Οι πιο συχνές παθήσεις του δέρματος στην παιδική ηλικία το καλοκαίρι

Άννα Παγούνη
Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης ΙΑΣΩ Παίδων

 

Κατά τους θερινούς μήνες, λόγω των αλλαγών στις συνήθειες της ζωής μας, παρατηρείται έξαρση σε αρκετές δερματοπάθειες. Οι πιο συχνές είναι: παρασιτική κνήφη, μυρμηκιές, μολυσματική τέρμινθος και μολυσματικό κήριο.

1. Παρασιτική κνήφη

Η παρασιτική κνήφη είναι μια κνησμώδης δερματοπάθεια που οφείλεται στην αντίδραση του οργανισμού σε δήγματα (τσιμπήματα) από παράσιτα και στις εισερχόμενες από αυτά ουσίες. Τα συνήθη αίτια είναι: κουνούπια, μύγες, ψύλλοι, κοριοί, ακάρεα κ.α. Τα παράσιτα μπορεί να βρίσκονται μέσα στο σπίτι ή στο άμεσο εξωτερικό περιβάλλον και να εισέρχονται εύκολα στο εσωτερικό, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τα τσιμπήματα συνήθως γίνονται τις νυκτερινές ώρες τρυπώντας το δέρμα και απομυζώντας αίμα, χωρίς να γίνονται αντιληπτά.

Κλινική εικόνα

Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα των τσιμπημάτων είναι ο έντονος κνησμός (φαγούρα). Παρουσιάζεται εξάνθημα με τη μορφή ερυθρών βλατίδων, πομφών, φυσαλίδων, ακόμα και πομφολύγων (φουσκάλες). Οι βλάβες είναι συνήθως διάσπαρτες και εντοπίζονται, κυρίως, στα ακάλυπτα μέρη του σώματος, ιδιαίτερα στα κάτω άκρα που είναι πιο προσιτά στα παράσιτα.

Πρόγνωση και θεραπεία

Συνήθως οι βλάβες είναι αυτοπεριοριζόμενες με καλή πρόγνωση. Τα απλά τσιμπήματα υποχωρούν και χωρίς καμία θεραπεία. Σε πιο επίμονες περιπτώσεις χορηγούνται:

• Τοπικά: κρέμες με κορτικοστεροειδή
• Από το στόμα: αντιισταμινικά
• Σε επιμολύνσεις: αντιβιοτικές κρέμες ή και αντιβιοτικά
• Σε γενικευμένη κνίδωση: αντιισταμινικά ή και συστηματικά κορτικοστεροειδή

Για να αποφύγουμε τα τσιμπήματα, καλό είναι να:

• Χρησιμοποιούμε εντομοαπωθητικές ουσίες
• Τοποθετούμε σήτες στα παράθυρα
• Καταπολεμούμε τα παράσιτα με εντομοκτόνα
• Θεραπεύουμε τα κατοικίδια ζώα αν είναι φορείς

2. Μυρμηκιές (verrucae)

Οι μυρμηκιές είναι καλοήθεις υπερπλασίες των επιθηλιακών κυττάρων και οφείλονται σε λοίμωξη από τον ιό των θηλωμάτων (Human Pappiloma Virus HPV). Έχουν εντοπιστεί περισσότερα από 150 στελέχη του ιού τα οποία προκαλούν διαφορετική κλινική εικόνα.

Η λοίμωξη είναι συχνή σε παιδιά σχολικής ηλικίας, δεδομένου ότι πάσχει το 10% αυτών. Η μετάδοση γίνεται με άμεση επαφή από άτομο σε άτομο και αυτοενοφθαλμισμό. Πηγή μόλυνσης μπορεί να είναι μολυσμένα αντικείμενα και κολυμβητικές δεξαμενές.

Οι μυρμηκιές είναι ασυμπτωματικές, καλά διακριτές υπερκερατωσικές βλατίδες και διακρίνονται σε:

• Κοινές μυρμηκιές, που εντοπίζονται κυρίως στα χέρια, γύρω από τα νύχια, τα γόνατα αλλά και σε αλλά σημεία.
• Πελματιαίες μυρμηκιές, που λόγω του βάρους του σώματος ο υπεκερατωσικός όγκος της μυρμηκιάς γίνεται ενδοφυτικός και ο ασθενής προσέρχεται κυρίως γιατί πονάει. Πολλές φορές οι ασθενείς νομίζουν ότι έχουν πατήσει αχινό ή ότι έχουν κάλο.
• Ομαλές μυρμηκιές, που είναι μικρές επίπεδες βλατίδες, φυσιολογικής χροιάς ή λίγο πιο σκούρες και εντοπίζονται κυρίως στο πρόσωπο και στα άκρα. Πολλές φορές μπερδεύονται με βλάβες κοινής ακμής.

Θεραπεία

Δυστυχώς δεν υπάρχει ειδικό αντι-ιικό φάρμακο για τις ιώσεις από HPV. Αντιμετωπίζονται, ωστόσο, συνήθως επιτυχώς με μηχανική ή χημική καταστροφή τους. Ανάλογα με τον τύπο και τη θέση της μυρμηκιάς, διαλέγουμε την κατάλληλη θεραπεία, η οποία μπορεί να είναι: κρυοθεραπεία με υγρό άζωτο, διαθερμοπηξία, laser και κερατολυτικές ουσίες (σαλικυλικό και γαλακτικό οξύ). Η θεραπεία είναι μακροχρόνια λόγω των υποτροπών και συνήθως, χρειάζεται συνδυασμός θεραπευτικών μεθόδων.

