Πόσο ασφαλής είναι η παιδική χαρά της γειτονιάς σας; Οδηγίες για τους γονείς

Αναστάσιος Δ. Κανελλόπουλος
Παιδοορθοπαιδικός Χειρουργός ΙΑΣΩ Παίδων,
Μέλος Αμερικάνικης Εταιρείας Παιδοορθοπαιδικών

Το παιχνίδι στην παιδική χαρά αποτελεί, ειδικά για την Ελλάδα με τις ευνοϊκές καιρικές συνθήκες, πολύ συχνή διέξοδο στην καθημερινή ανάγκη του παιδιού για παιχνίδι. Δεν είναι σπάνιες, όμως, οι φορές που το παιχνίδι μετατρέπεται σε δυσάρεστη εμπειρία λόγω κάποιου τραυματισμού.

Στο παρακάτω κείμενο αναλύονται αίτια ατυχημάτων τα οποία μπορούν να προληφθούν και αφορούν είτε στον εξοπλισμό των παιδικών χαρών, είτε στον περιβάλλοντα χώρο, ενώ γίνεται μία ανάλυση για τη φιλικότητα του εξοπλισμού σε ό,τι αφορά το παιδί. Είναι αρχές που έχουν προταθεί από την Αμερικανική Εταιρεία Παιδοορθοπαιδικών, στο πλαίσιο του περιορισμού του παιδικού τραύματος, το οποίο αποτελεί πρώτο αίτιο παιδικής θνησιμότητας. Στις 4/4/2003 εγκρίθηκε το ελληνικό κείμενο του ευρωπαϊκού προτύπου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης για την ασφάλεια του εξοπλισμού των παιδικών χαρών.

Στις 18/5/2009 δημοσιεύθηκαν στο υπ´αριθμό 931 Φ.Ε.Κ, οι προϋποθέσεις και οι τεχνικές προδιαγραφές για την κατασκευή και τις τεχνικές προδιαγραφές των παιδικών χαρών. Σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις, οι Δήμοι και οι κοινότητες θα όφειλαν να προσαρμόσουν -σύμφωνα με τα σχετικά πρότυπα μέχρι και τις 31/12/2012- τις παιδικές χαρές στη δικαιοδοσία τους και υποχρεούνται μετά τις όποιες προσαρμογές, να φροντίσουν για την έκδοση πιστοποιητικού καταλληλότητας και να χορηγήσουν το ειδικό σήμα, το οποίο θα χαρακτηρίζει κάθε πιστοποιημένη παιδική χαρά.

Εξοπλισμός παιδικής χαράς

1. Είναι τα σκαλιά σωστά τοποθετημένα;

Η κάθετη απόσταση μεταξύ δύο σκαλοπατιών, π.χ. στη σκάλα που οδηγεί στην τσουλήθρα, θα πρέπει να έχει αρκετό εύρος, έτσι ώστε το κεφάλι ή το σώμα ενός παιδιού να μην μπορεί ποτέ να παγιδευτεί. Θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα για την αποφυγή παγίδευσης του κεφαλιού και του λαιμού, του σώματος, της κνήμης και του άκρου ποδός, των δακτύλων και του ρουχισμού. Σε μία παιδική χαρά για παιδιά προσχολικής ηλικίας, θα πρέπει τα σκαλιά αυτά να είναι κλειστού τύπου, ώστε να μην μπορεί να περάσει ανάμεσα τους το πόδι ή το σώμα ενός παιδιού. Η ασφαλής απόσταση του ενός από το άλλο σκαλί, έχει οριστεί μεταξύ 9 και 23 εκ. Σε περίπτωση που χρησιμοποιούνται ανοικτού τύπου σκαλιά, θα πρέπει η απόσταση μεταξύ τους να είναι τουλάχιστον 23 εκ. Σε μία παιδική χαρά για μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά, κλειστού τύπου σκαλοπάτια θα πρέπει να χρησιμοποιούνται εάν η απόσταση μεταξύ αυτών είναι μικρότερη των 30 εκ. Σε περίπτωση που δεν χρησιμοποιούνται επίπεδα σκαλοπατιών, αλλά μεταλλικές ή ξύλινες ράβδοι, αυτές πρέπει να είναι τοποθετημένες σε απόσταση τουλάχιστον 30 εκ.

2. Είναι η κλίση της τραμπάλας σωστή;

Η μέγιστη δυνατή γωνία μεταξύ του εδάφους και της τραμπάλας, όταν αυτή ακουμπά στο έδαφος, δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τις 25ο.

