Μύθοι & Αλήθειες που αφορούν στην εξωσωματική γονιμοποίηση

Στυλιανός Γρηγοράκης
MD, FRCOG,
Γυναικολόγος Αναπαραγωγής
Μέλος Δ.Σ. Institute of Life IASO

Οι εποχές αλλάζουν και μαζί με αυτές, οι συνήθειες και οι επιλογές των ανθρώπων. Σήμερα, πολλοί επιλέγουν να δημιουργήσουν τις οικογένειές τους σε μεγάλη ηλικία, είτε για επαγγελματικούς, είτε για οικονομικούς λόγους. Δυστυχώς, συχνά αυτή η στάση ζωής έχει αρνητικές επιπτώσεις στη γυναικεία γονιμότητα, με αποτέλεσμα η λύση της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής να αποτελεί μονόδρομο.

Η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή γίνεται μέρα με τη μέρα όλο και πιο δημοφιλής και όπως συμβαίνει σε κάθε τέτοια περίπτωση, πολλοί μύθοι δημιουργούνται γύρω από την IVF. Ας διαλευκάνουμε, λοιπόν, κάποιους από τους συχνότερους μύθους.

1ος μύθος:

Η εξωσωματική συνδέεται με γυναικολογικούς καρκίνους Σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει τέτοια συσχέτιση. Η διεθνής βιβλιογραφία επιβεβαιώνει πως οι γυναίκες που λαμβάνουν φαρμακευτική διέγερση, δεν διατρέχουν κανένα κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο ωοθηκών ή μαστού. Τα φάρμακα της IVF φυσικά και δεν είναι καρκινογόνα, αλλά αντίθετα είναι απόλυτα ασφαλή.

2ος μύθος:

Τα παιδιά της εξωσωματικής είναι πιο φιλάσθενα σε σχέση με τα παιδιά που δημιουργούνται με φυσική σύλληψη.

Δεν υπάρχει καμία σοβαρή επιστημονική τεκμηρίωση αυτού του συσχετισμού. Είναι επιστημονικά αποδεκτό πως τα παιδιά που γεννιούνται με τη βοήθεια της IVF δεν διαφέρουν σε τίποτα από τα παιδιά της φυσικής σύλληψης όσον αφορά τη σωματική ή ψυχική τους διάπλαση, καθώς επίσης δεν εμφανίζουν αυξημένη συχνότητα δημιουργίας καρκίνου στο μέλλον.

3ος μύθος:

Η εξωσωματική δεν έχει όριο ηλικίας.

Η ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία είναι σαφής και ξεκάθαρη. Το ανώτατο ηλικιακό όριο στη γυναίκα είναι τα 50 έτη, ενώ στον άνδρα δεν υπάρχει όριο.

4ος μύθος:

Η επιτυχία της εξωσωματικής δεν συνδέεται με την ηλικία της γυναίκας.

Επειδή η πλειοψηφία των γυναικών που θα ακολουθήσουν τη λύση της IVF αφορά συνήθως μεγαλύτερης αναπαραγωγικής ηλικίας γυναίκες, έχει εσφαλμένα δημιουργηθεί η εντύπωση πως η επιστήμη της IVF αποτελεί πανάκεια για κάθε ώριμη ηλικία. Δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Γεγονός είναι πως καθώς μεγαλώνει η ηλικία των ωοθηκών, φθίνει η ποιότητα των ωαρίων, με αποτέλεσμα μετά τα 43-45 έτη της γυναίκας, η επίτευξη εγκυμοσύνης με τη βοήθεια της IVF να είναι εφικτή σχεδόν αποκλειστικά με τη μέθοδο των δανεικών ωαρίων.

5ος μύθος:

Τα κατεψυγμένα ωάρια υστερούν σε σχέση με τα φρέσκα ωάρια.

Η ποιότητα των ωαρίων είναι απόλυτα συνδεδεμένη με την ηλικία της γυναίκας. Γι’ αυτό ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της επιστήμης της IVF είναι η κρυοσυντήρηση ή αλλιώς κατάψυξη των ωαρίων. Όσο νωρίτερα τόσο καλύτερα. Έτσι, όταν τα ωάρια καταψύχονται σε νεαρή αναπαραγωγική ηλικία με αξιόπιστες επιστημονικές μεθόδους, η αποτελεσματικότητά τους είναι παρόμοια με αυτή των φρέσκων. Αντίθετα, η ποιότητα των ωαρίων μετά τα 40-42 έτη φθίνει, με αποτέλεσμα μειωμένο ποσοστό επιτυχούς ολοκλήρωσης εγκυμοσύνης. Οπότε, σε μία τέτοια περίπτωση, τα φρέσκα ωάρια είναι εκείνα με τη μειωμένη αποτελεσματικότητα.

