθρών αιμοσφαιρίων (ΤΚΕ).

➔ Καρδιολογικό έλεγχο:

• Ακρόαση καρδιάς.
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα, το οποίο δίνει πολλές πληροφορίες όσον αφορά στη λειτουργία της καρδιάς (μας δείχνει μια αρρυθμία και το είδος της, την ύπαρξη ενός παλαιού ισχαιμικού επεισοδίου που μπορεί να πέρασε ασυμπτωματικά, όπως και διαταραχές στην αιμάτωση μυοκαρδίου).
• Μέτρηση αρτηριακής πίεσης, εάν είναι δυνατόν και στα δύο χέρια.

➔ Έλεγχο πνευμόνων: ακτινογραφία θώρακος κάθε δύο χρόνια στους μη καπνιστές και κάθε χρόνο για τους καπνιστές. Επίσης, για τους καπνιστές άνω των 40 ετών, καλό θα ήταν να γίνεται μια low dose αξονική τομογραφία θώρακος, καθώς και σπιρομέτρηση ετησίως.

➔ Κλινική εξέταση: πέραν της κλινικής αξιολόγησης, περιλαμβάνει τη λήψη ατομικού και οικογενειακού ιατρικού ιστορικού που βοηθά τον ιατρό να ζητήσει περαιτέρω εξετάσεις. Επίσης, δίνει τη δυνατότητα στον ενδιαφερόμενο να ενημερωθεί για τις σωστές διατροφικές συνήθειες, τους κινδύνους του καπνίσματος, της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, λιπαρών και αλατιού.

Το check-up όμως δεν περιλαμβάνει μόνο αυτά. Υπάρχουν και πιο ειδικοί έλεγχοι, όπως ο οφθαλμολογικός έλεγχος (μέτρηση οράσεως, έλεγχος οφθαλμικής πιέσεως και έλεγχος βυθού) και ο ακοολογικός έλεγχος με ακοόγραμμα.

Check-up ανάλογα με το φύλο

Παράλληλα με τον βασικό έλεγχο, υπάρχουν και εξετάσεις που πρέπει να γίνονται αναλόγως του φύλου και της ηλικίας.

➔ Για άνδρες 40 ετών και άνω, PSA κάθε χρόνο (αιματολογική εξέταση, που ελέγχει τη λειτουργία του προστάτη και μπορεί να ανιχνεύσει κακοήθεια προστάτη).

➔ Για άνδρες άνω των 50 ετών, PSA, υπερηχογράφημα προστάτη ετησίως και δακτυλική εκτίμηση της υφής του προστάτη από ουρολόγο.

➔ Για ηλικίες άνω των 40 ετών στους άνδρες και στις γυναίκες, κυρίως μετά την εμμηνόπαυση, εκτός αν υπάρχει λόγος (όπως ηλεκτροκαρδιογραφικά ευρήματα ή συμπτωματολογία κατά την κόπωση), θα πρέπει να γίνεται και δοκιμασία κοπώσεως ή και triplex καρδιάς.

➔ Για γυναίκες κάθε ηλικίας θα πρέπει να γίνεται:

• Έλεγχος αναιμίας με γενική αίματος, σίδηρο και φερριτίνη ορού.
• Test Pap και γυναικολογική εξέταση, κάθε χρόνο από τη στιγμή που αρχίζουν να έχουν ενεργή σεξουαλική ζωή, έως και την ηλικία των 75 ετών.
• Κάθε 2-3 χρόνια, υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων και έλεγχος θυρεοειδούς.

➔ Για γυναίκες 20-40 ετών, επιπλέον των ανωτέρω, να γίνεται μαστολογική εκτίμηση με ψηλάφηση και υπερηχογράφημα μαστών.

➔ Για γυναίκες 40-75 ετών, ετησίως μαστογραφία και συνεκτίμηση με υπερηχογράφημα μαστών, μέτρηση οστικής πυκνότητας για έλεγχο οστεοπόρωσης, μετά την εμμηνόπαυση, ενώ για εκείνες που είναι υπό αγωγή για οστεοπόρωση, θα πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο. Η μαστογραφία μπορεί να γίνει και νωρίτερα από την ηλικία των 40 ετών, εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ή ύποπτα ευρήματα στην ψηλάφηση. Τα σωστό θα ήταν κάθε γυναίκα να μάθει να ψηλαφεί το στήθος της μία φορά το μήνα για να το γνωρίζει καλά, ώστε -αν ανακαλύψει κάτι καινούργιο- να απευθυνθεί έγκαιρα στον ιατρό της.

➔ Η κολονοσκόπηση θα πρέπει να γίνεται και για τα δύο φύλα από την ηλικία των 45 ετών ή νωρίτερα, εάν υπάρχουν συμπτώματα ή οικογενειακό ιστορικό.

Τέλος, να μην ξεχνάμε ότι ο οδοντιατρικός προληπτικός έλεγχος είναι μέρος της διατήρησης της υγείας μας, όπως και η άσκηση, η υγιεινή διατροφή και η διατήρηση της καλής ψυχικής μας υγείας, κάνοντας πράγματα που μας ευχαριστούν, όπως να βρισκόμαστε με αγαπητά πρόσωπα, γελώντας με κάθε ευκαιρία ή να ευχαριστιόμαστε με μεγάλα, αλλά και με μικρά, απλά, καθημερινά πράγματα.