3. Είναι η αρχή της τσουλήθρας ασφαλής;

Δεν θα πρέπει να υπάρχουν κενά μεταξύ της επιφάνειας στην κορυφή μίας τσουλήθρας και στην αρχή του κυλινδρικού στομίου της τσουλήθρας, σε τσουλήθρες κλειστού τύπου. Η επίπεδη πλατφόρμα στην αρχή της τσουλήθρας θα πρέπει να είναι οριζόντια και τουλάχιστον τόσο φαρδιά, όσο το εύρος της τσουλήθρας. Για τσουλήθρες οι οποίες δεν αποτελούν μέρος κάποιου μεγαλύτερου συνόλου παιχνιδιών, αλλά είναι μεμονωμένο παιχνίδι σε μία παιδική χαρά, συστήνεται εύρος τουλάχιστον 56 εκ. Κάθε παιδί, επίσης, χρειάζεται μία μπάρα ή ένα πλαϊνό τοίχωμα ώστε να κρατηθεί όταν ανεβαίνει τα σκαλιά της τσουλήθρας, φτάνει στην κορυφή και κάθεται για να αρχίσει να γλιστράει. Θα πρέπει, λοιπόν, να παρέχονται αυτές οι δυνατότητες στήριξης στο ανώτερο τμήμα της τσουλήθρας.

4. Έχουν κρεμαστεί οι κούνιες σωστά;

Όταν το κάθισμα βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας, η απόσταση από το έδαφος θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 350 χιλιοστά. Το ελάχιστο πλάτος καθίσματος είναι 120 χιλιοστά. Τα στηρίγματα στην κορυφή από κάθε κούνια θα πρέπει να απέχουν όχι λιγότερο από 50 εκ., έτσι ώστε να εμποδίζουν τυχόν πλαγιοπλάγια κίνηση. Κούνιες οι οποίες μετακινούνται σε μία κατεύθυνση, π.χ. μπρός πίσω, θα πρέπει να τοποθετούνται τουλάχιστον 76 εκ. από το κεντρικό στήριγμα. Τα πλάγια στηρίγματα θα πρέπει να απέχουν τουλάχιστον 60 εκ. μεταξύ τους. Καλό είναι να μην κρεμιούνται παραπάνω από δύο κούνιες σε κάθε παιχνίδι. Οι αλυσίδες θα πρέπει να έχουν διάκενο μικρότερο των 8,6 χιλιοστών.

5. Είναι τα καθίσματα στις κούνιες ασφαλή;

Τα καθίσματα στις κούνιες θα πρέπει να είναι φτιαγμένα από πλαστικό ή σκληρό λάστιχο και όχι από ξύλο ή μέταλλο. Θα πρέπει να έχουν χώρο μόνο για ένα παιδί.

Περιβάλλον – χώρος

1. Υπάρχουν υπερυψωμένες επιφάνειες σε σχέση με το έδαφος της παιδικής χαράς; Έχουν πλαϊνά προστατευτικά αυτές οι επιφάνειες;

Με εξαίρεση τις τσουλήθρες και τα περισσότερα παιχνίδια στα οποία γίνεται αναρρίχηση, κάθε άλλος διάδρομος ή επιφάνεια, η οποία είναι υπερυψωμένη σε σχέση με το έδαφος της παιδικής χαράς πάνω από 76 εκ. και χρησιμοποιείται από παιδιά προσχολικής ηλικίας, θα πρέπει να έχει προστατευτικά κάγκελα. Μεγαλύτερα παιδιά χρειάζονται αντίστοιχη προστασία σε επιφάνειες που βρίσκονται ψηλότερα από 120 εκ.

2. Τι είδους είναι οι επιφάνειες γύρω και κάτω από τα παιχνίδια της παιδικής χαράς;

Αποφύγετε κάθε παιδική χαρά με επιφάνειες από τσιμέντο ή από άσφαλτο στο δάπεδο, γιατί αυτά τα υλικά δεν έχουν τη δυνατότητα να αποσβένουν φορτία και μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντικού βαθμού τραυματισμό. Επίσης, δεν συστήνονται επιφάνειες όπως χώμα, γρασίδι ή χαλίκι, μιας και οι ικανότητες απόσβεσης των κραδασμών σταδιακά ελαττώνονται με τη χρήση, ενώ επηρεάζονται και από την βροχή ή τον ήλιο.

3. Έχει το δάπεδο της παιδικής χαράς δυνατότητες απόσβεσης φορτίων;

Το 60% των κακώσεων σε παιδικές χαρές οφείλονται σε πτώσεις. Μερικές επιφάνειες όπως ροκανίδια, μικρά κομμάτια πλαστικού, πολύ λεπτό χαλίκι και άμμος, μπορούν να μειώσουν την πιθανότητα τραυματισμού. Τέτοιες επιφάνειες, οι οποίες γεμίζουν από υλικό που μεταξύ του συνδέεται χαλαρά, εάν διατηρούνται σωστά, έχουν περισσότερες πιθανότητες να αποσβέσουν τα φορτία από μία πτώση. Οι απαιτήσεις του ευρωπαϊκού προτύπου ΕΝ 1177 επιβάλλουν τη χρήση δαπέδων απορρόφησης κρούσεων.