6ος μύθος:

Η IVF έχει 100% ποσοστό επιτυχίας.

Σε καμία περίπτωση δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Η μέθοδος της εξωσωματικής γονιμοποίησης δεν είναι πανάκεια. Δυστυχώς, δεν ευοδώνονται με επιτυχία όλες οι προσπάθειες εξωσωματικής. Ωστόσο, το κέντρο μας, το Institute of Life, καμαρώνει για το μεγάλο ποσοστό επιτυχιών σε σχέση με άλλα κέντρα, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τα καλύτερα ποσοστά επιτυχίας έχουν οι γυναίκες έως 37 ετών (62%), ποσοστά τα οποία βαθμιαία μειώνονται χρόνο με το χρόνο, έτσι ώστε μία γυναίκα στα 46 χρόνια της να έχει κάτω από 8% πιθανότητα εγκυμοσύνης.

7ος μύθος:

Τα παιδιά της IVF γεννιούνται μόνο με καισαρική τομή.

Η επίτευξη κύησης με τη μέθοδο της IVF δεν αποτελεί απόλυτη ένδειξη για καισαρική τομή. Αντίθετα, αν πρόκειται για μία ομαλή κύηση χωρίς επιπλοκές, τότε μπορεί να ολοκληρωθεί και με φυσιολογικό τοκετό.

8ος μύθος:

Το ζευγάρι μπορεί να επιλέξει το φύλο του μωρού με τη μέθοδο της εξωσωματικής.

Αν και είναι εφικτή η ανάλυση του εμβρυικού DNA, άρα και η αποκάλυψη του φύλου, στην Ευρώπη δεν είναι επιτρεπτή από το νόμο η επιλογή του φύλου.

9ος μύθος:

Με την εξωσωματική μειώνονται οι αποβολές.

Αυτό είναι αλήθεια ως ένα σημείο, διότι οι περισσότερες γυναίκες που φτάνουν να κάνουν εξωσωματική για να επιτύχουν εγκυμοσύνη, έχουν ήδη τελειώσει με τη διερεύνηση των περισσοτέρων παραγόντων αποβολών, όπως θρομβοφιλία, κατασκευαστικές ανωμαλίες μήτρας, μικροβιακοί παράγοντες, κλπ. Επιπλέον, σήμερα χρησιμοποιείται ευρέως πλέον ο γενετικός έλεγχος των εμβρύων (PGT-A) πριν την εμβρυομεταφορά, με αποτέλεσμα να μπορούμε να τοποθετούμε στη μήτρα μόνο τα υγιή έμβρυα. Αν και αυτή η μέθοδος είναι σήμερα εφαρμόσιμη με επιπλέον κόστος, είναι ο κυριότερος τρόπος μείωσης των αποβολών.

10ος μύθος:

Η τοποθέτηση φρέσκων εμβρύων είναι προτιμότερη από αυτή των κατεψυγμένων.

Σήμερα ισχύει το ακριβώς αντίθετο, με την ιατρική κοινότητα να στρέφεται περισσότερο στην τεχνική της κατάψυξης του συνολικού αριθμού των εμβρύων που προκύπτουν από ένα κύκλο εξωσωματικής. Συνιστάται η τοποθέτησή τους σε μελλοντικό φυσικό κύκλο. Αυτό γίνεται διότι όταν παράγονται πολλά ωάρια σε κύκλο εξωσωματικής με φάρμακα, το ενδομήτριο (εσωτερικό της μήτρας) δεν εναρμονίζεται κατάλληλα, με αποτέλεσμα να μην ευνοεί την εμφύτευση του εμβρύου.

11ος μύθος:

Ο φυσικός κύκλος είναι προτιμότερος του τεχνητού κύκλου με φάρμακα.

Εντελώς λάθος. Τα ωάρια είναι ίδια σε ποιότητα, είτε ληφθούν σε φυσικό κύκλο, είτε σε κύκλο με φάρμακα. Η ποιότητά τους εξαρτάται από την ηλικία της γυναίκας και μόνο. Συλλογή ωαρίων σε φυσικό κύκλο συνιστάται μόνο σε γυναίκες, οι οποίες ακόμα και με φάρμακα, παράγουν 1-2 ωάρια.