Ψυχολογική υποστήριξη και αποκατάσταση

Σοφία Θεοδωρίδη
Ψυχολόγος, Πιστοποιημένη Ψυχοθεραπεύτρια Κ.Α. - Α Φιλοκτήτης

Ο ρόλος του ψυχολόγου στο χώρο της αποκατάστασης έχει πολλές πλευρές. Σε μία περίοδο κρίσης, το άτομο χρειάζεται βοήθεια πρακτική και ταυτόχρονα συναισθηματική. Το σύστημα στο οποίο ανήκει, πλήττεται εξίσου. Η οικογένεια, οι φίλοι συχνά αναζητούν στήριξη και συμβουλευτική καθοδήγηση ως προς τη διαχείριση των νέων δεδομένων στη ζωή του πάσχοντος, αλλά και στη δική τους.

Έπειτα από ένα τραυματισμό ή στην περίπτωση κάποιας νευρολογικής ασθένειας, η ζωή του ασθενούς αλλάζει, είτε για περιορισμένο χρονικό διάστημα είτε για πάντα. Πρόκειται για μια καθοριστική απώλεια, η οποία φέρει ως επακόλουθο πόνο και σημαντικές αλλαγές - κατά περίπτωση - στο σύνολο των δραστηριοτήτων της ζωής του πάσχοντος. Καλείται, λοιπόν, ο ασθενής να διαχειριστεί ταυτόχρονα την απώλεια της αυτονομίας του και τα επακόλουθα της νέας συνθήκης στη μετέπειτα συνέχιση της ζωής του.

Η αρχική φροντίδα του ψυχολόγου είναι να αξιολογήσει τις ξεχωριστές ανάγκες κάθε ασθενούς και να θέσουν από κοινού στόχους που θα αποτελούν τον οδηγό της θεραπευτικής διαδικασίας. Το συχνότερο αρχικό αίτημα των ασθενών είναι η διαχείριση της δυσκολίας που φέρει η μερική απώλεια της αυτονομίας τους. Πρόκειται για ζήτημα ύψιστης σημασίας, καθώς φέρει αλλαγή στην ταυτότητα του ατόμου. Επίσης, η προσωρινή ή μονιμότερη αλλαγή στη σωματική εικόνα του ατόμου, έρχεται ως πλήγμα που απαιτεί φροντίδα και ενσυναίσθηση από τη μεριά του ειδικού, ώστε να αναπτυχθεί μία τέτοια σχέση, όπου ο θεραπευόμενος θα μπορεί να μιλήσει ανοιχτά, νιώθοντας ασφάλεια για αυτή του τη δυσκολία.

Η προσαρμογή, λοιπόν, του ασθενούς στα νέα δεδομένα της ζωής του ξεκινά από την παραμονή του στο κέντρο αποκατάστασης. Έχοντας την ασφάλεια της καθημερινής φροντίδας από τους γιατρούς και τους θεραπευτές, περνά σταδιακά στην αποδοχή των αλλαγών που καλείται να αντιμετωπίσει. Σε αυτή τη διαδικασία ο ψυχολόγος φροντίζει για την ενδυνάμωση του κινήτρου του ασθενούς μέσω των παραγόντων που στηρίζουν τον κάθε άνθρωπο. Χρειάζεται ενδελεχής διάκριση των στηρικτικών για κάθε άνθρωπο πλαισίων, καθώς η προσωπική διαδικασία καθενός είναι διαφορετική και επηρεάζεται από ποικίλους παράγοντες.

Συνεχίζοντας, το περιβάλλον του ασθενούς φαίνεται να έχει καθοριστικό ρόλο σε όλη τη διάρκεια της αποκατάστασης, όπως και στη μετέπειτα συνέχιση της ζωής του. Οι οικείοι αποτελούν τη σταθερά στον αυτοπροσδιορισμό του ατόμου, σε μια περίοδο κρίσης όπου συνεχώς διαπραγματεύεται ένα νέο τρόπο ζωής. Υπάρχει μεγάλη συνάφεια ανάμεσα στην εγγύτητα των σχέσεων του ατόμου με τους σημαντικούς άλλους και στην πορεία της αποκατάστασης του.

Συχνά η οικογένεια ή και οι φίλοι του ατόμου αναζητούν υποστήριξη από τον ειδικό, ως προς τον τρόπο και την τακτικότητα της επαφής τους με τον ασθενή. Λαμβάνοντας υπόψη τις ξεχωριστές ανάγκες κάθε ανθρώπου, κρίνεται βοηθητική απλά και μόνο η παρουσία τους κοντά του. Είναι σημαντικό ο θεραπευόμενος να μην αισθάνεται πίεση από τους οικείους και ταυτόχρονα να νιώθει πως υπάρχουν πάντα οι δικοί του άνθρωποι διαθέσιμοι δίπλα του. Επιπλέον, ως προς την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του ασθενούς, κρίνεται σκόπιμη η συμπερίληψη του από τους οικείους σε ό, τι πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπίζουν και αφορά και στον ίδιο.

Ολοκληρώνοντας, συναντώ καθημερινά ξεχωριστούς ανθρώπους σε μία ιδιαίτερα ευαίσθητη στιγμή της ζωής τους. Υπάρχει πάντα ένα ξεχωριστό αίτημα από τον κάθε άνθρωπο, που κινητοποιεί τη θεραπευτική διαδικασία και μαζί διαμορφώνουμε μία μοναδική πορεία κάθε φορά. Η γνησιότητα της επαφής και της συναισθηματικής αλληλεπίδρασης, σε συνδυασμό με το σεβασμό στη μοναδικότητα κάθε ανθρώπου, αποτελούν τη βάση της θεραπευτικής σχέσης και δημιουργούν το έδαφος της στήριξης και της προσφερόμενης βοήθειας.