Ορθοπαιδικές διαταραχές στο παιδικό πόδι

Καλομοίρα Κωνσταντινίδου
Χειρουργός-Ορθοπαιδικός, Συνεργάτης ΙΑΣΩ Παίδων
Χριστίνα Νείλα
Χειρουργός-Ορθοπαιδικός, Συνεργάτης ΙΑΣΩ Παίδων

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς για την πλατυποδία, τη στροφή των ποδιών «προς τα μέσα», τα «στραβά γόνατα» και τα παιδικά παπούτσια.

Τους γονείς συχνά απασχολούν «ανωμαλίες» που παρατηρούν στα πόδια των παιδιών τους, τα οποία φαίνονται διαφορετικά από τα δικά τους. Οι συχνότερες αιτίες ανησυχίας που οδηγούν σε επίσκεψη στον παιδοορθοπαιδικό, είναι οι ακόλουθες.

Πλατυποδία

Οι γονείς ανησυχούν για την πλατυποδία, αλλά είναι φυσιολογικό να υπάρχει σε μωρά, παιδιά και ενήλικες. Ειδικά παπούτσια, πάτοι ή ασκήσεις δεν δημιουργούν καμάρα στα παιδιά με εύκαμπτη πλατυποδία.

Γνωρίζετε ότι:

• Ένα στα πέντε παιδιά δεν θα αποκτήσει ποτέ καμάρα. Οι περισσότεροι ενήλικες με εύκαμπτη πλατυποδία έχουν δυνατά κι ανώδυνα πόδια.
• Τα πιο πολλά παιδιά έχουν χαμηλή ποδική καμάρα, γιατί έχουν χαλαρές αρθρώσεις. Η καμάρα χάνεται όταν στέκονται όρθια, η φτέρνα τους στρίβει προς τα μέσα, ενώ τα δάχτυλα των ποδιών δείχνουν προς τα έξω.
• Η ποδική καμάρα εμφανίζεται όταν τα πόδια τους κρέμονται ελεύθερα ή όταν στέκονται στις μύτες.
• Όπως τα φυσιολογικά παιδιά δεν έχουν όλα το ίδιο ύψος, έτσι και οι φυσιολογικές καμάρες έχουν διαφορετικά ύψη.

Αν ένα παιδί με εύκαμπτη πλατυποδία φοράει πάτους ή ορθωτικά πέλματα κάτω από την ποδική καμάρα, μπορεί να κουράζεται περισσότερο και εσείς να ξοδεύετε άσκοπα χρήματα. Ο γιατρός σας θα ασχοληθεί μόνο αν η πλατυποδία είναι δύσκαμπτη, επώδυνη ή πολύ έντονη. Κυρίως, όμως, θα ασχοληθεί αν η καμάρα είναι έντονη, γιατί αυτό μπορεί να υποδηλώνει κάποιο σοβαρό νευρολογικό νόσημα.

Πόδια που «στρίβουν προς τα μέσα»

Πρόκειται για ένα πολύ συχνό χαρακτηριστικό των παιδιών που χάνεται με την ανάπτυξη. Οι πιθανές αιτίες είναι τρεις : α) στροφή του ποδιού, β) στροφή της κνήμης, γ) στροφή του μηριαίου.

Στροφή του ποδιού

Προκαλείται από την εμβρυική στάση. Βελτιώνεται χωρίς θεραπεία στους πρώτους μήνες και συνεχίζει να βελτιώνεται ακόμη και μέχρι τον τρίτο χρόνο. Σπάνια η στροφή του ποδιού είναι δύσκαμπτη και τότε μπορεί να χρειαστεί θεραπεία με γύψινο νάρθηκα. Η κατάσταση αυτή δεν διορθώνεται με παπούτσια ή πάτους.

Στροφή της κνήμης

Πρόκειται για την προς τα μέσα στροφή της κνήμης. Είναι φυσιολογική παραλλαγή και πάρα πολύ συχνή στη βρεφική και παιδική ηλικία. Νάρθηκες, ασκήσεις ή τροποποιήσεις παπουτσιών δεν διορθώνουν το «στρίψιμο» της κνήμης. Αντίθετα μπορεί να βλάψουν το γόνατο. Τα περισσότερα πόδια θα γίνουν ίσια χωρίς θεραπεία στη διάρκεια της παιδικής και της πρώτης νηπιακής ηλικίας. Στην εσωτερική στροφή της κνήμης, οι επιγονατίδες «κοιτούν» ευθεία μπροστά.