4. Είναι η κλίση της τσουλήθρας ασφαλής;

Η κλίση της τσουλήθρας θα πρέπει να είναι κατά μέσο περίπου όρο 30ο ή λιγότερο. Κανένα σημείο της τσουλήθρας δεν μπορεί να έχει κλίση μεγαλύτερη από 50ο.

Φιλικότητα προς το παιδί

1. Είναι οι όποιες χειρολαβές υπάρχουν στην παιδική χαρά κατάλληλες για παιδιά;

Σε κάθε παιδική χαρά υπάρχουν διάφορες χειρολαβές όπως σε μονόζυγα, τοίχο αναρρίχησης και άλλου τύπου παιχνίδια. Θα πρέπει οι μπάρες αυτές να έχουν διάμετρο τουλάχιστον 3,2 εκ. κατά μέσο όρο, αν και το εύρος μπορεί να είναι κατάλληλο από 2,4 εκ. έως 4 εκ.

2. Είναι η έξοδος στο άνω άκρο της τσουλήθρας επαρκής;

Σε κάθε παιχνίδι στο οποίο υπάρχει τσουλήθρα στην έξοδο, θα πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον άνοιγμα 28 εκ.. Η έξοδος στις μικρότερες τσουλήθρες δεν θα πρέπει να απέχει περισσότερο από 28 εκ. από το έδαφος. Όλες οι έξοδοι της τσουλήθρας θα πρέπει στα άκρα τους να είναι ελαφρώς κυρτές ή στρογγυλεμένες.

3. Πρέπει να υπάρχουν χειρολαβές σε όλο το μήκος στις σκάλες;

Αρχίζοντας από το πρώτο σκαλί, θα πρέπει να υπάρχουν χειρολαβές σε ύψος περίπου 56 εκ. έως 66 εκ. σε παιδιά προσχολικής ηλικίας και 56 εκ. με 97 εκ. για μεγαλύτερα παιδιά.

4. Έχουν οι χειρολαβές τη σωστή απόσταση μεταξύ τους;

Στην περίπτωση παιδιών προσχολικής ηλικίας, θα πρέπει να υπάρχουν προστατευτικά κάγκελα για επιφάνειες που βρίσκονται 53 εκ. έως 76 εκ. πάνω από το έδαφος. Για παιδιά σχολικής ηλικίας, το αντίστοιχο ύψος κυμαίνεται από 78 εκ. έως 122 εκ. Οι χειρολαβές στις υπερυψωμένες από το έδαφος επιφάνειες, θα πρέπει να αρχίζουν τουλάχιστον από 59 εκ. πάνω από την υπερυψωμένη επιφάνεια και να έχουν 71 εκ. ύψος για παιδιά σχολικής ηλικίας. Το συνολικό ύψος του πλαϊνού προστατευτικού δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 74 εκ. για παιδιά προσχολικής ηλικίας και τα 97 εκ. για παιδιά σχολικής ηλικίας. Πλαϊνές λαβές σε παιχνίδια αναρρίχησης ή σε μονόζυγα, θα πρέπει να απέχουν τουλάχιστον 23 εκ. μεταξύ τους, έτσι ώστε να μην μπορούν να παγιδεύσουν το κεφάλι ενός παιδιού. Οι λαβές αυτές σε παιχνίδια που χρησιμοποιούνται από παιδιά προσχολικής ηλικίας, θα πρέπει να έχουν μέγιστη απόσταση έως 31 εκ. Αυτές που χρησιμοποιούνται για παιδιά σχολικής ηλικίας, θα πρέπει να έχουν μέγιστη απόσταση μεταξύ τους 38 εκ. Καμία λαβή δεν έχει δυνατότητα περιστροφής όταν ένα παιδί στηριχθεί από αυτή.

Τα παραπάνω εμπεριέχουν σαφώς αρκετές τεχνικές λεπτομέρειες. Αφορούν περισσότερο τους σχεδιαστές παιδικών χαρών ή απευθύνονται στους δημοτικούς άρχοντες. Παρόλο αυτά, οι σωστά ενημερωμένοι γονείς μπορούν να επιβάλλουν τέτοιου είδους αλλαγές στις παιδικές χαρές ανά την Ελλάδα, ώστε να περιοριστούν οι παιδικοί τραυματισμοί, οι οποίοι οφείλονται σε ανεπάρκεια εξοπλισμού, ώστε το παιχνίδι στις παιδικές χαρές να είναι πάντα μία ευχάριστη εμπειρία.