3. Μολυσματική τέρμινθος (Molluscum contagiosum)

Είναι μία συχνή καλοήθης ασυμπτωματική, υποτροπιάζουσα ιογενής λοίμωξη της παιδικής ηλικίας, που χαρακτηρίζεται από καλά διακριτές ομφαλωτές βλατίδες, χρώματος λευκής οπαλίνας, μεγέθους 1-6 mm, μεμονωμένες ή συχνότερα σε ομάδες. Οι συχνότερες θέσεις εντόπισης είναι το πρόσωπο, η μασχάλη και ο κορμός. Οφείλεται σε ιό poxvirus και η μετάδοση γίνεται με άμεση επαφή, από κοινή χρήση αντικειμένων και σε χώρους πισίνας.

Επώαση: 2-7 εβδομάδες αλλά μπορεί και περισσότερο. Η διαφορική διάγνωση πρέπει να γίνει από: μυρμηκιές, κλειστούς φαγέσωρες, κέγχρια, επιδερμικές κύστες, κ.α.

Θεραπεία

Αν και η νόσος αρκετές φορές αυτοπεριορίζεται, καλό είναι να γίνεται έγκαιρη αντιμετώπιση, διότι μεταδίδεται με αυτοενοφθαλμισμό.

Οι πιο συχνές θεραπείες είναι:

• Αφαίρεση της βλάβης με χειρουργική λαβίδα ή ξέστρο, αφού προηγουμένως έχει τοποθετηθεί τοπική αναισθητική κρέμα
• Κρυοθεραπεία
• Διαθερμοπηξία
• Τοπικά ρετινοειδή (κυρίως σε τέρμινθο προσώπου)
• Κανθαριδίνη
• Ιμικουιμόδη 5%
• Κερατολυτικά

4. Μολυσματικό κηρίο (impetigo)

Το μολυσματικό κηρίο είναι μια επιπολής μεταδοτική λοίμωξη του δέρματος, κυρίως της παιδικής ηλικίας, η οποία εμφανίζεται κατά κανόνα τους καλοκαιρινούς μήνες.

Υπάρχουν δυο μορφές:

• Μη πομφολυγώδες κηρίο, που οφείλεται στον χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο, στον στρεπτόκοκκο ή και στους δύο
• Πομφολυγώδες κηρίο, που οφείλεται μόνο στο σταφυλόκοκκο

Μη πομφολυγώδες μολυσματικό κηρίο

Αρχίζει σαν μια φυσαλίδα με λεπτό τοίχωμα πάνω σε ερυθηματώδη βάση, η οποία όμως γρήγορα σπάει, ξεραίνεται και δημιουργείται μια κιτρινωπή - καφέ εφελκίδα που μοιάζει με σταγόνα μελιού. Η περιοχή που προσβάλλεται πιο συχνά είναι το πρόσωπο και κυρίως η περιοχή γύρω από το στόμα και τη μύτη. Ακολουθούν τα άκρα, ο κορμός και το τριχωτό της κεφαλής.

Πομφολυγώδες μολυσματικό κηρίο

Εδώ οι πομφόλυγες (φουσκάλες) δεν σπάνε εύκολα, μεγεθύνονται και φτάνουν τα 1-2 εκ., ενώ διαρκούν 2-3 μέρες. Το περιεχόμενό τους αρχικά είναι διαυγές, ενώ αργότερα γίνεται θολερό. Μετά τη ρήξη, δημιουργούνται διαβρώσεις καλυπτόμενες από καφεοειδείς εφελκίδες. Συνήθως αυτή η μορφή εντοπίζεται στο πρόσωπο, αν και μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Οι επιπλοκές είναι σπάνιες και περιλαμβάνουν την οξεία σπειραματονεφρίτιδα, λεμφαγγειίτιδα, λεμφαδενίτιδα, ερυσίπελα και σηψαιμία.

Θεραπεία

Σε περιστατικά χωρίς επιπλοκές και περιορισμένη έκταση βλαβών, χορηγείται με ικανοποιητικά αποτελέσματα τοπική θεραπεία (αντιβιοτικές κρέμες δύο φορές την ημέρα για 7-15 ημέρες). Σε μέτριες έως σοβαρές και ανθεκτικές στην τοπική θεραπεία περιπτώσεις, χορηγούμε αντιβιοτικά από το στόμα για 7-15 ημέρες. Στη θεραπεία πρέπει να προσθέσουμε αντιβακτηριακά σαπούνια για πλύσεις και ενυδατικές κρέμες για όλο το σώμα. Όλα τα άτομα που έρχονται σε στενή επαφή με τον πάσχοντα, καθώς και τα μέλη της οικογένειάς του, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ταυτόχρονα, επειδή μπορεί να αποτελούν ασυμπτωματικούς φορείς στον ρινικό βλεννογόνο.