Εννέα πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τον καρκίνο του παχέος εντέρου

Σοφία Καραγεωργοπούλου MD, PhD
Παθολόγος- Ογκολόγος
Διευθύντρια Γ΄ Ογκολογικής Κλινικής ΙΑΣΩ

Ο Μάρτιος έχει ορισθεί ως μήνας ενημέρωσης και πρόληψης για τον καρκίνο του παχέος εντέρου.

Είτε ανησυχείς για τον καρκίνο του παχέος εντέρου επειδή υπάρχει σε άλλα μέλη της οικογένειάς σου είτε είσαι 45-50 ετών και έχεις ακούσει ότι ήρθε η ώρα για την πρώτη σου κολονοσκόπηση, διάβασε τα παρακάτω δεδομένα και θα καταλάβεις ότι η προληπτική εξέταση για τον καρκίνο του παχέος εντέρου είναι μια απόφαση που σώζει ζωές.

1. Στις δυτικές κοινωνίες, ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο.

Στην Ελλάδα, με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία του 2018, τα νέα περιστατικά με τον καρκίνο του παχέος εντέρου υπολογίζονται περίπου σε 7.347 – δηλαδή περίπου 20 άτομα την ημέρα.

2. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου προσβάλει τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες όλων των εθνικοτήτων.

Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου είναι 4-5% στους άνδρες και τις γυναίκες (1 στους 20-25 ανθρώπους θα νοσήσουν στην διάρκεια της ζωής τους), αν και οι άνδρες μπορεί να εμφανίσουν σε πιο νεαρή ηλικία από τις γυναίκες.

Ο κίνδυνος αυξάνεται με την ηλικία, ενώ 4 στους 5 ανθρώπους που νοσούν από καρκίνο του παχέος εντέρου δεν έχει βεβαρημένο ιστορικό στην οικογένειά του.

3. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι κληρονομικός.

Τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό έχουν δύο έως πέντε φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να κληρονομήσουν σύνδρομα καρκίνου του παχέος εντέρου που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου σε σχεδόν 100%.

Οποιοσδήποτε που έχει πολλά μέλη στην οικογένειά του με καρκίνο του παχέος εντέρου ή συγγενείς που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του παχέος εντέρου σε νεαρή ηλικία, θα πρέπει να λαμβάνει γενετική συμβουλευτική και να υποβάλλεται στον απαραίτητο και ευρέως διαθέσιμο στις ημέρες μας γονιδιακό έλεγχο.

4. Τα άτομα με καρκίνο του παχέος εντέρου μπορεί να αισθάνονται εντελώς υγιή.

Συμπτώματα όπως αίμα στα κόπρανα, αναιμία, εναλλαγές διάρροιας και δυσκοιλιότητας, φούσκωμα ή πόνος στην κοιλιά, εύκολη κόπωση, αδυναμία και ανεξήγητη απώλεια βάρους μπορεί να σχετίζονται με την εκδήλωση της νόσου.

Τα παραπάνω συμπτώματα δεν σχετίζονται απαραίτητα με καρκίνο του παχέος εντέρου. Ωστόσο, πολλά άτομα δεν έχουν καθόλου συμπτώματα, ειδικά κατά τα πρώτα στάδια. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο προληπτικός έλεγχος είναι εξαιρετικά σημαντικός.

5. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να προληφθεί.

Σχεδόν όλοι οι καρκίνοι του παχέος εντέρου δημιουργούνται από πολύποδες. Οι πολύποδες είναι καλοήθεις όγκοι που προβάλλουν μέσα στο έντερο. Ορισμένοι τύποι πολύποδων, γνωστοί ως αδενώματα, μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο μέσα από μια διαδικασία που διαρκεί περίπου δέκα χρόνια.

Η εύρεση και η αφαίρεση αυτών των «προ-καρκινικών» πολύποδων μπορεί να προλάβει αποτελεσματικά την εμφάνιση του καρκίνου του παχέος εντέρου.

6. Η κολονοσκόπηση είναι η πιο αποτελεσματική εξέταση πληθυσμιακού ελέγχου για την ανίχνευση του καρκίνου του παχέος εντέρου

Υπάρχουν διάφοροι τύποι πληθυσμιακού ελέγχου για την ανίχνευση του ορθοκολικού καρκίνου, όπως:

• Εξέταση κοπράνων (δοκιμασία ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης)
• Ακτινολογική απεικόνιση (πχ. εικονική κολονοσκόπηση)
• Ευέλικτη σιγμοειδοσκόπηση

Ωστόσο, η κολονοσκόπηση είναι η μόνη εξέταση κατά την οποία απεικονίζεται ολόκληρο το παχύ έντερο και ταυτόχρονα αφαιρούνται κατά την διάρκεια της ίδιας διαδικασίας οι τυχόν παρόντες προ-καρκινικοί πολύποδες.

7. Όλοι οι άνδρες και οι γυναίκες πρέπει να υποβάλλονται σε κολονοσκόπηση από την ηλικία των 45 ετών.

Πρόσφατα στοιχεία έχουν δείξει αύξηση του καρκίνου του παχέος εντέρου σε άτομα κάτω των 50 ετών, γεγονός που οδήγησε τις περισσότερες δυτικές κοινωνίες να προτείνουν την έναρξη του πληθυσμιακού ελέγχου από την ηλικία των 45.

Ωστόσο, όσοι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, συμπεριλαμβανομένων ατόμων με οικογενειακό ιστορικό πολυπόδων ή καρκίνου του παχέος εντέρου, κληρονομικό σύνδρομο καρκίνου του παχέος εντέρου ή  άτομα με ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο (ελκώδη κολίτιδα ή Crohn κολίτιδα) θα πρέπει να ελέγχονται νωρίτερα από την ηλικία των 45 ετών.

8. Ο πληθυσμιακός έλεγχος για τον ορθοκολικό καρκίνο σώζει ζωές.

Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου σε πρώιμα στάδια κυριολεκτικά μπορεί να σώσει τη ζωή ενός ατόμου.

Το 5ετές ποσοστό επιβίωσης μετά την ανίχνευση και τη θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου σε πρώιμο στάδιο υπερβαίνει το 90%. Αντίθετα, το 5ετές ποσοστό επιβίωσης μετά τη θεραπεία στο τελευταίο στάδιο της νόσου είναι περίπου 12%.

Συνεπώς η θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι πολύ πιο αποτελεσματική και τις περισσότερες φορές οδηγεί σε πλήρη ίαση εάν αυτός διαγνωσθεί νωρίς ή στο προ-καρκινικό στάδιο των πολυπόδων.

9. Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.

Μια υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει λαχανικά, φρούτα και φυτικές ίνες ολικής αλέσεως και είναι χαμηλή σε ζωικά λιπαρά, κόκκινο και κατεργασμένο κρέας σχετίζεται με σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Επιπλέον, η αποφυγή του καπνίσματος και ο περιορισμός του αλκοόλ μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου.

Τέλος, επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι ο συνδυασμός των παραπάνω συνηθειών με τακτική σωματική άσκηση και διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους μπορεί να μειώσει κατά το ήμισυ τον αριθμό των νέων διαγνώσεων από καρκίνο του παχέος εντέρου κάθε χρόνο.
Τώρα που γνωρίζεις τα δεδομένα, συμβουλεύσου τον ιατρό σου, ενημέρωσέ τον για το ατομικό και το οικογενειακό σου ιστορικό και γίνε κι εσύ μέρος της πρόληψης που σώζει ζωές.

Γίνε και εσύ μέρος της πρόληψης. Βοήθησε μας να νικήσουμε για πάντα τον καρκίνο του παχέος εντέρου.