Στροφή του μηριαίου

Στην περίπτωση αυτή η στροφή αφορά στο μηριαίο οστό. Οι επιγονατίδες «στρίβουν» προς τα μέσα. Η αιτία είναι άγνωστη. Είναι πιο έντονη στα παιδιά ηλικίας 5-6 ετών, ενώ χάνεται στα περισσότερα παιδιά μέχρι τα 10 τους χρόνια. Νάρθηκες, πάτοι και παπούτσια δεν διορθώνουν τη στροφή αυτή. Αντίθετα κάνουν το βάδισμα των παιδιών λιγότερο άνετο, εμποδίζουν το παιχνίδι τους και τα επιβαρύνουν ψυχολογικά. Στην εσωτερική στροφή του μηριαίου, οι επιγονατίδες «κοιτούν» προς τα μέσα.

Ραιβογονία και βλαισογονία - Γόνατα σαν παρένθεση ( ) ή σαν ανάποδη παρένθεση ) (

Το σχήμα των γονάτων αλλάζει με την ανάπτυξη. Τα μωρά γεννιούνται με γόνατα ραιβά (σαν παρένθεση). Στους πρώτους 18 μήνες γίνονται ίσια. Στη συνέχεια και μέχρι την ηλικία των 5 ετών γίνονται βλαισά (σαν ανάποδη παρένθεση). Μετά τα 5 και μέχρι τα 7 χρόνια αυτό μετριάζεται. Ο γιατρός σας θα αποφασίσει αν το σχήμα των γονάτων είναι το σωστό για την ηλικία του παιδιού σας. Στα φυσιολογικά παιδιά η διόρθωση γίνεται με το χρόνο. Και σε αυτή την περίπτωση ειδικά παπούτσια, πάτοι ή ασκήσεις, όχι μόνο δεν ωφελούν, αλλά μπορεί να κάνουν το παιδί να έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση. Ο γιατρός σας θα ασχοληθεί μόνο αν η κατάσταση είναι έντονη, αν αφορά στο ένα μόνο γόνατο ή αν υπάρχει συναφές οικογενειακό ιστορικό, ειδικά σε οικογένειες με χαμηλό ανάστημα.

Παιδικά παπούτσια

Το παιδί σας χρειάζεται εύκαμπτα, μαλακά παπούτσια που θα του χαρίζουν τη μέγιστη δυνατή άνεση και ελευθερία, ενώ θα επιτρέπουν στο πόδι να αναπτύσσεται φυσιολογικά. Τα παπούτσια πρέπει να μοιάζουν όσο το δυνατόν περισσότερο στα πόδια του παιδιού.

Μέγεθος

Τα παιδικά παπούτσια είναι προτιμότερο να είναι λίγο μεγαλύτερα, παρά στενά.

Εύκαμπτα

Σκληρά ή ορθοπεδικά παπούτσια δεν είναι κατάλληλα για το παιδικό πόδι, γιατί περιορίζουν τις κινήσεις του. Η καθημερινή κίνηση είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της δύναμης και της κινητικότητας του ποδιού. Το παιδικό πόδι χρειάζεται προστασία και ελευθερία στην κίνηση. Τα παιδιά πέφτουν συχνά. Οι πτώσεις είναι από τις συχνότερες αιτίες τραυματισμού, γι’ αυτό προτιμήστε παπούτσια που η σόλα τους δεν γλιστράει ή κολλάει.

Υλικό

Προτιμήστε υλικό που «αναπνέει», μιας και στη χώρα μας το κλίμα είναι τον περισσότερο καιρό ζεστό. Τέλος, αποφύγετε περίεργα σχήματα, παπούτσια μυτερά, ψηλοτάκουνα ή με άκαμπτη σόλα, τα οποία είναι ακατάλληλα για το παιδικό πόδι.

Να θυμάστε ότι…

Το καλύτερο που έχετε να κάνετε για το παιδί σας είναι να το ενθαρρύνετε να έχει αθλητική δραστηριότητα και σωστό σωματικό βάρος για την ηλικία του. Τα διορθωτικά ή ορθoπαιδικά παπούτσια, οι νάρθηκες και οι πάτοι, όχι μόνο δεν το βοηθούν, αλλά το δυσκολεύουν αδικαιολόγητα. Αφήστε το χρόνο και την ανάπτυξη να διορθώσουν το πρόβλημα. Η θεραπεία της μητέρας φύσης είναι ασφαλής, φθηνή και εξαιρετικά αποτελεσματική.

Το παιδί με την ανάπτυξη του θα διορθώσει τις περισσότερες από τις φυσιολογικές παραλλαγές που αφορούν στη θέση και το σχήμα των ποδιών του. Αυτό θα σας το επιβεβαιώσει και ο γιατρός σας.